Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 14, 261 - 274, 31.12.2017

Öz

Ani-kompulsif satın alma
(ASA) şeklinde tanımlanan davranış, günümüzde tüm sosyal düzeydeki insanları
etkilemektedir.  Araştırmalar bu davranış
ile psikiyatrik rahatsızlıklar arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu
psikiyatrik rahatsızlıklardan biri de bireylerdeki olumsuz değerlendirilme
korkusu (ODK) yani sosyal kaygılarıdır.  Bu
çalışmada geliştirilen araştırma modelinin testi ile yatay bireysellik (YB) ve
normatif uyumluluk (NU) değişkenlerinin, ODK ve bunun neden olduğu düşünülen ASA
davranışı arasında bir ara değişken rolü oynayıp oynamadığı tespit edilmeye
çalışılacaktır. Bu doğrultuda, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Gümüşhane
Üniversitesi’nde görev yapmakta olan 102 akademisyenden basit tesadüfî
örnekleme yöntemi ile veri toplanmıştır. Araştırma modelinin testinde Yapısal
Eşitlik Modeli kullanılmıştır. Analiz sonucunda ODK ile ASA arasında doğrudan
bir etkinin olmadığı, ancak NU üzerinden ortaya çıkan anlamlı bir dolaylı
etkinin olduğu ortaya konulmuştur.

Kaynakça

  • Akgün, A., Gönen, S., Aydın, M. (2007). İlköğretim Fen ve Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 20, 283-299. Annagür, B. B., Tamam , L. (2011). Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Kompulsif Satınalma Birlikteliği Olan Bir Olgu. Nöropsikiyatri Arşivi, Sayı: 48, 75-78. Arslan, B. (2015). Kredi Kartı Kullanımının Kompulsif Satın Almaya Etkisi. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, Cilt: 5, Sayı: 20, 27-40. Bican, M. (2011). Yaşlı Hastalarda Dürtü Kontrol Bozukluklarının Özellikleri. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Adana. Çakıcı, A. C., Özdamar, M. (2014). Şanlıurfa’da Kültür Turlarına Katılan Yerli Turistlerin Anlık Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:17, No: 31, 287-306. Çerçi, M. ve Özkaya, B. (2014). Özel Alışveriş Sitelerinin Kompulsif Satın Alma Davranışına Yansımaları. Dijital İletişim Etkisi Uluslararası Akademik Konferansı Bildiri Kitabı, 362-376, İskenderiye Kitap: 24, İstanbul. Çetin, B., İlhan, M., Yılmaz, F. (2014). Olumsuz Değerlendirilme Korkusu ve Akademik Risk Alma Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelâsyonla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Sayı: 14, No: 1, 135-158. Çetin, B., Doğan, T., Sapmaz, F. (2010). Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, Cilt: 35, Sayı: 156, 205-216. Davison, G. C., Feldman, P. M., Osborn, C. E. (1984), Articulated Thoughts, Irrational Beliefs, and Fear of Negative Evaluation. Cognitive Therapy and Research, Vol. 8, No. 4, 349-362. Dursun, T., Dursun, Y. (2014). İçgüdüsel Satınalma Ölçeklerinin Türk Tüketiciler İçin Uyarlanmasına Yönelik Hazır Giyim Sektöründe Bir Uygulama. Electronic Journal of Vocational Colleges, Sayı: 1, No: 4, 22-31. Duru, E. (2015). Genel Aidiyet Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (44), 125-135. Erdem, Ş., Türkyılmaz, C. A., Kırgız, A. C. (2015). Online Anlık Satın Alma Davranışlarının Hazcı Alışveriş Motivasyonları İle Açıklaması: Hazır Giyim Ürünleri Üzerine Bir Araştırma. Beykoz Akademi Dergisi, Yıl: 3, No: 2, 55-74. Erkan, Z. (2002). Sosyal Kaygı Düzeyleri Yüksek ve Düşük ergenlerin Ana Baba Tutumlarına ilişkin Nitel Bir Çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10, No: 10, 120-133. Eryılmaz, A. (2015). Sistem Yaklaşımı Açısından Kötümserlik. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(4), 391-400. http://www.milliyet.com.tr/alisveris-tutkusunun-sebebi-pembenar-detay-ruhsagligi-1996274/ Karaırmak, Ö., Hacıfazlıoğlu, Ö., Şirin, S. (2014). Dengeli Bütünleşme ve Ayrışma Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri: Ergenlerde Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı 22, 237-257. Karakuş, G., Tamam, L., Öztürk, Z., Eroğlu, M. Z., Bahalı, K., Nebioğlu, M., Turhan, N., Çakmak, S. (2011). Bir Grup Üniversiteye Hazırlık Öğrencisinde Dürtü Kontrol Bozukluğu. Nöropsikiyatri Arşivi, 48, 238-242. Kuzu, A., Özveren, H. (2011). Tüketilen Tüketici. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 2011-1, 61-72. Mercan, N., Oyur, E., Alamur, B., Gül, S., Bengül, S. (2012). İşyeri Yalnızlığı ve Sosyal Fobi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 213-226. Morsünbül, Ü. (2012). Özerklik ve Ruh Sağlığına Etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 260-278. Okan, T., Özbek M. F. (2016). İş Yükü Talebi, İş Tatminsizliği Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerde İş-Aile Çatışması Ve İş Stresinin Ara Değişken Rolü: Sağlık Çalışanları Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 17, 203-226. Okutan, S., Bora, B., Altunışık, R. (2013). Keşifsel Satın Alma Eğilimleri ve Bu Eğilimlerin Plansız, Kompülsif ve Hedonik Satın Alma Tarzlarıyla Olan İlişkisinin İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı: 8, No: 3, 117- 136. Sakal, Ö., Aytekin, İ. (2014). Bireycilik-Toplulukçuluk Değerlerinin Başarı Amaç Yönelimlerine Etkisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. KAU İİBF Dergisi, 5(8), 45-66. Sakal, Ö., Yıldız, S. (2015). Bireycilik ve Toplulukçuluk Değerleri, Kariyer Çapaları ve Kariyer Tatmini İlişkisi. Journal of Yasar University,10/40, 6612-6623. Tamam, L. (2009). Kompulsif Satın Alma. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics, Sayı: 2, No: 1, 66-74. Ünal, S., Ceylan, C. (2008). Tüketicileri Hedonik Alışverişe Yönelten Nedenler: İstanbul Ve Erzurum İllerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 2, 265-283. Wasti, S. A., Erdil, S. E. (2007). Bireycilik ve Toplulukçuluk Değerlerinin Ölçülmesi: Benlik Kurgusu ve INDCOL Ölçeklerinin Türkçe Geçerlemesi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1-2, 39-66. Yalman, Ş., Aytekin, P. (2014). Promosyonların Anlık Satın Alma Davranışına Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, 83-119. Yılmaz, B. Ş. (2015). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Boyun Eğici Davranışlarının Yordayıcıları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 82-94. Yüksel, C. A., Eroğlu, F.(2015). The Effects of Personal Factors And Attitudes Towards Advertising on Compulsive Buying Tendency. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı: 16, 43-70.
Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 14, 261 - 274, 31.12.2017

Öz

Kaynakça

  • Akgün, A., Gönen, S., Aydın, M. (2007). İlköğretim Fen ve Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 20, 283-299. Annagür, B. B., Tamam , L. (2011). Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Kompulsif Satınalma Birlikteliği Olan Bir Olgu. Nöropsikiyatri Arşivi, Sayı: 48, 75-78. Arslan, B. (2015). Kredi Kartı Kullanımının Kompulsif Satın Almaya Etkisi. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, Cilt: 5, Sayı: 20, 27-40. Bican, M. (2011). Yaşlı Hastalarda Dürtü Kontrol Bozukluklarının Özellikleri. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Adana. Çakıcı, A. C., Özdamar, M. (2014). Şanlıurfa’da Kültür Turlarına Katılan Yerli Turistlerin Anlık Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:17, No: 31, 287-306. Çerçi, M. ve Özkaya, B. (2014). Özel Alışveriş Sitelerinin Kompulsif Satın Alma Davranışına Yansımaları. Dijital İletişim Etkisi Uluslararası Akademik Konferansı Bildiri Kitabı, 362-376, İskenderiye Kitap: 24, İstanbul. Çetin, B., İlhan, M., Yılmaz, F. (2014). Olumsuz Değerlendirilme Korkusu ve Akademik Risk Alma Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelâsyonla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Sayı: 14, No: 1, 135-158. Çetin, B., Doğan, T., Sapmaz, F. (2010). Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, Cilt: 35, Sayı: 156, 205-216. Davison, G. C., Feldman, P. M., Osborn, C. E. (1984), Articulated Thoughts, Irrational Beliefs, and Fear of Negative Evaluation. Cognitive Therapy and Research, Vol. 8, No. 4, 349-362. Dursun, T., Dursun, Y. (2014). İçgüdüsel Satınalma Ölçeklerinin Türk Tüketiciler İçin Uyarlanmasına Yönelik Hazır Giyim Sektöründe Bir Uygulama. Electronic Journal of Vocational Colleges, Sayı: 1, No: 4, 22-31. Duru, E. (2015). Genel Aidiyet Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (44), 125-135. Erdem, Ş., Türkyılmaz, C. A., Kırgız, A. C. (2015). Online Anlık Satın Alma Davranışlarının Hazcı Alışveriş Motivasyonları İle Açıklaması: Hazır Giyim Ürünleri Üzerine Bir Araştırma. Beykoz Akademi Dergisi, Yıl: 3, No: 2, 55-74. Erkan, Z. (2002). Sosyal Kaygı Düzeyleri Yüksek ve Düşük ergenlerin Ana Baba Tutumlarına ilişkin Nitel Bir Çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10, No: 10, 120-133. Eryılmaz, A. (2015). Sistem Yaklaşımı Açısından Kötümserlik. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(4), 391-400. http://www.milliyet.com.tr/alisveris-tutkusunun-sebebi-pembenar-detay-ruhsagligi-1996274/ Karaırmak, Ö., Hacıfazlıoğlu, Ö., Şirin, S. (2014). Dengeli Bütünleşme ve Ayrışma Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri: Ergenlerde Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı 22, 237-257. Karakuş, G., Tamam, L., Öztürk, Z., Eroğlu, M. Z., Bahalı, K., Nebioğlu, M., Turhan, N., Çakmak, S. (2011). Bir Grup Üniversiteye Hazırlık Öğrencisinde Dürtü Kontrol Bozukluğu. Nöropsikiyatri Arşivi, 48, 238-242. Kuzu, A., Özveren, H. (2011). Tüketilen Tüketici. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 2011-1, 61-72. Mercan, N., Oyur, E., Alamur, B., Gül, S., Bengül, S. (2012). İşyeri Yalnızlığı ve Sosyal Fobi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 213-226. Morsünbül, Ü. (2012). Özerklik ve Ruh Sağlığına Etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 260-278. Okan, T., Özbek M. F. (2016). İş Yükü Talebi, İş Tatminsizliği Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerde İş-Aile Çatışması Ve İş Stresinin Ara Değişken Rolü: Sağlık Çalışanları Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 17, 203-226. Okutan, S., Bora, B., Altunışık, R. (2013). Keşifsel Satın Alma Eğilimleri ve Bu Eğilimlerin Plansız, Kompülsif ve Hedonik Satın Alma Tarzlarıyla Olan İlişkisinin İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı: 8, No: 3, 117- 136. Sakal, Ö., Aytekin, İ. (2014). Bireycilik-Toplulukçuluk Değerlerinin Başarı Amaç Yönelimlerine Etkisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. KAU İİBF Dergisi, 5(8), 45-66. Sakal, Ö., Yıldız, S. (2015). Bireycilik ve Toplulukçuluk Değerleri, Kariyer Çapaları ve Kariyer Tatmini İlişkisi. Journal of Yasar University,10/40, 6612-6623. Tamam, L. (2009). Kompulsif Satın Alma. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics, Sayı: 2, No: 1, 66-74. Ünal, S., Ceylan, C. (2008). Tüketicileri Hedonik Alışverişe Yönelten Nedenler: İstanbul Ve Erzurum İllerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 2, 265-283. Wasti, S. A., Erdil, S. E. (2007). Bireycilik ve Toplulukçuluk Değerlerinin Ölçülmesi: Benlik Kurgusu ve INDCOL Ölçeklerinin Türkçe Geçerlemesi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1-2, 39-66. Yalman, Ş., Aytekin, P. (2014). Promosyonların Anlık Satın Alma Davranışına Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, 83-119. Yılmaz, B. Ş. (2015). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Boyun Eğici Davranışlarının Yordayıcıları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 82-94. Yüksel, C. A., Eroğlu, F.(2015). The Effects of Personal Factors And Attitudes Towards Advertising on Compulsive Buying Tendency. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı: 16, 43-70.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ahmet Mutlu Akyüz

Hasan Ayyıldız

Ferda Yetim Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2017
Gönderilme Tarihi 18 Temmuz 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 7 Sayı: 14

Kaynak Göster

APA Akyüz, A. M., Ayyıldız, H., & Yetim, F. (2017). OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 261-274.
AMA Akyüz AM, Ayyıldız H, Yetim F. OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ. KTÜSBD. Aralık 2017;7(14):261-274.
Chicago Akyüz, Ahmet Mutlu, Hasan Ayyıldız, ve Ferda Yetim. “OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 7, sy. 14 (Aralık 2017): 261-74.
EndNote Akyüz AM, Ayyıldız H, Yetim F (01 Aralık 2017) OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 7 14 261–274.
IEEE A. M. Akyüz, H. Ayyıldız, ve F. Yetim, “OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ”, KTÜSBD, c. 7, sy. 14, ss. 261–274, 2017.
ISNAD Akyüz, Ahmet Mutlu vd. “OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 7/14 (Aralık 2017), 261-274.
JAMA Akyüz AM, Ayyıldız H, Yetim F. OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ. KTÜSBD. 2017;7:261–274.
MLA Akyüz, Ahmet Mutlu vd. “OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, c. 7, sy. 14, 2017, ss. 261-74.
Vancouver Akyüz AM, Ayyıldız H, Yetim F. OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU İLE ANİ-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞI İLİŞKİSİNDE YATAY BİREYSELLİK VE/VEYA NORMATİF UYUMLULUĞUN OLASI ETKİLERİNİN İNCELENMESİ. KTÜSBD. 2017;7(14):261-74.

KTÜSBD

KTUJSS

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.