Research Article
BibTex RIS Cite

Borsa İstanbul Turizm Endeksi Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Faktörler Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma

Year 2021, , 45 - 68, 07.05.2021

Cemil Süslü , Mehmet Ali Gök

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.671512
Cited By: 2

Abstract

Bu çalışma BİST Turizm Endeksi hisse senedi getirileri ile makroekonomik faktörler arasındaki ilişkilerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 6 makroekonomik faktör kullanılmıştır. Çalışma değişkenlerinin analizi için eksiksiz olarak ulaşılan 2006M1- 2018M12 arası döneme ait aylık veriler kullanılmıştır. Elde edilen veriler, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırma Analizi ve Toda-Yamamoto (1995) Nedensellik Testi yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada ilk olarak aylık zaman serilerinin durağanlık ve bütünleşme dereceleri Birim Kök Testleri uygulanarak saptanmıştır. Sonra, her bir değişkende ortaya çıkan bir şokun kendisinde ve diğer değişkenlerde meydana getirdiği tepkileri görmek amacıyla etki-tepki fonksiyonları uygulanmıştır. Etki-Tepki Analizi sonrası, değişkenlerde ortaya çıkan değişimlerin kaynakları Varyans Ayrıştırma Analizleri yapılarak oransal olarak saptanmıştır. Çalışmada en son BİST Turizm Endeksi hisse senedi getirileri ile makroekonomik faktörler arasındaki nedensellik ilişkisini tespit etmek amacıyla VAR (k+dmax) prosedürlü ikili modeller oluşturulmuştur. Söz konusu modeller, Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi kullanılarak çözümlenmiş ve değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçların, turizm endeksi hisse senedi getirileri ile makroekonomik faktörler arasındaki ilişkinin ele alındığı sınırlı sayıdaki literatüre, önemli katkılarda bulunacağı düşünülmektedir.

Keywords

Makroekonomik Faktörler BİST Turizm Endeksi Hisse Senedi Getirileri

References

  • Akkaş, M. E. ve Sayılgan, E. (2015). “Fiyatları ve Konut Kredisi Faizi: Toda‐Yamamoto Nedensellik Testi”. Journal of Economics, Finance and Accounting, 2(4): 572- 583.
  • Avcıkurt, C. ve Erdem, B. (2006). “Turizmde Bölgesel Tanıtma Faaliyetlerinin İç Turizmi Geliştirmedeki Rolü: Eğridir Yöresine İlişkin Bir Model Önerisi”. 2. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, 09–12 Kasım 2006. Isparta.
  • Aydın, B. ve Afsal, M.Ş. (2018). “Türkiye’de İkiz Açik Hipotezi: Toda-Yamamoto Nedensellik Yaklaşımı”, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 2 (2): 231-240.
  • Bahar, O. ve Kozak, M. (2013). Turizm Ekonomisi, Anadolu Üniversitesi Web-Ofset: Eskişehir.
  • Banda, K., Hall, J., and Pradhan, R. (2019). The İmpact Of Macroeconomic Variables On İndustrial Shares Listed On The Johannesburg Stock Exchange. Macroeconomıcs And Finance In Emerging Market Economie, 12(3), s. 270-292.
  • Booth, J. R. and Booth, L. C. (1997). “Economic Factors, Monetary Policy, And Expected Returns on Stocks and Bonds”. FRBSF Economic Review, (2), 32–42.
  • Boztosun, D. (2010). “İMKB’de İşlem Gören Banka Hisse Senetlerinin Getirileri ile Makro Ekonomik Faktörler Arasındaki İlişkinin Analizi”. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, 45, (4): 39-53.
  • Chan, F. and Lim, C. (2011). “Tourism Stock Performance and Macro Factors”. 19th International Congress on Modelling and Simulation, Perth, Australia, 12–16 December. p.1596-1602.
  • Chen, M, H. (2007). “Macro and Non-Macro Explanatory Factors of Chinese Hotel Stock Returns”. Hospitality Management, 26:991–1004.
  • Chen, M, H., Agrusa, J., Krumwiede, D. and Lu. H, J. (2012). “Macroeconomic Influences on Japanese Hotel Stock Returns”. Journal of Hospitality Marketing & Management, 21:81–99.
  • Chen, M, H., Kim, W, G. and Kim, H, J. (2005). “The İmpact Of Macroeconomic and Non-Macroeconomic Forces on Hotel Stock Returns”. Hospitality Management , 24:243–258.
  • Chen, N., Roll, R., and Ross, S. A. (1986). “Economic Forces and The Stock Market”. Journal of Business, 59(3), 383–403.
  • Çil, Y.N. (2006). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 162‐171.
  • Demir, E., Alıcı, Z.A., and Lau, M.C.K. (2017). “Macro Explanatory Factors of Turkish Tourism Companies’ Stock Returns”, Asia Pacific Journal of Tourism Research, pp. 1-11.
  • Demir, Y. ve Yağcılar, G. (2009). “İMKB'de İşlem Gören Banka Hisse Senetlerinin Getirilerini Etkileyen Faktörlerin Arbitraj Fiyatlama Modeli ile Belirlenmesi”. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi. 1 (2):36-51.
  • Doğru, B. ve Uysal, M. (2015), “Bir Yatırım Aracı Olarak Altın ile Hisse Senedi Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Üzerine Ampirik Uygulama”, Çukurova Üniversitesi SBE Dergisi, 24(1): 239-254.
  • Fama, E. F. and French, K. R. (1989). “Business Conditions and Expected Returns on Stocks and Bonds”. Journal of Financial Economics, 25(1): 23–49.
  • Fifield, S. G. M., Power, D. M. and Sinclair, C. D. (2002). “Macroeconomic Factors and Share Returns: An Analysis Using Emerging Market Data”. International Journal of Finance & Economics, 7(1): 51–62.
  • Forbes, K. and Rigobon, R. (2002). “No Contagion, only İnterdependence: Measuring Stock Market Comovements”, Journal of Finance, (57): 2223-2261.
  • Gazel, S. (2017). “BİST Sınai Endeksi ile Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (52): 287-299.
  • Henry, O. T. (2009). “Regime Switching in The Relationship Between Equity Returns and Short-Term Interest Rates in the UK”. Journal of Banking & Finance, (33): 405–414.
  • Jones, C.M. and Kaul, F. (1996), “Oil and the Stock Markets”, The Journal of Finance, 51(2): 463- 491.
  • Kumar, A. (2011). “An Empirical Analysis of Causal Relationship Between Stock Market and Macroeconomic Variables İn India”. International Journal of Computer Science & Management Studies (IJCSMS). 11 (1):8-14.
  • Kutty, G. (2010). “The Relationship Between Exchange Rates and Stock Prices: The Case of México”. North American Journal of Finance and Banking Research, 4(4).
  • Lescaroux, F. and Mignon, V. (2008). “On the Influence of Oil Prices on Economic Activity and Other Macroeconomic and Financial Variables”, OPEC Energy Review, 32(4): 343-380.
  • Mishra, S. and Singh, H. (2012). “Do Macro-Economic Variables Explain Stock-Market Returns? Evidence Using A Semi-Parametric Approach”. Journal of Asset Management, 13, 115–127.
  • Mumcu, F. (2005). Hisse Senedi Fiyatlarını Etkileyen Makroekonomik Faktörler: İMKB Üzerine Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi, İşletme Bölümü Yüksek Lisans Tezi.
  • Özer, A. (2017). “Petrol Fiyatlari ile Hisse Senedi Getirileri Arasinda Volatilitenin Yayilma Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 654-662.
  • Özgen, F. B., ve Güloğlu, B. (2004). “Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniğiyle Analizi”. METU Studies in Development, 31(1): 93-114.
  • Öztürk, B. (2008). Makroekonomik Faktörlerin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Ulusal-100 Endeksi ve Volatilitesi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi (1997- 2006). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
  • Sayılgan, G. ve Süslü, C. (2011). “Makroekonomik faktörlerin hisse senedi getirilerine etkisi: Türkiye ve gelişmekte olan piyasalar üzerine bir inceleme”. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasala Dergisir. 5, (1):73-96.
  • Sohail, N. and Hussain, Z. (2009). “Long-Run and Short-Run Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Prices İn Pakistan The Case of Lahore Stock Exchange”. Pakistan Economic and Social Review. 47 (2):183-198.
  • Süslü, C. (2010). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
  • Tobin, J. (1969). “A General Equilibrium Approach to Monetary Theory”. Journal of Money, Credit and Banking, 1(1), 15-29.
  • Topaloğlu, E.E. ve Karakozak, Ö. (2018). “Makroekonomik Faktörler ve Pay Senedi Getirisi: BIST Banka Endeksi Firmaları Üzerine Panel Veri Analizi”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 199-215.
  • Travel & Tourısm Economıc Impact 2019 World https://www.wttc.org/-/media/files/reports/economic-impact-research/regions-2019/world2019.pdf (Erişim Tarihi: 18.02.2019).
  • Usta, Ö. (1982). “Sosyal Turizm”, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir.
  • Wong, K. K. F. and Song, H. (2006). “Do macroeconomic variables contain any useful information for predicting growths in hospitality stock indices?”. Journal of Hospitality & Tourism Research,30(1), 16–33.
  • Wong, K.K.F., Khan, H. and Du, J. (2005). “Money, Interest Rate and Stock Prices: New evidence from Singapore and the United States”. Working Paper: 007 http://www.fas.nus.edu.sg/ecs/pub/wp/wp0601.pdf. (Erişim Tarihi: 04.04.2019).
  • Wongbangpo, P. and Sharma, S.C. (2002). “Stock Market and Macroeconomic Fundamental Dynamic İnteractions: ASEAN-5 countries”. Journal of Asian Economics. 13:27-51.
  • Yıldız, A. (2014). “BIST 100 Endeksi ile Alternatif Yatırım Araçlarının İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2): 39-56.

Year 2021, , 45 - 68, 07.05.2021

Cemil Süslü , Mehmet Ali Gök

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.671512
Cited By: 2

Abstract

References

  • Akkaş, M. E. ve Sayılgan, E. (2015). “Fiyatları ve Konut Kredisi Faizi: Toda‐Yamamoto Nedensellik Testi”. Journal of Economics, Finance and Accounting, 2(4): 572- 583.
  • Avcıkurt, C. ve Erdem, B. (2006). “Turizmde Bölgesel Tanıtma Faaliyetlerinin İç Turizmi Geliştirmedeki Rolü: Eğridir Yöresine İlişkin Bir Model Önerisi”. 2. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, 09–12 Kasım 2006. Isparta.
  • Aydın, B. ve Afsal, M.Ş. (2018). “Türkiye’de İkiz Açik Hipotezi: Toda-Yamamoto Nedensellik Yaklaşımı”, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 2 (2): 231-240.
  • Bahar, O. ve Kozak, M. (2013). Turizm Ekonomisi, Anadolu Üniversitesi Web-Ofset: Eskişehir.
  • Banda, K., Hall, J., and Pradhan, R. (2019). The İmpact Of Macroeconomic Variables On İndustrial Shares Listed On The Johannesburg Stock Exchange. Macroeconomıcs And Finance In Emerging Market Economie, 12(3), s. 270-292.
  • Booth, J. R. and Booth, L. C. (1997). “Economic Factors, Monetary Policy, And Expected Returns on Stocks and Bonds”. FRBSF Economic Review, (2), 32–42.
  • Boztosun, D. (2010). “İMKB’de İşlem Gören Banka Hisse Senetlerinin Getirileri ile Makro Ekonomik Faktörler Arasındaki İlişkinin Analizi”. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, 45, (4): 39-53.
  • Chan, F. and Lim, C. (2011). “Tourism Stock Performance and Macro Factors”. 19th International Congress on Modelling and Simulation, Perth, Australia, 12–16 December. p.1596-1602.
  • Chen, M, H. (2007). “Macro and Non-Macro Explanatory Factors of Chinese Hotel Stock Returns”. Hospitality Management, 26:991–1004.
  • Chen, M, H., Agrusa, J., Krumwiede, D. and Lu. H, J. (2012). “Macroeconomic Influences on Japanese Hotel Stock Returns”. Journal of Hospitality Marketing & Management, 21:81–99.
  • Chen, M, H., Kim, W, G. and Kim, H, J. (2005). “The İmpact Of Macroeconomic and Non-Macroeconomic Forces on Hotel Stock Returns”. Hospitality Management , 24:243–258.
  • Chen, N., Roll, R., and Ross, S. A. (1986). “Economic Forces and The Stock Market”. Journal of Business, 59(3), 383–403.
  • Çil, Y.N. (2006). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 162‐171.
  • Demir, E., Alıcı, Z.A., and Lau, M.C.K. (2017). “Macro Explanatory Factors of Turkish Tourism Companies’ Stock Returns”, Asia Pacific Journal of Tourism Research, pp. 1-11.
  • Demir, Y. ve Yağcılar, G. (2009). “İMKB'de İşlem Gören Banka Hisse Senetlerinin Getirilerini Etkileyen Faktörlerin Arbitraj Fiyatlama Modeli ile Belirlenmesi”. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi. 1 (2):36-51.
  • Doğru, B. ve Uysal, M. (2015), “Bir Yatırım Aracı Olarak Altın ile Hisse Senedi Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Üzerine Ampirik Uygulama”, Çukurova Üniversitesi SBE Dergisi, 24(1): 239-254.
  • Fama, E. F. and French, K. R. (1989). “Business Conditions and Expected Returns on Stocks and Bonds”. Journal of Financial Economics, 25(1): 23–49.
  • Fifield, S. G. M., Power, D. M. and Sinclair, C. D. (2002). “Macroeconomic Factors and Share Returns: An Analysis Using Emerging Market Data”. International Journal of Finance & Economics, 7(1): 51–62.
  • Forbes, K. and Rigobon, R. (2002). “No Contagion, only İnterdependence: Measuring Stock Market Comovements”, Journal of Finance, (57): 2223-2261.
  • Gazel, S. (2017). “BİST Sınai Endeksi ile Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (52): 287-299.
  • Henry, O. T. (2009). “Regime Switching in The Relationship Between Equity Returns and Short-Term Interest Rates in the UK”. Journal of Banking & Finance, (33): 405–414.
  • Jones, C.M. and Kaul, F. (1996), “Oil and the Stock Markets”, The Journal of Finance, 51(2): 463- 491.
  • Kumar, A. (2011). “An Empirical Analysis of Causal Relationship Between Stock Market and Macroeconomic Variables İn India”. International Journal of Computer Science & Management Studies (IJCSMS). 11 (1):8-14.
  • Kutty, G. (2010). “The Relationship Between Exchange Rates and Stock Prices: The Case of México”. North American Journal of Finance and Banking Research, 4(4).
  • Lescaroux, F. and Mignon, V. (2008). “On the Influence of Oil Prices on Economic Activity and Other Macroeconomic and Financial Variables”, OPEC Energy Review, 32(4): 343-380.
  • Mishra, S. and Singh, H. (2012). “Do Macro-Economic Variables Explain Stock-Market Returns? Evidence Using A Semi-Parametric Approach”. Journal of Asset Management, 13, 115–127.
  • Mumcu, F. (2005). Hisse Senedi Fiyatlarını Etkileyen Makroekonomik Faktörler: İMKB Üzerine Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi, İşletme Bölümü Yüksek Lisans Tezi.
  • Özer, A. (2017). “Petrol Fiyatlari ile Hisse Senedi Getirileri Arasinda Volatilitenin Yayilma Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 654-662.
  • Özgen, F. B., ve Güloğlu, B. (2004). “Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniğiyle Analizi”. METU Studies in Development, 31(1): 93-114.
  • Öztürk, B. (2008). Makroekonomik Faktörlerin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Ulusal-100 Endeksi ve Volatilitesi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi (1997- 2006). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
  • Sayılgan, G. ve Süslü, C. (2011). “Makroekonomik faktörlerin hisse senedi getirilerine etkisi: Türkiye ve gelişmekte olan piyasalar üzerine bir inceleme”. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasala Dergisir. 5, (1):73-96.
  • Sohail, N. and Hussain, Z. (2009). “Long-Run and Short-Run Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Prices İn Pakistan The Case of Lahore Stock Exchange”. Pakistan Economic and Social Review. 47 (2):183-198.
  • Süslü, C. (2010). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
  • Tobin, J. (1969). “A General Equilibrium Approach to Monetary Theory”. Journal of Money, Credit and Banking, 1(1), 15-29.
  • Topaloğlu, E.E. ve Karakozak, Ö. (2018). “Makroekonomik Faktörler ve Pay Senedi Getirisi: BIST Banka Endeksi Firmaları Üzerine Panel Veri Analizi”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 199-215.
  • Travel & Tourısm Economıc Impact 2019 World https://www.wttc.org/-/media/files/reports/economic-impact-research/regions-2019/world2019.pdf (Erişim Tarihi: 18.02.2019).
  • Usta, Ö. (1982). “Sosyal Turizm”, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir.
  • Wong, K. K. F. and Song, H. (2006). “Do macroeconomic variables contain any useful information for predicting growths in hospitality stock indices?”. Journal of Hospitality & Tourism Research,30(1), 16–33.
  • Wong, K.K.F., Khan, H. and Du, J. (2005). “Money, Interest Rate and Stock Prices: New evidence from Singapore and the United States”. Working Paper: 007 http://www.fas.nus.edu.sg/ecs/pub/wp/wp0601.pdf. (Erişim Tarihi: 04.04.2019).
  • Wongbangpo, P. and Sharma, S.C. (2002). “Stock Market and Macroeconomic Fundamental Dynamic İnteractions: ASEAN-5 countries”. Journal of Asian Economics. 13:27-51.
  • Yıldız, A. (2014). “BIST 100 Endeksi ile Alternatif Yatırım Araçlarının İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2): 39-56.
There are 41 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Finance
Journal Section Makaleler
Authors

Cemil Süslü 0000-0003-4164-1552

Mehmet Ali Gök 0000-0003-0923-6178

Publication Date May 7, 2021
Submission Date January 7, 2020
Published in Issue Year 2021

Cite

APA Süslü, C., & Gök, M. A. (2021). Borsa İstanbul Turizm Endeksi Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Faktörler Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 45-68. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.671512

Cited By

EURO/DOLAR PARİTESİNİN TÜRKİYE TURİZMİNE ETKİSİ: YAPISAL KIRILMALI EKONOMETRİK BİR ANALİZ
Öneri Dergisi
https://doi.org/10.14783/maruoneri.1261501
BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN ŞİRKETLERDE PAY SENEDI FİYATI VE BORSA PERFORMANS ORANLARI İLİŞKİSİ: İŞLEM HACMİ EN YÜKSEK ŞİRKETLERDE BİR UYGULAMA
İşletme Bilimi Dergisi
https://doi.org/10.22139/jobs.998515

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.