Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 50 - 70, 21.12.2023

Öz

Dünyadaki enerji kaynakları tüm diğer kaynaklar sınırlı olduğu gibi sınırlıdır. Ancak enerji talebi ve enerji tüketimi özellikle 2. Dünya Savaşından sonra sanayileşmede yaşanan hızlı ve devrim niteliğindeki gelişmelerle birlikte hızla artmaya başlamıştır. Teknolojinin, uluslararası ticaretin ve ulaşımın gelişmesine ek olarak küreselleşmeyle birlikte ülkeler arasındaki etkileşim de artmıştır. Tüm bu birbirini etkileyen süreçler sonucunda enerji arzı ile enerji talebi arasındaki dengeyi sağlamakta güçlük yaşanmaktadır. Bu dengenin sağlanamaması, enerji fiyatlarının yüksekliği, konutların enerji verimsiz olması ve düşük gelir düzeyi gibi sebeplerle bireyler enerjiye hem erişimleri hem de enerjiyi satın alabilmeleri anlamında enerji yoksulluğu ile karşı karşıya kalmaktadır. Çalışmaya konu olan Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde; Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan sahip oldukları petrol ve gaz kaynakları ile küresel enerji güvenliğinde önemli rol oynayan ülkelerdendir. Kırgızistan ve Tacikistan ise enerji sektöründe farklı zorluklar yaşamaktadır. Bu çalışmada Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ nde enerji yoksulluğunun mevcut durumunun Uluslararası Enerji Ajansı, Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası veri ve raporlarından yararlanılarak betimsel analiz yöntemiyle incelenmesi amaçlanmıştır. Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan petrol ve gaz kaynakları bakımından zengin ülkeler olup ekonomilerini geliştirse de hem bu ülkelerde, hem de Kırgızistan ve Tacikistan’da enerji yoksulluğu ciddi boyutlardadır.

Kaynakça

  • Abado, S. (2020). Uzbekistan: Gas Transmission Network Modernization and Efficiency Enhancement Project. 18 Haziran 2020. https://policycommons.net/artifacts/403345/uzbekistan/1372303/ (15.07.2023).
  • Ablouaye Sy, S. ve Mokaddem, L. (2022). Energy Poverty in Developing Countries: A Review of the Concept and Its Measurements. Energy Research & Social Science. 89(102562):1-14.
  • Akyener, O. (2021). Küresel Dengeler, Kırgızistan ve Doğal Kaynaklar. Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi. https://www.tespam.org/tr/kuresel-dengeler-kirgizistan-ve-dogal-kaynaklar/ (13.10.2023).
  • Asian Development Bank. (2010). Central Asia Atlas of Natural Resources. Manila, Filipinler. https://www.adb.org/sites/default/files/publication/27508/central-asia-atlas.pdf (01.10.2023).
  • Aydın, A. (2015). Küresel Mücadele Politikaları: Orta Asya'da Rusya, ABD ve Çin. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 6(13): 1-11.
  • Chapman, A., Fujii, H. ve Managi, S. (2019). Multinational Life Satisfaction, Perceived Inequality and Energy Affordability. Nature Sustainability. 2: 508–514. https://doi.org/10.1038/s41893-019-0303-5.
  • Day, R.; Walker, G.; Simcock, N. (2016). Conceptualising Energy Use and Energy Poverty Using a Capabilities Framework. Energy Policy. 93: 255–264.
  • Dineri, E. ve Bazarova, A. (2015). Türkmenistan Ekonomisinde Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(9): 96-106.
  • Dong, K., Dou, Y. ve Jiang, Q. (2022). Income Inequality, Energy Poverty, and Energy Efficiency: Who Cause Who and How? Technological Forecasting & Social Change. 179 (121622): 1-15.
  • Erdoğdu, S. (2020). Dünyada ve Türkiye’de Enerji Yoksulluğu Üzerine: Türkiye’nin Enerji Görünümü. Ankara: TMMOB, Yayın No: MMO/17: 29-47.
  • González-Eguino, M. (2015). Energy Poverty: An Overview. Renewable & Sustainable Energy Reviews. 47: 377–385. IEA (2015). Energy Balances Statistics. https://www.iea.org/data-and-statistics/data-product/world-energy-balances (28.09.2023).
  • IEA (2022a). Global Energy Crisis. https://www.iea.org/topics/global-energy-crisis (02.10.2023).
  • IEA (2022b). The Energy Progress Report. Tracking SDG7. https://www.worldbank.org/en/topic/energy/publication/tracking-sdg-7-the-energy-progress-report-2022 (20.09.2023).
  • IEA (2023). https://www.iea.org/fuels-and-technologies/coal (01.10.2023). IEA (2023). https://www.iea.org/fuels-and-technologies/gas (01.10.2023).
  • IEA, IRENA, UNSD, WB, WHO (2019). Tracking SDG 7: The Energy Progress Report 2019. https://www.worldbank.org/en/news/feature/2018/04/18/access-energy-sustainable-development-goal-7 (02.10.2023). Kerimray, A., Miglio, R. D., Solórzano, L. R. ve Gallachóir, B. Ó. (2017). Household Energy Consumption and Energy Poverty in Kazakhstan. International Association for Energy Economics. IAEE Energy Forum, First Quarter: 1-19.
  • Köse, G. (2020). Orta Asya (Türkistan) Enerji Meselesi: Enerji Potansiyeli Ve Aktörler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 13(72): 254-275.
  • Laldjebaev, M. ve Hussain, A. (2021). Significance of Context, Metrics and Datasets in Assessment of Multidimensional Energy Poverty: A Case Study of Tajikistan. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 152 (111477): 1-16.
  • Lim, S. S., Vos, T., Flaxman, D. A., vd. (2012). A comparative Risk Assessment of Burden of Disease and Injury Attributable to 67 Risk Factors and Risk Factor Clusters in 21 Regions, 1990-2010: A Systematic Analysis for the Global Burden of Disease Study. The Lancet. 380: 2224-2260.
  • Melisande F.M. ve Liu, T. P. (2012). Coping with the Energy Crisis: Impact Assessment and Potentials of Non-Traditional Renewable Energy in Rural Kyrgyzstan. Energy Policiy. 44: 130-139.
  • Moss, T., Pielke, R. ve Bazilian, M. (2014). Balancing Energy Access and Environmental Goals in Development Finance: The Case of the OPIC Carbon Cap, Published by: Center for Global Development.
  • Nguyen, C. P. ve Nasir, M. A. (2021). An Inquiry into The Nexus Between Energy Poverty and Income Inequality in The Light of Global Evidence. Energy Economics. 99(105.208): 1-14.
  • Orta Asya Enerji Raporu. (2022). ORASAM Orta Asya Araştırmaları Merkezi Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi: Bişkek. 1-39. https://orasam.manas.edu.kg/index.php/en/yayinlar-2/reports/5935-orta-asya-enerji-raporu-biskek-mayis-2022 (10.07.2023).
  • Radovanović, M., Filipović, S. ve Panić, A. A. (2021). Sustainable Energy Transition in Central Asia: Status and Challenges. Energy. Sustainability and Society. 11(49): 1-13.
  • Rafi, M., Naseef, M. ve Prasad, S. (2021). Multidimensional Energy Poverty and Human Capital Development: Empirical Evidence from India. Energy Economics. 101(105427): 1-10.
  • Recaldea, M., Peraltab, A., Oliverasa, L., Tirado-Herrerof, S., Borrella, C., Palenciab, L., Gotsensb, M., Artazcoza, L. ve Mari-Dell’Olmob, M. (2019). Structural Energy Poverty Vulnerability and Excess Winter Mortality in The European Union: Exploring The Association Between Structural Determinants and Health. Energy Policy. 133 (110869), 1-18.
  • Sachs, J. D. (2012). From Millennium Development Goals to Sustainable Development Goals. The Lancet. 379 (9832): 2206-2211.
  • Sen, A., Nepal, R. ve Jamasb, T. (2016). Reforming-Electricity Reforms Empirical Evidence from Asian Economies. The Oxford Institute for Energy Studies. OIES Paper: EL. 18: 1-54.
  • Thomson, H. ve Snell, C. (2016). Definitions And Indicators Of Energy Poverty Across The Eu, (Csiba, K. Ed.). Energy Poverty Handbook. (pp.101-108). Brussels: European Union.
  • Thomson, H., Bouzarovski, S. ve Snell, C. (2017). Rethinking the Measurement of Energy Poverty in Europe: A Critical Analysis of Indicators and Data. Indoor Built Environment. 26: 879–901.
  • WHO (2006). Fuel for Life: Household Energy and Health. https://www.who.int/publications/i/item/9789241563161 (02.10.2023).
  • World Bank. (2023). https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators (18.11.2023).
  • World Bank. (2023). https://www.worldometers.info/oil/#oil-reserves (29.06.2023).
  • Zhao, J., Dong, K., Dong, X. ve Shahbaz, M. (2022). How Renewable Energy Alleviate Energy Poverty? A Global Analysis. Renewable Energy. 186: 299-311.
  • Zhou, K., Wang, Y. ve Hussain, J. (2022). Energy Poverty Assessment in The Belt And Road Initiative Countries: Based On Entropy Weight-TOPSIS Approach. Energy Efficiency. 15 (46): 1-27.

Energy Poverty In Central Asian Turkish Republics

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 50 - 70, 21.12.2023

Öz

As all other resources are limited energy resources in the world are limited. However, energy demand and energy consumption started to increase rapidly, especially with the rapid and revolutionary developments in industrialization after the II. World War. In addition to the development of technology, international trade and transportation, interaction between countries has also increased with globalization. As a result of all these processes affecting each other, there is difficulty in maintaining the balance between energy supply and energy demand. The individuals are faced with energy poverty in terms of both accessing and purchasing energy due to reasons such as failure to achieve this balance, high energy prices, inefficient residences and low income levels. In the Central Asian Turkish Republics that are the subject of the study; Kazakhstan, Turkmenistan and Uzbekistan are among the countries that play an important role in global energy security with their oil and gas resources. Kyrgyzstan and Tajikistan are experiencing different difficulties in the energy sector. In this study, it is aimed to examine the current situation of energy poverty in Central Asian Turkic Republics by descriptive analysis method, using data and reports from International Energy Agency, World Bank and Asian Development Bank. Although Kazakhstan, Turkmenistan and Uzbekistan are rich in oil and gas resources and develop their economies, energy poverty is serious both in these countries, as well as in Kyrgyzstan and Tajikistan.

Kaynakça

  • Abado, S. (2020). Uzbekistan: Gas Transmission Network Modernization and Efficiency Enhancement Project. 18 Haziran 2020. https://policycommons.net/artifacts/403345/uzbekistan/1372303/ (15.07.2023).
  • Ablouaye Sy, S. ve Mokaddem, L. (2022). Energy Poverty in Developing Countries: A Review of the Concept and Its Measurements. Energy Research & Social Science. 89(102562):1-14.
  • Akyener, O. (2021). Küresel Dengeler, Kırgızistan ve Doğal Kaynaklar. Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi. https://www.tespam.org/tr/kuresel-dengeler-kirgizistan-ve-dogal-kaynaklar/ (13.10.2023).
  • Asian Development Bank. (2010). Central Asia Atlas of Natural Resources. Manila, Filipinler. https://www.adb.org/sites/default/files/publication/27508/central-asia-atlas.pdf (01.10.2023).
  • Aydın, A. (2015). Küresel Mücadele Politikaları: Orta Asya'da Rusya, ABD ve Çin. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 6(13): 1-11.
  • Chapman, A., Fujii, H. ve Managi, S. (2019). Multinational Life Satisfaction, Perceived Inequality and Energy Affordability. Nature Sustainability. 2: 508–514. https://doi.org/10.1038/s41893-019-0303-5.
  • Day, R.; Walker, G.; Simcock, N. (2016). Conceptualising Energy Use and Energy Poverty Using a Capabilities Framework. Energy Policy. 93: 255–264.
  • Dineri, E. ve Bazarova, A. (2015). Türkmenistan Ekonomisinde Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(9): 96-106.
  • Dong, K., Dou, Y. ve Jiang, Q. (2022). Income Inequality, Energy Poverty, and Energy Efficiency: Who Cause Who and How? Technological Forecasting & Social Change. 179 (121622): 1-15.
  • Erdoğdu, S. (2020). Dünyada ve Türkiye’de Enerji Yoksulluğu Üzerine: Türkiye’nin Enerji Görünümü. Ankara: TMMOB, Yayın No: MMO/17: 29-47.
  • González-Eguino, M. (2015). Energy Poverty: An Overview. Renewable & Sustainable Energy Reviews. 47: 377–385. IEA (2015). Energy Balances Statistics. https://www.iea.org/data-and-statistics/data-product/world-energy-balances (28.09.2023).
  • IEA (2022a). Global Energy Crisis. https://www.iea.org/topics/global-energy-crisis (02.10.2023).
  • IEA (2022b). The Energy Progress Report. Tracking SDG7. https://www.worldbank.org/en/topic/energy/publication/tracking-sdg-7-the-energy-progress-report-2022 (20.09.2023).
  • IEA (2023). https://www.iea.org/fuels-and-technologies/coal (01.10.2023). IEA (2023). https://www.iea.org/fuels-and-technologies/gas (01.10.2023).
  • IEA, IRENA, UNSD, WB, WHO (2019). Tracking SDG 7: The Energy Progress Report 2019. https://www.worldbank.org/en/news/feature/2018/04/18/access-energy-sustainable-development-goal-7 (02.10.2023). Kerimray, A., Miglio, R. D., Solórzano, L. R. ve Gallachóir, B. Ó. (2017). Household Energy Consumption and Energy Poverty in Kazakhstan. International Association for Energy Economics. IAEE Energy Forum, First Quarter: 1-19.
  • Köse, G. (2020). Orta Asya (Türkistan) Enerji Meselesi: Enerji Potansiyeli Ve Aktörler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 13(72): 254-275.
  • Laldjebaev, M. ve Hussain, A. (2021). Significance of Context, Metrics and Datasets in Assessment of Multidimensional Energy Poverty: A Case Study of Tajikistan. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 152 (111477): 1-16.
  • Lim, S. S., Vos, T., Flaxman, D. A., vd. (2012). A comparative Risk Assessment of Burden of Disease and Injury Attributable to 67 Risk Factors and Risk Factor Clusters in 21 Regions, 1990-2010: A Systematic Analysis for the Global Burden of Disease Study. The Lancet. 380: 2224-2260.
  • Melisande F.M. ve Liu, T. P. (2012). Coping with the Energy Crisis: Impact Assessment and Potentials of Non-Traditional Renewable Energy in Rural Kyrgyzstan. Energy Policiy. 44: 130-139.
  • Moss, T., Pielke, R. ve Bazilian, M. (2014). Balancing Energy Access and Environmental Goals in Development Finance: The Case of the OPIC Carbon Cap, Published by: Center for Global Development.
  • Nguyen, C. P. ve Nasir, M. A. (2021). An Inquiry into The Nexus Between Energy Poverty and Income Inequality in The Light of Global Evidence. Energy Economics. 99(105.208): 1-14.
  • Orta Asya Enerji Raporu. (2022). ORASAM Orta Asya Araştırmaları Merkezi Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi: Bişkek. 1-39. https://orasam.manas.edu.kg/index.php/en/yayinlar-2/reports/5935-orta-asya-enerji-raporu-biskek-mayis-2022 (10.07.2023).
  • Radovanović, M., Filipović, S. ve Panić, A. A. (2021). Sustainable Energy Transition in Central Asia: Status and Challenges. Energy. Sustainability and Society. 11(49): 1-13.
  • Rafi, M., Naseef, M. ve Prasad, S. (2021). Multidimensional Energy Poverty and Human Capital Development: Empirical Evidence from India. Energy Economics. 101(105427): 1-10.
  • Recaldea, M., Peraltab, A., Oliverasa, L., Tirado-Herrerof, S., Borrella, C., Palenciab, L., Gotsensb, M., Artazcoza, L. ve Mari-Dell’Olmob, M. (2019). Structural Energy Poverty Vulnerability and Excess Winter Mortality in The European Union: Exploring The Association Between Structural Determinants and Health. Energy Policy. 133 (110869), 1-18.
  • Sachs, J. D. (2012). From Millennium Development Goals to Sustainable Development Goals. The Lancet. 379 (9832): 2206-2211.
  • Sen, A., Nepal, R. ve Jamasb, T. (2016). Reforming-Electricity Reforms Empirical Evidence from Asian Economies. The Oxford Institute for Energy Studies. OIES Paper: EL. 18: 1-54.
  • Thomson, H. ve Snell, C. (2016). Definitions And Indicators Of Energy Poverty Across The Eu, (Csiba, K. Ed.). Energy Poverty Handbook. (pp.101-108). Brussels: European Union.
  • Thomson, H., Bouzarovski, S. ve Snell, C. (2017). Rethinking the Measurement of Energy Poverty in Europe: A Critical Analysis of Indicators and Data. Indoor Built Environment. 26: 879–901.
  • WHO (2006). Fuel for Life: Household Energy and Health. https://www.who.int/publications/i/item/9789241563161 (02.10.2023).
  • World Bank. (2023). https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators (18.11.2023).
  • World Bank. (2023). https://www.worldometers.info/oil/#oil-reserves (29.06.2023).
  • Zhao, J., Dong, K., Dong, X. ve Shahbaz, M. (2022). How Renewable Energy Alleviate Energy Poverty? A Global Analysis. Renewable Energy. 186: 299-311.
  • Zhou, K., Wang, Y. ve Hussain, J. (2022). Energy Poverty Assessment in The Belt And Road Initiative Countries: Based On Entropy Weight-TOPSIS Approach. Energy Efficiency. 15 (46): 1-27.
Toplam 34 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Uluslararası İktisatta Bölgesel Gelişme ve Küreselleşme, Uluslararası İktisat (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Derya Demir 0000-0002-7355-1757

Dilşad Taşkın Kuveloğlu 0000-0003-1710-9320

Yayımlanma Tarihi 21 Aralık 2023
Gönderilme Tarihi 15 Ekim 2023
Kabul Tarihi 21 Kasım 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 1 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Demir, D., & Taşkın Kuveloğlu, D. (2023). Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu. Uluslararası İktisadi Ve İdari Çalışmalar Dergisi, 1(1), 50-70.
AMA Demir D, Taşkın Kuveloğlu D. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi. Aralık 2023;1(1):50-70.
Chicago Demir, Derya, ve Dilşad Taşkın Kuveloğlu. “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu”. Uluslararası İktisadi Ve İdari Çalışmalar Dergisi 1, sy. 1 (Aralık 2023): 50-70.
EndNote Demir D, Taşkın Kuveloğlu D (01 Aralık 2023) Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi 1 1 50–70.
IEEE D. Demir ve D. Taşkın Kuveloğlu, “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu”, Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi, c. 1, sy. 1, ss. 50–70, 2023.
ISNAD Demir, Derya - Taşkın Kuveloğlu, Dilşad. “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu”. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi 1/1 (Aralık 2023), 50-70.
JAMA Demir D, Taşkın Kuveloğlu D. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi. 2023;1:50–70.
MLA Demir, Derya ve Dilşad Taşkın Kuveloğlu. “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu”. Uluslararası İktisadi Ve İdari Çalışmalar Dergisi, c. 1, sy. 1, 2023, ss. 50-70.
Vancouver Demir D, Taşkın Kuveloğlu D. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Enerji Yoksulluğu. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi. 2023;1(1):50-7.