Sağlık Çalışanlarının ve Hastaların Hasta Güvenliği Algısı ve Tutumu: Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği
Öz
Sağlık hizmetlerinde kaliteli hizmet beklentisi her geçen gün artmaktadır. Sağlık hizmetlerinde tedavi ve bakım kalitesinin yanı sıra kalite ve hasta güvenliğini sağlamak da giderek önem kazanan ve üzerinde çalışılan bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada, özel eğitim araştırma hastanesi ile kamu eğitim araştırma hastanesi arasında sağlık çalışanları ve hastaların hasta güvenliğinin tıbbi hatalar ile ilgili tutum ve algılarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Kesitsel tipteki bu araştırmada veriler, İstanbul ilinde bulunan kamu eğitim araştırma hastanesi ve özel eğitim araştırma hastanesinde görev yapan toplam 1205 sağlık çalışanı ve bu hastanelerden hizmet alan 581 hasta ile Nisan-Temmuz 2017 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmamız Sağlık Çalışanı Hasta Güvenliği ve Toplum Hasta Güvenliği Anket Formu olmak üzere iki veri toplama aracı kullanılarak sağlık çalışanları ve hastalara yapılmıştır. Araştırmamızda verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ki- kare testi, t testi kullanılmıştır. Sağlık çalışanlarının %60,24’ü, hastaların %53,7’si kadın, çalışanların %28,1’i 33-40, hastaların %28,7’si 41-48 yaş aralığındadır. Araştırmamıza katılan sağlık çalışanlarının %33,9’u hemşire, %25,8’i hekim, %11,5’i temizlik personellerinden oluşmaktadır. Araştırmamızda sağlık çalışanları tıbbi hataları önlemede %97,4 ile eczaneden ilaç alınırken reçetedeki ilaçların aynısının verildiğinden emin olunmasını etkili bulmuşlardır. Hastaların %99,8’i yazılan reçetenin okunaklı olmasını tıbbi hataları önlemede daha etkili bulmuşlardır. Tıbbi hatalara maruz kalma, tıbbi hataların sorumlusu, tıbbi hataların sebebi, tıbbi hatalar konusunda duyum, tıbbi hatalar konusunda bilgi ve farkındalık düzeyi, tıbbi hatalardan sorumlu tutulması gereken kişiler, tıbbi hatalar ile ilgili konuların önlenebilirliği, uygulanabilirliği ve hastanelerde yeterliliği konuları incelenmiş hasta ve sağlık çalışanlarının hizmet aldıkları hastaneler ve sağlık çalışanlarının görev türlerine göre farklılıklar olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aiken, LH., Clarke, SP., Sloane, DM., Sochalski, JA., Buse, R., Clarke, H., Giovannetti, P., Hunt, J., Rafferty, AM., Shamian, J. Nurses‘ Reports On Hospital Care İn Five Countries, Cross-National Comparisons, Health Affairs,2002.
- Blendon RJ, DesRoches CM, Brodie M, Benson JM, Rosen AB, Schneider E, Altman DE, Zapert K, Herrmann MJ, Steffenson AE. Views of practicing physicians and the public on medical errors. N Engl J Med. 347(24);1933–40, 2002.
- Boscarino JA, Adams RE. Public perceptions of quality care and provider profiling in New York: implications for improving quality care and public health. J Public Health Manag Pract. 10(3);241-50, 2003.
- Canatan, H. , Erdoğan, A. & Yılmaz, S. (2015). Hastanelerde Yapılan Tıbbi Hataların Türleri ve Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: İstanbul İlinde Özel Bir Hastane ile İlgili Anket Çalışması ve Konuya İlişkin Çözüm Önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(2), 82-89.
- Çelik B.U, Etiler N. (2011). Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi. Çalışma ve Toplum Dergisi, 0(29), 191 - 215.
- Filiz E, Hastanede Hasta Güvenliği Kültürü Algılamasının ve Sağlık Çalışanları ile Toplumun Hasta Güvenliği Hakkındaki Tutumunun Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.40-70, Konya, 2009.
- Gallagher TH, Waterman AD, Garbutt JM, Kapp JM, Chan DK, Dunagan WC, Fraser VJ, Levinson W. US and Canadian physicians’ attitudes and experiences regarding disclosing errors to patients. Arch Intern Med 2006;166:1605-11.
- Graban M. Yalın Hastane s.159-199, Çeviren: Şengözer P, İstanbul Optimist Yayınları, İstanbul,2011.
- Gülay H. Akreditasyon Belgesine Sahip Özel Bir Üniversite Hastanesinde Sağlık Çalışanlarının Bakış Açısıyla Hasta Güvenliği Kültürünün Değerlendirilmesi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2016.
- Güleç D, Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2012.
- Hughes RG. Patient Safety And Quality: An Evidence-Based Handbook for Nurses. Agency For Healthcare Research and Quality, AHRQ Publication No.08- 0043, Rockville, 2008.
- Imai M. Kaizen Japonya’nın Rekabetteki Başarısının Anahtarı s.36-53, KalDer Yayınları, İstanbul, 2003.
- Kayral İH. Beklenen-Gerçekleşen-Algılanan Hizmet Kalitesi ve Sağlık Hizmetlerinde Çok Boyutlu Kalite, Detay Yayıncılık, Ankara,2015.
- Kowalczyk L. R.I. Hospital for Errors İn surgery Boston globe, 2007. http://www.boston.com/news/local/articles/2007/22/27/ri_raps_hospitals_for_errors_in_surgery Erişim Tarihi: 12.01.2019.
- Küçükerdem HS, Arslan M, Koç EM, Can H. İzmir’de Bir Üçüncü Basamak Hastanesinde Aile Hekimliği Polikliniği Hasta Profilinin Retrospektif Değerlendirilmesi. JAREM 2017; 7: 112-6.
- Kuş M. Kalite Kavramı, Avrupa Birliği Kalite Politikası ve Türkiye'deki Kalite Faaliyetleri. T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Avrupa Topluluğu Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara, 1999.
- Kuzucu, İ. Türkiye’de Tıpta Uzmanlık Ve Akademisyenlik Aşamalarında Cinsiyetçi Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
- Mucuk İ. Modern İşletmecilik s.175-193, Türkmen Kitapevi, İstanbul, 2013.
- Odabaşı Y. Satışta ve Pazarlamada Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM), Sistem Yayıncılık, İstanbul, 2013.
- Öktemer S. Hasta Düşmelerini Önleme Programı. Editör: Bulun M, Hasta Güvenliği İyi Uygulamalar 1. Sage Yayınları, Ankara, 2009.
- Orhan, B. & Reşat Yücel, Ö. (2017). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Sunumuna Cinsiyet Açısından Bakış. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 53-59. DOI: 10.26695/mukatcad.2017.5
- Öztürk SA. Hizmet Pazarlaması Kuram, Uygulama ve Örnekler, Ekin Kitabevi, İstanbul, 2013.
- Şimşek M. Toplam Kalite Yönetimi, Alfa Yayınları, İstanbul, 2013.
- Singer SJ, Gaba DM, Geppert JJ, Sinaiko AD, Howard SK, Park KC. The culture of safety: results of an organization-wide survey in 15 California hospitals. Qual Saf Health Care. 12(2);112-8, 2003.
- Sur H. Sağlık Sektöründe Sağlıklı Yönetim s.44-86, Avrasya Global Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, 2016.
- Tansüyer T, Hasta Güvenliği ve Tıbbi Hatalar Konusunda Sağlık Personelinin Görüşlerini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Hastane İşletmeciliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.25-82, Ankara, 2010.
- Toplumsal cinsiyet istatistikleri, 2018 Türkiye İstatistik Kurumu, http://kasaum.ankara.edu.tr/files/2013/02/Toplumsal-Cinsiyet-%C4%B0statistikleri-2013-TU%C4%B0K.pdf, Erişim Tarihi:01.06.2019.
- TÜİK 2018 Yılı “İstatistiklerle Kadın Verilerinin Açıkladı”, http://www.skdturkiye.org/esit-adimlar/yakin-plan/tuik-2018-yili-istatistiklerlekadin-verilerini-acikladi, Erişim Tarihi:01.06.2019.
- Yardımcı F, Başbakkal Z, Beytut D, Muslu G, Ersun A. Bir Devlet Hastanesinde Sağlık Çalışanlarının Hasta Güvenliği Kültürü Algısının İncelenmesi. Anadolu Tıbbi Araştırmalar Dergisi, 8(4);173-179, 2014.
- Yıllara, Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1588. Erişim Tarihi:09.06.2019
Patient Safety Perception and Attitude Of Health Workers and Patients: A Case Of Education and Research Hospital
Öz
The expectation of quality service in health services is increasing day by day. In addition to the quality of treatment and care in health services, ensuring quality and patient safety has become an increasingly important and studied subject. In this study, it was aimed to compare the attitudes and perceptions of health care workers and patients about medical errors between a private education and research hospital and a public education and research hospital. In this cross-sectional study, data were collected between April and July 2017 with a total of 1205 healthcare professionals working in the public education and research hospital and private education research hospital in Istanbul and 581 patients receiving service from these hospitals. Our research was conducted on healthcare professionals and patients by using two data collection tools, Health Professional Patient Safety and Community Patient Safety Questionnaire. Descriptive statistics chi-square test and t test were used in the analysis of the data in our study. 60.24% of the healthcare professionals, 53.7% of the patients are female, 28.1% of the employees are between the ages of 33-40, and 28.7% of the patients are between the ages of 41-48. Of the health workers participating in our research, 33.9% are nurses, 25.8% are physicians, and 11.5% are cleaning personnel. In our study, healthcare professionals found that 97.4% of the healthcare professionals found it effective to ensure that the same drugs are given in the prescription when buying drugs from the pharmacy. 99.8% of the patients found the legibility of the written prescription more effective in preventing medical errors. Exposure to medical errors, responsible for medical errors, cause of medical errors, sense of medical errors, level of knowledge and awareness about medical errors, people who should be held responsible for medical errors, preventability, applicability and adequacy of medical errors in hospitals were examined. It has been observed that there are differences according to the hospitals where the health workers receive service and the type of duty of the health workers.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aiken, LH., Clarke, SP., Sloane, DM., Sochalski, JA., Buse, R., Clarke, H., Giovannetti, P., Hunt, J., Rafferty, AM., Shamian, J. Nurses‘ Reports On Hospital Care İn Five Countries, Cross-National Comparisons, Health Affairs,2002.
- Blendon RJ, DesRoches CM, Brodie M, Benson JM, Rosen AB, Schneider E, Altman DE, Zapert K, Herrmann MJ, Steffenson AE. Views of practicing physicians and the public on medical errors. N Engl J Med. 347(24);1933–40, 2002.
- Boscarino JA, Adams RE. Public perceptions of quality care and provider profiling in New York: implications for improving quality care and public health. J Public Health Manag Pract. 10(3);241-50, 2003.
- Canatan, H. , Erdoğan, A. & Yılmaz, S. (2015). Hastanelerde Yapılan Tıbbi Hataların Türleri ve Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: İstanbul İlinde Özel Bir Hastane ile İlgili Anket Çalışması ve Konuya İlişkin Çözüm Önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(2), 82-89.
- Çelik B.U, Etiler N. (2011). Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi. Çalışma ve Toplum Dergisi, 0(29), 191 - 215.
- Filiz E, Hastanede Hasta Güvenliği Kültürü Algılamasının ve Sağlık Çalışanları ile Toplumun Hasta Güvenliği Hakkındaki Tutumunun Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.40-70, Konya, 2009.
- Gallagher TH, Waterman AD, Garbutt JM, Kapp JM, Chan DK, Dunagan WC, Fraser VJ, Levinson W. US and Canadian physicians’ attitudes and experiences regarding disclosing errors to patients. Arch Intern Med 2006;166:1605-11.
- Graban M. Yalın Hastane s.159-199, Çeviren: Şengözer P, İstanbul Optimist Yayınları, İstanbul,2011.
- Gülay H. Akreditasyon Belgesine Sahip Özel Bir Üniversite Hastanesinde Sağlık Çalışanlarının Bakış Açısıyla Hasta Güvenliği Kültürünün Değerlendirilmesi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2016.
- Güleç D, Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2012.
- Hughes RG. Patient Safety And Quality: An Evidence-Based Handbook for Nurses. Agency For Healthcare Research and Quality, AHRQ Publication No.08- 0043, Rockville, 2008.
- Imai M. Kaizen Japonya’nın Rekabetteki Başarısının Anahtarı s.36-53, KalDer Yayınları, İstanbul, 2003.
- Kayral İH. Beklenen-Gerçekleşen-Algılanan Hizmet Kalitesi ve Sağlık Hizmetlerinde Çok Boyutlu Kalite, Detay Yayıncılık, Ankara,2015.
- Kowalczyk L. R.I. Hospital for Errors İn surgery Boston globe, 2007. http://www.boston.com/news/local/articles/2007/22/27/ri_raps_hospitals_for_errors_in_surgery Erişim Tarihi: 12.01.2019.
- Küçükerdem HS, Arslan M, Koç EM, Can H. İzmir’de Bir Üçüncü Basamak Hastanesinde Aile Hekimliği Polikliniği Hasta Profilinin Retrospektif Değerlendirilmesi. JAREM 2017; 7: 112-6.
- Kuş M. Kalite Kavramı, Avrupa Birliği Kalite Politikası ve Türkiye'deki Kalite Faaliyetleri. T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Avrupa Topluluğu Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara, 1999.
- Kuzucu, İ. Türkiye’de Tıpta Uzmanlık Ve Akademisyenlik Aşamalarında Cinsiyetçi Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
- Mucuk İ. Modern İşletmecilik s.175-193, Türkmen Kitapevi, İstanbul, 2013.
- Odabaşı Y. Satışta ve Pazarlamada Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM), Sistem Yayıncılık, İstanbul, 2013.
- Öktemer S. Hasta Düşmelerini Önleme Programı. Editör: Bulun M, Hasta Güvenliği İyi Uygulamalar 1. Sage Yayınları, Ankara, 2009.
- Orhan, B. & Reşat Yücel, Ö. (2017). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Sunumuna Cinsiyet Açısından Bakış. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 53-59. DOI: 10.26695/mukatcad.2017.5
- Öztürk SA. Hizmet Pazarlaması Kuram, Uygulama ve Örnekler, Ekin Kitabevi, İstanbul, 2013.
- Şimşek M. Toplam Kalite Yönetimi, Alfa Yayınları, İstanbul, 2013.
- Singer SJ, Gaba DM, Geppert JJ, Sinaiko AD, Howard SK, Park KC. The culture of safety: results of an organization-wide survey in 15 California hospitals. Qual Saf Health Care. 12(2);112-8, 2003.
- Sur H. Sağlık Sektöründe Sağlıklı Yönetim s.44-86, Avrasya Global Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, 2016.
- Tansüyer T, Hasta Güvenliği ve Tıbbi Hatalar Konusunda Sağlık Personelinin Görüşlerini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Hastane İşletmeciliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.25-82, Ankara, 2010.
- Toplumsal cinsiyet istatistikleri, 2018 Türkiye İstatistik Kurumu, http://kasaum.ankara.edu.tr/files/2013/02/Toplumsal-Cinsiyet-%C4%B0statistikleri-2013-TU%C4%B0K.pdf, Erişim Tarihi:01.06.2019.
- TÜİK 2018 Yılı “İstatistiklerle Kadın Verilerinin Açıkladı”, http://www.skdturkiye.org/esit-adimlar/yakin-plan/tuik-2018-yili-istatistiklerlekadin-verilerini-acikladi, Erişim Tarihi:01.06.2019.
- Yardımcı F, Başbakkal Z, Beytut D, Muslu G, Ersun A. Bir Devlet Hastanesinde Sağlık Çalışanlarının Hasta Güvenliği Kültürü Algısının İncelenmesi. Anadolu Tıbbi Araştırmalar Dergisi, 8(4);173-179, 2014.
- Yıllara, Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1588. Erişim Tarihi:09.06.2019
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 15 Nisan 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 19 Nisan 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Cilt: 23 Sayı: 2 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.