NVESTIGATION OF EXPORT PRICES OF REGIONAL RESOURCES WITH MULTIPLE LINEAR REGRESSION ANALYSIS: HIGH CARBON FERROCHROME SAMPLE
Öz
Efficient utilization of resources is of paramount importance in the context of regional development. In this regard, identifying and harnessing the potential of a region is crucial for incorporating it into the economy. To achieve this objective, this study employs a Multiple Linear Regression Analysis to investigate the effect of chrome and ferrochromium trade prices on the export prices of high-carbon ferrochromium, which possesses a significant potential for value-added production and foreign currency revenue. Data for the study was obtained from the Turkish Statistical Institute on a monthly basis for the years 2000-2022 (a total of 270 months). The dependent variable in the model is the monthly export price of high-carbon ferrochromium (Ton/USD), while the independent variables are the monthly import price of high-carbon ferrochromium (Ton/USD), the monthly export price of low-carbon ferrochromium (Ton/USD), the monthly import price of low-carbon ferrochromium (Ton/USD), the monthly export price of chromium (Ton/USD), and the monthly import price of chromium (Ton/USD). The results of the study reveal that the import price of high-carbon ferrochromium and the export price of low-carbon ferrochromium have a significant effect on the export price of high-carbon ferrochromium. The effect of chrome export price, however, is found to be low. Additionally, the study provides recommendations for identifying regional potential.
Anahtar Kelimeler
Chrome and Ferrochrome Industry Multilinear Regression Analysis Export Import
Kaynakça
- Arı, A. ve Önder, H. (2013). Farklı Veri Yapılarında Kullanılabilecek Regresyon Yöntemleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 28(3), 168-174.
- Berry, W. D., Feldman, S., and Stanley Feldman, D. (1985). Multiple Regression in Practice (No. 50). Sage. Bowerman, B. L., O’Connell, R. T., Murphree, E. S. ve Orris, J. B. (2013) İşletme İstatistiğinin Temelleri. Çeviren: Neyran Orhunbilge, Nobel, Ankara, s. 723.
- Bukayeva, A. (2010). Globalization in Mining: Global, Regional, Local Mining Review. Comparative Analysis with Kazakhstan Mining. Asia-Pacific Journal of Business Venturing and Entrepreneurship, 5(1), 81-91.
- Cevahir, E. (2020). SPSS ile nicel veri analizi rehberi. Kibele.
- Demir, Y. (2021). Ticari Dışa Açıklık ve Enflasyon İlişkisi: D-8 Ülkeleri İçin Panel Eş Bütünleşme Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 325-337.
- Deniz, G. ve Koç, S. (2019). Türkiye’ de Ekonomik Büyüme ile Bazı Makro Değişkenler Arasındaki İlişki: Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 101-113.
- Duru, S., Hayran, S. ve Gül, A. (2021). Türkiye’de Gıda Enflasyonunun Tarım ve Gıda Ürünleri İhracatına Etkilerinin Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ile İncelenmesi, The Journal of International Scientific Researches, 6(1), 10-18.
- Ecemiş, O. (2018). Model Ağaç Yöntemiyle Satış Tahmini: Paslanmaz Çelik Sektöründe Bir Uygulama, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (84), 336-350.
- Er, B. (2011). Multi Gravite Cihazlarının Krom Cevheri Zenginleştirmesindeki Etkilerinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, s. 2.
- Ercan, U. (2021). Hane Halkı Önder İletişim ve Bilgi Teknolojilerine Erişimi: Bir Poisson Regresyon Analizi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0 (35), 402-422.
- Erol, Y. ve İnce, A. R. (2012). Stratejik Yönetim Açısından Türkiye Krom Madenciliğinin Rekabetçilik Analizi: Sektörel Üstünlükler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, ZfWT 4 (3), 54
- Fırat Kalkınma Ajansı. (2020). Elazığ İli Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim Tesisi Ön Fizibilite Raporu. Malatya: Fırat Kalkınma Ajansı, s. 10.
- Gujarati, D. N. (2003). Basic Econometrics, McGraw Hill, Newyork.
- Hazır, E., Koç, K. H. ve Esnaf, Ş. (2016). “Türkiye mobilya satış değerlerinin örnek bir yapay zekâ uygulaması ile tahmini”. Selçuk-Teknik Dergisi, 1172-1182.
- İşler, D. (2022). Türkiye’de askeri harcamalar ile dış borç, enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkinin çoklu doğrusal regresyon yöntemi ve var yöntem ile analizi. AÜİİBFD, 23 (1), e-ISSN: 2687-184X, 1-25.
- Kalkınma Bakanlığı. (2014). Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (2014-2023). Ankara: Kalkınma Bakanlığı, s. 7. Kalyoncuoğlu, Ü. Y., Öksüm, E., Çelik, Ç., ve Çakmak, O. (2018). Terkedilmiş kromit maden sahasının gravite ve manyetik yöntemler ile yeniden işletilebilirliğinin araştırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(4), 643-649.
- Karamollaoğlu, N. (2018). Türkiye örneğinde döviz kuru değişimlerinin ihracat fiyatları ile yurtiçi fiyatlara yansıması: bir literatür taraması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 19(2), 2742.
- Kayakuş, M. ve Terzioğlu, M. (2021). Yapay sinir ağları ve çoklu doğrusal regresyon kullanarak emeklilik fonu net varlık değerlerinin tahmin edilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 14 (1), s. 95.
- Kılıç, A. M., Sakatoğlu, S., Kahraman, E., ve Yılmaz, M. (2015). Adana Yöresi Krom Potansiyeli ve Ferrokrom Tesisi Kurulabilirliğinin Önemi. TMMOB, Adana Kent Sorunları Sempozyumu-III, Adana.
- Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı. (2021). Erzincan Yüksek Karbonlu Ferrokrom Tesisi Ön Fizibilite Raporu. Erzurum: Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, s. 6.
- Li, X., Zhang, H., Zhou, X., and Zhong, W. (2022). Research on the evolution of the global import and export competition network of chromium resources from the perspective of the whole industrial chain. Resources Policy, 79, 102987.
- Savaş, İ. ve Can, İ. (2011). Euro-Dolar paritesi ve reel döviz kurunun İMKB 100 endeksine etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 323-329.
- Sharma, G. D., Mahendru M. (2010). Impact of macro-economic variables on stock prices in India, Global Journal of Management and Business Research, 10 (7).
- Sizer, L., (2020). Döviz kuru ve dışa açıklığın enflasyon üzerindeki etkisi: doğrusal olmayan regresyon analizi, Dicle University, Journal of Economics and Administrative Sciences ISSN: 1309 4602 / E-ISSN: 2587 – 0106, 10 (19), 146-158
- Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston, Pearson. Tabakan, G. ve Avcı, O. (2021). Vergiye Gönüllü Uyumu Etkileyen Faktörlerin Lojistik Regresyon Analizi ile Belirlenmesi, Sosyoekonomi, 29(48), 541-561.
- Taşkın, E. ve Söylemez, C. (2015). Tüketicilerin Küresel Marka Algısı ve Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (45), 34-48.
- Taşlıgil, N. ve Şahin, G. (2015). Ekonomik coğrafya açısından Türkiye’de krom, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal 2015, 4, 82-108.
- Taşyürek, M. ve Çelik, M. (2021). FastGTWR: Hızlı coğrafi ve zamansal ağırlıklı regresyon yaklaşımı, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 36 (2), 715-726.
- Teymen, A. (2020). Çok düşük-orta aşındırıcı kayaçların tek eksenli basınç dayanımının Cerchar aşınma indeksi ile tahmini, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(6), 1154-1163.
- Yaran, M. Ö. (2011). Bölgesel Kalkınmada Bankacılık Sektörünün Rolü: Karadeniz Bölgesindeki Bankacılık Sektörü ile Kişi Başına Düşen GSYH İlişkisi Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Finans ve Bankacılık Anabilim Dalı, İstanbul, 84-86.
- Yılmaz, A. ve Sütaş, İ. (2008). Ferrokrom Cürufunun Yol Temel Malzemesi Olarak Kullanımı. İMO Teknik Dergi, 4455-4470, Yazı 294, s. 4456.
- Wongbangpo, P., and Sharma, S. C. (2002). Stock market and macroeconomic fundamental dynamic interactions: ASEAN-5 countries, Journal of Asian Economics, 13(1), 2751.
ÇOKLU DOĞRUSAL REGRESYON ANALİZİ İLE BÖLGESEL KAYNAKLARIN İHRACAT FİYATLARININ İNCELENMESİ: YÜKSEK KARBONLU FERROKROM ÖRNEĞİ
Öz
Kaynakların etkin kullanımı bölgesel kalkınma açısından önem arz etmekte olup bölgenin sahip olduğu potansiyelin ortaya çıkarılarak ekonomiye kazandırılmasına katkı sağlar. Kaynakların verimli kullanılmasının sağlayacağı katma değer göz önünde bulundurularak üretim potansiyeli ve ihracat geliri bakımından, krom ve ferrokrom ürünlerinin dış ticaret fiyatlarının yüksek karbonlu ferrokrom ihracat fiyatına etkisi çoklu doğrusal regresyon analizi ile incelenerek bölgesel kalkınma bakımından önemi açıklanmıştır. Çalışmada kullanılan veriler, Türkiye İstatistik Kurumundan (TÜİK) edinilmiş olup 2000-2022 yıllarını (270 ay) kapsamaktadır. Tasarlanan modelin bağımlı değişkeni, yüksek karbonlu ferrokrom aylık ihracat fiyatı (Ton/USD); bağımsız değişkenleri ise yüksek karbonlu ferrokrom aylık ithalat fiyatı (Ton/USD), düşük karbonlu ferrokrom aylık ihracat fiyatı (Ton/USD), düşük karbonlu ferrokrom aylık ithalat fiyatı (Ton/ USD), krom aylık ihracat fiyatı (Ton/USD) ve krom aylık ithalat fiyatıdır (Ton/USD). İstatistiksel olarak anlamlı çıkan sonuçlara göre, yüksek karbonlu ferrokrom ithalat fiyatı ve düşük karbonlu ferrokrom ihracat fiyatlarının, yüksek karbonlu ferrokrom ihracat fiyatına etkisi yüksektir. Krom ihracat fiyatlarının etkisi ise düşük bulunmuştur. Çalışmada bölgesel potansiyelin değerlendirilmesine yönelik öneriler de getirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Krom ve Ferrokrom Sektörü Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi İhracat İthalat Chrome and Ferrochrome Industry Multilinear Regression Analysis Export Import.
Kaynakça
- Arı, A. ve Önder, H. (2013). Farklı Veri Yapılarında Kullanılabilecek Regresyon Yöntemleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 28(3), 168-174.
- Berry, W. D., Feldman, S., and Stanley Feldman, D. (1985). Multiple Regression in Practice (No. 50). Sage. Bowerman, B. L., O’Connell, R. T., Murphree, E. S. ve Orris, J. B. (2013) İşletme İstatistiğinin Temelleri. Çeviren: Neyran Orhunbilge, Nobel, Ankara, s. 723.
- Bukayeva, A. (2010). Globalization in Mining: Global, Regional, Local Mining Review. Comparative Analysis with Kazakhstan Mining. Asia-Pacific Journal of Business Venturing and Entrepreneurship, 5(1), 81-91.
- Cevahir, E. (2020). SPSS ile nicel veri analizi rehberi. Kibele.
- Demir, Y. (2021). Ticari Dışa Açıklık ve Enflasyon İlişkisi: D-8 Ülkeleri İçin Panel Eş Bütünleşme Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 325-337.
- Deniz, G. ve Koç, S. (2019). Türkiye’ de Ekonomik Büyüme ile Bazı Makro Değişkenler Arasındaki İlişki: Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 101-113.
- Duru, S., Hayran, S. ve Gül, A. (2021). Türkiye’de Gıda Enflasyonunun Tarım ve Gıda Ürünleri İhracatına Etkilerinin Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ile İncelenmesi, The Journal of International Scientific Researches, 6(1), 10-18.
- Ecemiş, O. (2018). Model Ağaç Yöntemiyle Satış Tahmini: Paslanmaz Çelik Sektöründe Bir Uygulama, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (84), 336-350.
- Er, B. (2011). Multi Gravite Cihazlarının Krom Cevheri Zenginleştirmesindeki Etkilerinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, s. 2.
- Ercan, U. (2021). Hane Halkı Önder İletişim ve Bilgi Teknolojilerine Erişimi: Bir Poisson Regresyon Analizi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0 (35), 402-422.
- Erol, Y. ve İnce, A. R. (2012). Stratejik Yönetim Açısından Türkiye Krom Madenciliğinin Rekabetçilik Analizi: Sektörel Üstünlükler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, ZfWT 4 (3), 54
- Fırat Kalkınma Ajansı. (2020). Elazığ İli Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim Tesisi Ön Fizibilite Raporu. Malatya: Fırat Kalkınma Ajansı, s. 10.
- Gujarati, D. N. (2003). Basic Econometrics, McGraw Hill, Newyork.
- Hazır, E., Koç, K. H. ve Esnaf, Ş. (2016). “Türkiye mobilya satış değerlerinin örnek bir yapay zekâ uygulaması ile tahmini”. Selçuk-Teknik Dergisi, 1172-1182.
- İşler, D. (2022). Türkiye’de askeri harcamalar ile dış borç, enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkinin çoklu doğrusal regresyon yöntemi ve var yöntem ile analizi. AÜİİBFD, 23 (1), e-ISSN: 2687-184X, 1-25.
- Kalkınma Bakanlığı. (2014). Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (2014-2023). Ankara: Kalkınma Bakanlığı, s. 7. Kalyoncuoğlu, Ü. Y., Öksüm, E., Çelik, Ç., ve Çakmak, O. (2018). Terkedilmiş kromit maden sahasının gravite ve manyetik yöntemler ile yeniden işletilebilirliğinin araştırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(4), 643-649.
- Karamollaoğlu, N. (2018). Türkiye örneğinde döviz kuru değişimlerinin ihracat fiyatları ile yurtiçi fiyatlara yansıması: bir literatür taraması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 19(2), 2742.
- Kayakuş, M. ve Terzioğlu, M. (2021). Yapay sinir ağları ve çoklu doğrusal regresyon kullanarak emeklilik fonu net varlık değerlerinin tahmin edilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 14 (1), s. 95.
- Kılıç, A. M., Sakatoğlu, S., Kahraman, E., ve Yılmaz, M. (2015). Adana Yöresi Krom Potansiyeli ve Ferrokrom Tesisi Kurulabilirliğinin Önemi. TMMOB, Adana Kent Sorunları Sempozyumu-III, Adana.
- Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı. (2021). Erzincan Yüksek Karbonlu Ferrokrom Tesisi Ön Fizibilite Raporu. Erzurum: Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, s. 6.
- Li, X., Zhang, H., Zhou, X., and Zhong, W. (2022). Research on the evolution of the global import and export competition network of chromium resources from the perspective of the whole industrial chain. Resources Policy, 79, 102987.
- Savaş, İ. ve Can, İ. (2011). Euro-Dolar paritesi ve reel döviz kurunun İMKB 100 endeksine etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 323-329.
- Sharma, G. D., Mahendru M. (2010). Impact of macro-economic variables on stock prices in India, Global Journal of Management and Business Research, 10 (7).
- Sizer, L., (2020). Döviz kuru ve dışa açıklığın enflasyon üzerindeki etkisi: doğrusal olmayan regresyon analizi, Dicle University, Journal of Economics and Administrative Sciences ISSN: 1309 4602 / E-ISSN: 2587 – 0106, 10 (19), 146-158
- Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston, Pearson. Tabakan, G. ve Avcı, O. (2021). Vergiye Gönüllü Uyumu Etkileyen Faktörlerin Lojistik Regresyon Analizi ile Belirlenmesi, Sosyoekonomi, 29(48), 541-561.
- Taşkın, E. ve Söylemez, C. (2015). Tüketicilerin Küresel Marka Algısı ve Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (45), 34-48.
- Taşlıgil, N. ve Şahin, G. (2015). Ekonomik coğrafya açısından Türkiye’de krom, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal 2015, 4, 82-108.
- Taşyürek, M. ve Çelik, M. (2021). FastGTWR: Hızlı coğrafi ve zamansal ağırlıklı regresyon yaklaşımı, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 36 (2), 715-726.
- Teymen, A. (2020). Çok düşük-orta aşındırıcı kayaçların tek eksenli basınç dayanımının Cerchar aşınma indeksi ile tahmini, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(6), 1154-1163.
- Yaran, M. Ö. (2011). Bölgesel Kalkınmada Bankacılık Sektörünün Rolü: Karadeniz Bölgesindeki Bankacılık Sektörü ile Kişi Başına Düşen GSYH İlişkisi Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Finans ve Bankacılık Anabilim Dalı, İstanbul, 84-86.
- Yılmaz, A. ve Sütaş, İ. (2008). Ferrokrom Cürufunun Yol Temel Malzemesi Olarak Kullanımı. İMO Teknik Dergi, 4455-4470, Yazı 294, s. 4456.
- Wongbangpo, P., and Sharma, S. C. (2002). Stock market and macroeconomic fundamental dynamic interactions: ASEAN-5 countries, Journal of Asian Economics, 13(1), 2751.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 13 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 01 Sayı: 01 |
