Öz
Bu makale I. Abdülhamid’in güvenini kazanan ve geri planda
yönetimde ve yöneticileri üzerinde etkin rol oynayan Karavezir Seyyid Mehmed
Paşa’nın hayatı, padişah nezdindeki yeri ve muhallefâtına odaklanmaktadır.
Padişahın silahtarlığı döneminde siyasi atamalarda perde arkasındaki kişi
olarak devrin sadrazamlarından Safranbolulu İzzet Mehmet Paşa, Darendeli İzzet
Mehmet Paşa ve Halil Hamid Paşa gibi kişilere referans olmuş, Sultan nezdinde
iyi bir yer edinmiştir. Kurduğu vakıf aracılığıyla, Nevşehirli Damat İbrahim
Paşa’nın Muşkara’yı Nevşehir yapmasına özenerek, doğduğu Arapsun köyünü
Gülşehir kazasına dönüştürmüştür. Kendi mülkünden kurduğu vakfa yaptığı
bağışları dışında zengin bir kürk, silah, at ve mücevher koleksiyonuna sahiptir.
Karavezir’in, bürokratik mevkileri elde etmedeki zekâsı yanında, zevkli ve
keyifli bir kişilik olduğu anlaşılmaktadır; sahip olduğu nargile ve çubuk
koleksiyonu devrin moda alışkanlıklarından tütün tutkusunu ortaya koymaktadır. Sahip
olduğu eşyaların ağırlıklı olarak yerli ve doğu menşeili olmasına karşın yüz
parçayı bulan Saksonya ve Viyana işi mutfak eşyalarının Avrupa kültürü ve
zevkine de yabancı olmadığını göstermektedir. Bu çerçevede birçok bilgi ilk kez
bu çalışmayla gün yüzüne çıkarılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Sadrazam Karavezir Seyyid Mehmed Paşa Muhallefât Maddi Kültür
Kaynakça
- BOA_D_BŞM_d_04892_00001.
- BOA_D_BŞM_MHF_d_12876_00001.
- TS_MA_D_02294_0001_00_002.
- Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar No: 2570; Gülşehir’de Karavezir Seyyid Mehmed Paşa Külliyesi Vakfiyesi.
- Abanoz, Fatih. Gülşehir’in Bir Değeri ‘Silahdar Seyyid Mehmet Paşa’ Hayatı ve Eserleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, 2013.
- Ahmet Cevdet Paşa. Târîh-i Cevdet II. Cilt- I. Kitap, Haz. Şevki Nezihi Aykut, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018.
- Ahmet Cevdet Paşa. Târîh-i Cevdet III. Cilt, Haz. Abdülkadir Özcan, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018.
- Ahmet Cevdet Paşa. Târîh-i Cevdet, 2.Cilt, Sdlş. Dündar Günday, İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1977.
- Barkan, Ömer Lütfi. "Edirne Askerî Kassaâmına Ait Tereke Defteri (1545-1659)", TTK Belgeler, Türk Tarih Belgeleri Dergisi, III, sy 5-6 (1966): 1-479.
- Çadırcı, Musa. “Hüseyin Avni Paşa’nın Terekesi,” TTK Belgeler Serisi, XI/15 (1986), 145-164.
- Devellioğlu, Ferit. Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lugat,
- Dilçin, Cem. Yeni Tarama Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2013.
- Golkarıan, Kadir. Moheg Türkçe-Farsça Sözlük, İstanbul: Alfa Yayınları, 2005.
- İnalcık, Halil. "XV. Asır Türkiye İktisadi ve İçtimaî Tarihi Kaynakları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XV, sy 1-4 (1954 1953): 51-75.
- İpşirli, Mehmet. “Temliknâme”. Içinde Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 40:430-31. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011.
- Karaca, Filiz. “Kürk”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 26, (2002): 568-70.
- Koçu, Reşad Ekrem. Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Ankara: Sümerbank, 1967.
- Mehmet Süreyya. Sicilli Osmanî, IV, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.
- Özcan, Tahsin. “Muhallefât”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 30, (2005):406-407.
- Öztürk, Said. Askeri Kassama Ait Onyedinci Asır İstanbul Tereke Defterleri (Sosyo-Ekonomik Tahlil), Osmanlı Araştırmaları Vakfı. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 1995.
- Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 1, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1983.
- Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 2, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1983.
- Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 3, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1983.
- Sarıcaoğlu, Fikret. Kendi Kaleminden Bir Padişahın Portresi Sultan I. Abdülhamid (1774-1789), İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2001.
- Şemseddin Sami. Kamûs-ı Türkî.
- Telci, Cahit. “Osmanlı Devleti’nde 18. Yüzyılda Muhallefat ve Müsadere Süreci”, Tarih İncelemeleri Dergisi, sy. XXII/2 (2007): 167-193.
- Telci, Cahit. “Turgutlu Voyvodası Seyfi-zade es-Seyyid Halil Ağa’nın 1791 Senesinde Müsadere Edilen Muhallefatı”, Tarih İncelemeleri Dergisi XXII, sy 1 (2007): 173-216.
- Cezar, Yavuz.“Bir A’yanın Muhallefatı”, Belleten XLI, Sy.161 (1977), 41-78.
- Ünal, Mehmet Ali. “Osmanlı Tarih Sözlüğü”, İstanbul: Paradigma, 2011.
Öz
This article focuses on the life of the Pasha who gained trust of Abdülhamid the 1th and had on active role on
the administration and administrators at the backstage, the place of him in the presence of the Sultan and his heritage.
During the period of Sultan’s armorer, he gave a reference about some grand viziers such as İzzet Mehmed Paşa from
Safranbolu, İzzet Mehmed Paşa from Darende,Halil Hamid Paşa, as a person at a backstage in political environments,
he got a good place in the eye of the Sultan. Through his foundation, he change the village of Arapsun where he was
born into the subprovince of Gülşehir taking an example by Damat İbrahim Pasha’s changing Muşkara into Nevşehir.
Apart from the danations he made to the foundation that he founded whit his own possesions, he had fur, gun, horse
and jewellery collection. Besides his intelligence to gain bureaucratic positions, he is thought to be an enjoyable
and a pleasant person, his nargile and stick collection reveal the tabacco passsion which was the trend of that era.
Although most of his possessions have domestic and eastern origins, he had about one hundred kitchen utensils from
Saxonia and Vienna, which shows that he wasn’t a stranger to European culture and taste. Within this scope, a lot of
information was revealed for he first time with this study.Keywords: Grand Vizier, Karavezir, Seyyid Mehmed Pasha,
Heritage, Material Culture.
Anahtar Kelimeler
Grand Vizier Karavezir Seyyid Mehmed Pasha Heritage Material Culture
Kaynakça
- BOA_D_BŞM_d_04892_00001.
- BOA_D_BŞM_MHF_d_12876_00001.
- TS_MA_D_02294_0001_00_002.
- Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar No: 2570; Gülşehir’de Karavezir Seyyid Mehmed Paşa Külliyesi Vakfiyesi.
- Abanoz, Fatih. Gülşehir’in Bir Değeri ‘Silahdar Seyyid Mehmet Paşa’ Hayatı ve Eserleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, 2013.
- Ahmet Cevdet Paşa. Târîh-i Cevdet II. Cilt- I. Kitap, Haz. Şevki Nezihi Aykut, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018.
- Ahmet Cevdet Paşa. Târîh-i Cevdet III. Cilt, Haz. Abdülkadir Özcan, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2018.
- Ahmet Cevdet Paşa. Târîh-i Cevdet, 2.Cilt, Sdlş. Dündar Günday, İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1977.
- Barkan, Ömer Lütfi. "Edirne Askerî Kassaâmına Ait Tereke Defteri (1545-1659)", TTK Belgeler, Türk Tarih Belgeleri Dergisi, III, sy 5-6 (1966): 1-479.
- Çadırcı, Musa. “Hüseyin Avni Paşa’nın Terekesi,” TTK Belgeler Serisi, XI/15 (1986), 145-164.
- Devellioğlu, Ferit. Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lugat,
- Dilçin, Cem. Yeni Tarama Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2013.
- Golkarıan, Kadir. Moheg Türkçe-Farsça Sözlük, İstanbul: Alfa Yayınları, 2005.
- İnalcık, Halil. "XV. Asır Türkiye İktisadi ve İçtimaî Tarihi Kaynakları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XV, sy 1-4 (1954 1953): 51-75.
- İpşirli, Mehmet. “Temliknâme”. Içinde Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 40:430-31. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011.
- Karaca, Filiz. “Kürk”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 26, (2002): 568-70.
- Koçu, Reşad Ekrem. Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Ankara: Sümerbank, 1967.
- Mehmet Süreyya. Sicilli Osmanî, IV, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.
- Özcan, Tahsin. “Muhallefât”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 30, (2005):406-407.
- Öztürk, Said. Askeri Kassama Ait Onyedinci Asır İstanbul Tereke Defterleri (Sosyo-Ekonomik Tahlil), Osmanlı Araştırmaları Vakfı. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 1995.
- Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 1, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1983.
- Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 2, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1983.
- Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 3, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1983.
- Sarıcaoğlu, Fikret. Kendi Kaleminden Bir Padişahın Portresi Sultan I. Abdülhamid (1774-1789), İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2001.
- Şemseddin Sami. Kamûs-ı Türkî.
- Telci, Cahit. “Osmanlı Devleti’nde 18. Yüzyılda Muhallefat ve Müsadere Süreci”, Tarih İncelemeleri Dergisi, sy. XXII/2 (2007): 167-193.
- Telci, Cahit. “Turgutlu Voyvodası Seyfi-zade es-Seyyid Halil Ağa’nın 1791 Senesinde Müsadere Edilen Muhallefatı”, Tarih İncelemeleri Dergisi XXII, sy 1 (2007): 173-216.
- Cezar, Yavuz.“Bir A’yanın Muhallefatı”, Belleten XLI, Sy.161 (1977), 41-78.
- Ünal, Mehmet Ali. “Osmanlı Tarih Sözlüğü”, İstanbul: Paradigma, 2011.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 5 Sayı: 3 |
Cited By
BAĞDAT VALİSİ AHMED PAŞA’NIN MUHALLEFATI (1692-1694)
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
Merve KARAÇAY TÜRKAL
https://doi.org/10.21563/sutad.986514
Tarih ve Gelecek (Journal of History and Future) Uluslararası Hakemli Tarih Araştırmaları Dergisi
DRJI, ResearchBib, Acarindex, ERIH PLUS, ASOS Index, Sindex, SOBİAD, Türk Eğitim İndeksi, Open Access Library (oalib), Eurasian Scientific Journal Index, Google Scholar, Academic Keys, Journal Factor, Index Copernicus, CiteFactor, idealonline, SciLit, Road, Crosreff, Journal TOC, MAKTABA, INTERNATIONAL ISSN, CORE, PAPERITY, INGENTA, OPENAIRE
