Öz
Rol belirsizliğinin, çalışanların stresini
artırarak olumsuz iş tutum ve davranışlarına neden olduğu ifade edilmektedir.
Ulusal ve uluslararası alanda rol belirsizliğinin özellikle iş tatmini
üzerindeki etkisine yönelik yapılan çalışmalar incelendiğinde, her zaman
olumsuz anlamlı etkinin olmadığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, rol
belirsizliğinin iş tatmini üzerindeki farklı sonuçlarından hareketle, ortak
yöntem varyans (OYV) problemi kontrol altına alınarak, rol belirsizliği ile iş
tatmini ilişkisinin test edilmesidir. Bu maksatla, değişkenlere ait veriler
zamansal bölümleme ve özel kodlama yapılarak, birer haftalık arayla, kamuda
çalışan 227 katılımcıdan toplamda üç haftada toplanmıştır. OYV probleminin
kontrol edilmesinden sonra korelasyon ve regresyon analizleri yapılarak
araştırmanın hipotezleri test edilmiştir. Büyük ölçekli bir kamu kurumunda
gerçekleştirilen araştırma sonucunda, rol belirsizliğinin iş tatmini üzerinde
anlamlı pozitif etkisi ve işten ayrılma niyeti üzerinde ise anlamlı negatif
etkisi olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulgularının sosyal telafi ve sosyal
kaytarma teorileri kapsamında tartışması yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Rol Belirsizliği İş Tatmini İşten Ayrılma Niyeti Sosyal Kaytarma
Kaynakça
- Makaleler
- Abramis, D. J. (1994). Work role ambiguity, job satisfaction, and job performance: meta-analyses and review. Psychological Reports, 75, 1411-1433. Akbolat, M., Işık, O., ve Uğurluoğlu, Ö. (2011). Sağlık çalışanlarının kontrol odağı, iş doyumu, rol belirsizliği ve rol çatışmasının karşılaştırılması. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 23-48. Ambrose, S. C., Rutherford, B. N., Shepherd, C. D., ve Tashchian, A. (2014). Boundary spanner multi-faceted role ambiguity and burnout:An exploratory study. Industrial Marketing Management, 43, 1070–1078. Boles, J. S., Johnston, M. W., ve Hair, J. F. (1997). Role stress, work-family conflict and emotional exhaustion: Inter-relationships and effects on some work-related consequences. Journal of Personal Selling and Sales Management, 17(1), 17–28. Börk, A., ve Adıgüzel, O. (2015). Rol çatışması ve rol belirsizliğinin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Kıyı Ege Bölgesi’ndeki bankacılık sektörü üzerine bir çalışma. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10), 249-266. Ceylan, A., ve Ulutürk, Y. H. (2006). Rol belirsizliği, rol çatışması, iş tatmini ve performans arasındaki ilişkiler. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 48-58. Fisher, C. D., ve Gitelson, R. (1983). A meta-analysis of the correlates of role conflict and ambiguity. Journal of Applied Psychology, 68, 320-333. George, J. M. (1992). Extrinsic and intrinsic origins of perceived social loafing in organizations. Academy of Management Journal, 35, 191–202. Harkins, S. G., ve Petty, R. E. (1982). Effects of task difficulty and task uniqueness on social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 43(6), 1214-1229. Harkins, S. G., ve Szymanski, K. (1989). Social Loafing and Group Evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 56(6), 934-941. Jackson, S. E., ve Schuler, R. S. (1985). A Meta-analysis and Conceptual Critique of Research on Role Ambiguity and Role Conflict in Work Settings. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 36(1), 16-55. Kaplanoğlu, E. (2014). Mesleki stresin temel nedenleri ve muhtemel sonuçları: Manisa ilindeki SMMM’ler üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 131-150. Latané, B., Williams, K., ve Harkins, S. (1979). Many hands make light the work: The causes and consequences of social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 37, 822-832. Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., ve Podsakoff, N. P. (2003). Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903. Simms, A., ve Nichols, T. (2014). Social loafing: A review of the literature. Journal of Management Policy and Practice, 15(1), 58-67. Waight, J., ve Madera, J. M. (2011). Diversity training: examining minority employees’ organizational attitudes. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 3(4), 365–376. Williams, K. D., ve Karau, S. J. (1991). Social loafing and social compensation: The effects of expectations of co-worker performance. Journal of Personality and Social Psychology, 61(4), 570-581.
- Bildiriler
- Ülbeği, İ. D., ve İplik, E. (2017). Rol belirsizliği, rol çatışması ve aşırı rol yükünün iş tatmini üzerine etkisinde işe bağlılığın rolü. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Kongresi Bildiriler Kitabı (s. 339-349). Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi.
- Kitaplar
- Durmuş, B., Yurtkoru, E., ve Çinko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi. İstanbul: Beta. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis: A Global Perspective (7 b.). New Jersey: Pearson Prentice Hall. Judge, T. A., ve Klinger, R. (2007). Job satisfaction: Subjective well-being at work. M. Eid, ve R. Larsen içinde, The science of subjective well-being (s. 393-413). New York: NY: Guilford Publications. Mintzberg, H. (1983). Structure in Fives: Designing Effective Organizations. NJ: Prentice Hall. Robbins, S. P., ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel Davranış (14 b.). (E. İ. Erdem, Çev.) Ankara : Nobel Yayın.
- Diğer
- Bluhm, D. J. (2009). Adaptive consequences of social loafing. Academy of Management Annual Meeting Proceedings, 1-6. Kahn, R. L., Wolfe, D. M., Quinn, R. P., Snoek, J. D., ve Rosenthal, R. A. (1964). Organizational stress: Studies in role conflict and ambiguity. New York: Wiley. Rizzo, J. R., House, R. .., ve Lirtzman, S. I. (1970). Role conflict and ambiguity in complex organizations. Administrative Science Quarterly, 15, 150-163.
Öz
It is stated that role ambiguity had negative
impacts on employees’ attitudes and behaviors by increasing job stress of
employees. It was seen that studies which are about role ambiguity and job
satisfaction have different results. Based on the different results of role
ambiguity on job satisfaction, the aim of study is to test the impact of role
ambiguity on job satisfaction by controlling the common method variance
problem. For this purpose, data were collected in three weeks from 227
participants working in the public sector with one-week intervals by temporal
separation. After common method analysis, regression and correlation analyses
were performed to test hypotheses. Because of research conducted in a
large-scale public institution, it was found that role ambiguity has a positive
and significant effect on job satisfaction. The relationship of role ambiguity
and intention to leave was also investigated to test this positive and
significant effect. Role ambiguity has a significant and negative impact on
intention to leave. The findings were argued, in the context of social loafing
and social compensation theory.
Anahtar Kelimeler
Role Ambiguity Job Satisfaction Intention to Leave Social Loafing
Kaynakça
- Makaleler
- Abramis, D. J. (1994). Work role ambiguity, job satisfaction, and job performance: meta-analyses and review. Psychological Reports, 75, 1411-1433. Akbolat, M., Işık, O., ve Uğurluoğlu, Ö. (2011). Sağlık çalışanlarının kontrol odağı, iş doyumu, rol belirsizliği ve rol çatışmasının karşılaştırılması. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 23-48. Ambrose, S. C., Rutherford, B. N., Shepherd, C. D., ve Tashchian, A. (2014). Boundary spanner multi-faceted role ambiguity and burnout:An exploratory study. Industrial Marketing Management, 43, 1070–1078. Boles, J. S., Johnston, M. W., ve Hair, J. F. (1997). Role stress, work-family conflict and emotional exhaustion: Inter-relationships and effects on some work-related consequences. Journal of Personal Selling and Sales Management, 17(1), 17–28. Börk, A., ve Adıgüzel, O. (2015). Rol çatışması ve rol belirsizliğinin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Kıyı Ege Bölgesi’ndeki bankacılık sektörü üzerine bir çalışma. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10), 249-266. Ceylan, A., ve Ulutürk, Y. H. (2006). Rol belirsizliği, rol çatışması, iş tatmini ve performans arasındaki ilişkiler. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 48-58. Fisher, C. D., ve Gitelson, R. (1983). A meta-analysis of the correlates of role conflict and ambiguity. Journal of Applied Psychology, 68, 320-333. George, J. M. (1992). Extrinsic and intrinsic origins of perceived social loafing in organizations. Academy of Management Journal, 35, 191–202. Harkins, S. G., ve Petty, R. E. (1982). Effects of task difficulty and task uniqueness on social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 43(6), 1214-1229. Harkins, S. G., ve Szymanski, K. (1989). Social Loafing and Group Evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 56(6), 934-941. Jackson, S. E., ve Schuler, R. S. (1985). A Meta-analysis and Conceptual Critique of Research on Role Ambiguity and Role Conflict in Work Settings. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 36(1), 16-55. Kaplanoğlu, E. (2014). Mesleki stresin temel nedenleri ve muhtemel sonuçları: Manisa ilindeki SMMM’ler üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 131-150. Latané, B., Williams, K., ve Harkins, S. (1979). Many hands make light the work: The causes and consequences of social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 37, 822-832. Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., ve Podsakoff, N. P. (2003). Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903. Simms, A., ve Nichols, T. (2014). Social loafing: A review of the literature. Journal of Management Policy and Practice, 15(1), 58-67. Waight, J., ve Madera, J. M. (2011). Diversity training: examining minority employees’ organizational attitudes. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 3(4), 365–376. Williams, K. D., ve Karau, S. J. (1991). Social loafing and social compensation: The effects of expectations of co-worker performance. Journal of Personality and Social Psychology, 61(4), 570-581.
- Bildiriler
- Ülbeği, İ. D., ve İplik, E. (2017). Rol belirsizliği, rol çatışması ve aşırı rol yükünün iş tatmini üzerine etkisinde işe bağlılığın rolü. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Kongresi Bildiriler Kitabı (s. 339-349). Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi.
- Kitaplar
- Durmuş, B., Yurtkoru, E., ve Çinko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi. İstanbul: Beta. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis: A Global Perspective (7 b.). New Jersey: Pearson Prentice Hall. Judge, T. A., ve Klinger, R. (2007). Job satisfaction: Subjective well-being at work. M. Eid, ve R. Larsen içinde, The science of subjective well-being (s. 393-413). New York: NY: Guilford Publications. Mintzberg, H. (1983). Structure in Fives: Designing Effective Organizations. NJ: Prentice Hall. Robbins, S. P., ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel Davranış (14 b.). (E. İ. Erdem, Çev.) Ankara : Nobel Yayın.
- Diğer
- Bluhm, D. J. (2009). Adaptive consequences of social loafing. Academy of Management Annual Meeting Proceedings, 1-6. Kahn, R. L., Wolfe, D. M., Quinn, R. P., Snoek, J. D., ve Rosenthal, R. A. (1964). Organizational stress: Studies in role conflict and ambiguity. New York: Wiley. Rizzo, J. R., House, R. .., ve Lirtzman, S. I. (1970). Role conflict and ambiguity in complex organizations. Administrative Science Quarterly, 15, 150-163.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Kasım 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Şubat 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 18 Sayı: 36 |
