Araştırma Makalesi
Yıl 2022,
, 963 - 980, 16.10.2022
Öz
İnsanlık, özellikle sanayi devrimi ile birlikte son derece hızlı bir üretim ve tüketim çarkının içine hapsolmuştur. Thomas R. Malthus’u muhtemel kıyametin en azından tarihi konusunda haksız çıkaran teknolojik gelişme ve üretim artışları, artmakta olan dünya nüfusunu besleme kapasitesine sahipse de bugün talebe ilişkin artışlar ile insanlık fazladan bir gezegene daha ihtiyaç duymaktadır. Tabiidir ki böyle bir istek en azından şimdilik gerçekleşmiş durumda değildir. Arz ile talep arasındaki açık giderek büyümekte, kaynak erişimi problemlerini derinleştirmektedir.
Sürdürülebilir kalkınma hedefi ile sürdürülebilirlik vurgusunu kalkınmaya/büyümeye yapan insanlık, bugün gezegenin doğal kaynakları üzerinde her çağdan daha fazla baskı oluşturmaktadır. İnsanlık tarafından oluşturulan doğal kaynak talebi; gıda ihtiyacı, hammadde temini ve karbondioksit gazının özümsenmesi gibi başlıklar çerçevesinde hesaplanmaktadır. Bu hesaplama ile Ekolojik Ayak İzi kavramına ulaşılmaktadır. Ekolojik Ayak İzi kavramı insanlığın gezegen üzerindeki baskısını ölçülebilir, sayısal bir değer olarak sunmakta ve tanımlamaktadır. Ekolojik bir ekonomi tanımlaması geliştirmek amacına hizmet etmektedir.
Bu çalışma, tarihsel bir dönüm noktasında bulunan insanlık için Ekolojik Ayak İzi ve Dünya Limit Aşım Günü kavramlarına odaklanmaktadır. Güncel ve önemli kavramlar olarak Ekolojik Ayak İzi ve Dünya Limit Aşım Günü kavramlarının genel bir değerlendirmesini yapmaktadır. Sorunun ölçülebilir, sayısal değerlerle ifade edilmesinin küresel tehdidin anlaşılırlığını güçlendirdiği fikrinin altını çizerken gelecekte piyasa mekanizmasının üstleneceği role dikkat çekmektedir.
Anahtar Kelimeler
tüketim sürdürülebilirlik ekolojik ayak izi dünya limit aşım günü
Kaynakça
- Adams, W.M. (2001). Green Development: Environment and sustainability in the third world (2.Baskı). London: Routledge.
- Akıllı, H. vd. (2008). “Ekolojik Ayak İzinin Kavramsal İçeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Bireysel Ekolojik Ayak İzi Hesaplaması”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (15)
- Aslan, F. (2010). İktisadi Büyümenin Ekolojik Sınırları ve Kalkınmanın Sürdürülebilirliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE.
- Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Bektaş, M. (2021). Ekolojik Ayak İzi ve Biyolojik Kapasite Nedir? 12 Ocak 2022 tarihinde https://www.gidabilgi.com/Makale/Detay/ekolojik-ayak-izi-ve-biyolojik-kapasite-nedir--130f5d adresinden erişildi.
- Biner, N. (2014). Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi SBE.
- Birkan, İ. (2014). Küresel Isınma ve Karbon Ayak İzimiz. 3 Aralık 2021 tarihinde http://www.turkishnews.com/tr/content/wp-content/uploads/2014/08/kureselısınma- ve-karbonayak-ızımız.pdf adresinden erişildi.
- Bourdeau, L. (1999). National Report: Sustainable development and future of construction in France. France: Centre Scıentıfıque Et Technıque Du Bâtıment
- Brown L., Kane H. (1994). Full house: Reassessing The Earth's Population Carrying Capacity, W.W. Norton, New York, 261ss.
- Creswell, J. W. (2002). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative. NJ: Prentice Hall Upper Saddle River.
- Çetin, M. (2005). Doğal Sermaye (Kritik Doğal Sermaye) ve Sürdürülebilir Kalkınma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 313-328.
- Daily, G. C. vd. (1997). Nature’s Services: Societal Dependence on Natural Ecosystems, Washington DC: Island Press.
- Demirer T. vd. (1999). “YDD” Kıskacında Çevre ve Kent, Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Deutsche Welle, (2021). Earth Overshoot Day Moves Forward by Nearly A Month, 14 Mart 2022 tarihinde https://www.dw.com/en/earth-overshoot-day-moves-forward-by-nearly-a-month/a-58612967#:~:text=After adresinden erişildi.
- Dinç, A. (2015). Bir Sürdürülebilir Kalkınma Göstergesi Olarak Ekolojik Ayak İzi ve Türkiye, (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi SBE.
- Durning, A.T. (1992). How Much is Enough?. London: Earthscan.
- Durning, A. (1998). Ne Kadar Yeterli? Tüketim Toplumu ve Dünyanın Geleceği. İstanbul: TÜBİTAK-TEMA Yayınları.
- Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund for Nature-WWF). (2012). Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu. 28 Ocak 2021 tarihinde https://www.footprintnetwork.org/content/images/article_uploads/Turkey_Ecological_Footprint_Report_Turkish.pdf adresinden erişildi.
- Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund for Nature-WWF). (2014). WWF Yaşayan Gezegen Raporu 2014 Özet, 18 Mart 2022 tarihinde http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/ygr_2014_ozet.pdf adresinden erişildi.
- Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund for Nature-WWF). (2018). Yaşayan Gezegenler Raporu. 18 Mart 2022 tarihinde http://www.wwf.org.tr/basin_bultenleri/raporlar/?8160/Yasayan-gezegen-raporu-2018 adresinden erişildi.
- Ehrlich P.R., (1982), Human Carrying Capacity, Extinctions, and Nature Reserves, Bioscience, 32(5), 331-333.
- Ehrlich, P. and Ehrlich, A. (1981). Extinction: The Causes and Consequences of The Disappearance of Species. New York: Ballantine Books.
- Ekins, O (1991). The Sustainable Consumer Society: A Contradiction in Terms?. International Environmental Affairs, Fall 1991
- Erden Özsoy, C., Dinç A. (2016). Sürdürülebilir Kalkınma ve Ekolojik Ayak İzi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 619.
- Global Footprint Network, (2022), 28 Nisan 2022 tarihinde https://data.footprintnetwork.org/#/ adresinden erişildi.
- Gilman, R. (1992). Sustainability By Robert Gilmanfrom the 1992 UIA/AIA Call for Sustainable Community Solutions. 16 Mart 2022 tarihinde https://www.context.org/about/definitions/#sustainability adresinden erişildi.
- Güneş, V. (2019). Çevreci Tüketim Davranışının Belirleyicilerinin Görece Etkilerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü.
- Hoekstra, A. Y. (2007). Human Appropriation of Natural Capital: A Comparison of Ecological Footprint and Water Footprint Analysis, Ecological Footprint Conference, Cardiff, May 2007, 5 Mayıs 2021 tarihinde http://www.brass.cf.ac.uk/uploads/fullpapers/Hoekstra_M40.pdf adresinden erişildi.
- Hoekstra A.Y., Wiedmann T.O. (2014). Humanity’s Unsustainable Environmental Footprint, Science, 344(6188), 1114-1117.
- Holden, E., Linnerud, K. ve Banister, D. (2017). The Imperatives Of Sustainable Development, Sustainable Development, 25(3), 213-226.
- https://www.overshootday.org/newsroom/past-earth-overshoot-days/
- https://www.overshootday.org/newsroom/country-overshoot-days/
- iklimBU (2021). Ekolojik Ayak İzi Nedir?, 17 Ocak 2022 tarihinde climatechange.boun.edu.tr/ekolojik-ayak-izi-nedir/ adresinden erişildi.
- Kaypak, Ş. (2013). “Ekolojik Ayak İzinden Çevre Barışına Bakmak”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 6 (1): 154-159.
- Keiner, M. (2005). History, Definition(s) and Models of Sustainable Development, ETH Zurich, 1-8.
- Keleş, Ö. (2010). “Sürdürülebilir Yaşam Göstergesi: Ekolojik Ayak İzi”. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, 23 Mart 2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/tabin/issue/11457/136650 adresinden erişildi.
- Kerk, G. & Manuel, A. (2008). A Comprehensive Index for A Sustainable Society: The SSI – The Sustainable Society Index. Ecological Economics. 66(2-3), 228-242.
- Kitzes J., Galli A., Bagliani M., vd. (2009). A Research Agenda for Improving National Ecological Footprint Accounts, Ecological Economics, 68(7), 1991-2007
- Kolbert, E. (2016). Altıncı Yok Oluş, Okuyan Us Yayınları
- Kremen, C. (2005). Managing Ecosystem Services: What Do We Need To Know About Their Ecology? Ecology Letters, 8, 468–479
- Lin D., Wambersie L., Wackernagel M. (2021). Estimating the Date of Earth Overshoot Day 2021, Nowcasting the World’s Footprint & Biocapacity for 2021, May 2021, Global Footprint Network.
- Meadows vd. 1972 Meadows D.H., Meadows D.L., Randers J., Behrens W.W., (1972), The Limits to growth, New York, 102, 27.
- Mızık, E. T. & Yiğit Avdan, Z. (2020). Sürdürülebilirliğin Temel Taşı: Ekolojik Ayak İzi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6 (2), 451-467. DOI: 10.21324/dacd.630825
- Minibas, T. (2003). Sürdürülebilir Kalkınma ve Etkileri. Ankara: TÜBİTAK
- Moffatt I. (2000), Ecological Footprints and Sustainable development, Ecological Economics, 32(3), 359-362.
- Mooney, H. A. and Ehrlich, p. R. (1997). Ecosystem Services: A Fragmentary History. In G. C. Daily, ed. Nature’s Services: Societal Dependence on Natural Ecosystems, ss. 11–19. Washington DC: Island Press. National Footprint and Biocapacity Accounts 2021 Edition 25 Nisan 2022 tarihinde data.footprintnetwork.org adresinden erişildi.
- Odabaşı, Y. (2017). Tüketim Kültürü Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü. 5.5. Basım. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Özer, Z. (2002). “Ekolojik Ayak İzleri”, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı: 419 Ekim-2002, 82-84.
- Ozmehmet, D. E. (2008). Dünyada ve Tükiye Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3(12), 1853-1876. 11 Mayıs 2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/19124/202943 adresinden erişildi.
- Özman, K. O. (2017). Ekosistem Hizmetleri Nelerdir?, 12 Mayıs 2022 tarihinde https://www.dogadergisi.com/ekosistem-hizmetleri-nelerdir/ adresinden erişildi.
- Özman, K. O. (2021). Ekolojik Ayak İzi Nedir? 30 Mart 2022 tarihinde https://www.dogadergisi.com/ekolojik-ayak-izi-nedir/ adresinden erişildi.
- Özsoy, T. (2011). Tüketimin Sürdürülebilirliği: Ürün Ömrüne Yönelik Tüketici Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi SBE.
- Öztunalı Kayır, G. (2003). Doğaya Dönüş: Topluma Ekolojik Bakış, İstanbul: Bağlam Yayınları.
- Qin, Y., Xiao, X., Wigneron, JP. vd. Carbon Loss From Forest Degradation Exceeds That From Deforestation in The Brazilian Amazon. Nat. Clim. Chang. 11, 442–448 (2021). 18 Mart 2022 tarihinde https://www.nature.com/articles/s41558-021-01026-5 adresinden erişildi.https://doi.org/10.1038/s41558-021-01026-5
- Rapport, D.J. (2000). “Ecological Footprints and Ecosystem Health: Complementary Approaches To A Sustainable Future”, Ecological Economics, 32, s.367-370.
- Rees, W.E., (1992). Ecological Footprints and Appropriated Carrying Capacity: What Urban Economics Leaves Out. Environment and Urbanization, 4(2), pp. 121–130.
- Ruckelshaus, W. D. (1989). Toward A Sustainable World. Scientific American, 261(3), 66-175.
- Silva Junior, C.H.L., Pessôa, A.C.M., Carvalho, N.S. vd. The Brazilian Amazon Deforestation Rate in 2020 is The Greatest of The Decade. Nat Ecol Evol 5, 144–145 (2021). 22 Mart 2022 tarihinde https://www.nature.com/articles/s41559-020-01368-x adresinden erişildi. https://doi.org/10.1038/s41559-020-01368-x
- Şekercioğlu, Çağan H. 2010. Ecosystem Functions and Services. Pp. 45-72 in Sodhi, N.S. and Ehrlich, P.R. (eds.). Conservation Biology for All. (Çev. H. Özer), Oxford: Oxford University Press.
- Tiezzi E. (1984). Tempi Storici, Tempi Biologici, Garzanti, Milano, (İngilizce Çeviri: Tiezzi, E. 2003). Southampton: WIT Press.
- Torunoğlu, E. (2003). TÜBİTAK Vizyon 2023: Panel İçin Notlar: Sürdürülebilir Kalkınma Paradigması Üzerine Ön Notlar, Ankara: TÜBİTAK.
- Tosunoğlu B. (2014). “Sürdürülebilir Küresel Refah Göstergesi Olarak Ekolojik Ayak İzi”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 3, Yıl: 3, Sayı: 5, s.134.
- Wackernagel, M. & Rees, W.E. (1996). Our Ecological Footprint: Reducing Human Impact on the Earth, Gabriola Island, British Columbia: New Society Publishers.
- Wackernagel M., Onisto L., Linares A.C., Falfãn I.S.L., Garcia J.M., Guerrero A.I.S. (1997). Ecological Footprints of Nations, Universidad Anahuac de Xalapa, Centro de Estudios para la Sustentabilidad, 1-9.
- Wackernagel M., Lewan L. ve Hansson C. B. (1999). Evaluating The Use of Natural Capital with The Ecological Footprint: Applications in Sweden and Subregions, Ambio, 604-612.
- Wackernagel M. ve Monfreda C. v.d. (2005). National Footprint and Biyocapacity Accounts 2005: The Underlying Calculation Method, Oakland USA.
- Wackernagel, M. (2007). Advancing Sustainable Production with the Ecological Footprint, Copenhagen Workshop, Solstice, 20 Mart 2021 tarihinde http://www.oecd.org/dataoecd/58/4/38875804.pdf adresinden erişildi.
- Wackernagel, M., Galli, A. (2007). An Overview on Ecological Footprint and Sustainable Development: A Chat with Mathis Wackernagel, International Journal of Ecodynamics. Vol. 2, No. 1 (2007), ss. 1-9
- Weiss, H. B. (2009). Book Review (Overshoot: The Ecological Basis of Revolutionary Change), Public Health Reports, January–February 2009, Volume 124, ss. 168-169).
- Williams, R. (1999). Glickman, L. B. (Ed.). (1999). Consumer Society in American History: A Reader. New York: Cornell University Press.
- World Summit on Sustainable Development (WSSD), (2002). World Summit on Sustainable Development İmplementation Report, Johannesburg: WSSD
- WWF (2012). Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu.
- Zorlu, A. (2016). Üretim ve Tüketim Teorileri, 1. Baskı, Ankara: Altınordu Yayınları
Yıl 2022,
, 963 - 980, 16.10.2022
Öz
Humanity has been imprisoned in an extremely fast production and consumption cycle, especially with the industrial revolution. Although the technological development and production increases that proved Thomas R. Malthus wrong about at least the date of the possible doomsday, have the capacity to feed the increasing world population, today humanity needs an extra planet with the increases in demand. Of course, such a request has not been in a position to come true, at least for now. The gap between supply and demand is getting wider, thus deepening resource access problems.
Humanity, which puts the emphasis on sustainability on development/growth with the goal of sustainable development, puts more pressure on the natural resources of the planet today than in any age. The natural resource demand created by humanity are calculated within the framework of headings such as nutrition needs, raw material supply and assimilation of carbon dioxide gas. The concept of Ecological Footprint is reached with this calculation. Ecological Footprint presents and defines the pressure of humanity on the planet as a measurable, numerical value. It serves the purpose of developing an ecological definition of economy.
This study focuses on the Ecological Footprint and Earth Overshoot Day concepts for humanity at a historical turning point. It makes a general evaluation of the Ecological Footprint and World Overshoot Day as current and important concepts. While emphasizing the idea that expressing the problem with measurable and numerical values strengthens the understanding of the global threat, it draws attention to the role that the market mechanism will assume in the future.
Anahtar Kelimeler
consumption sustainability ecological footprint earth overshoot day
Kaynakça
- Adams, W.M. (2001). Green Development: Environment and sustainability in the third world (2.Baskı). London: Routledge.
- Akıllı, H. vd. (2008). “Ekolojik Ayak İzinin Kavramsal İçeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Bireysel Ekolojik Ayak İzi Hesaplaması”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (15)
- Aslan, F. (2010). İktisadi Büyümenin Ekolojik Sınırları ve Kalkınmanın Sürdürülebilirliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE.
- Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Bektaş, M. (2021). Ekolojik Ayak İzi ve Biyolojik Kapasite Nedir? 12 Ocak 2022 tarihinde https://www.gidabilgi.com/Makale/Detay/ekolojik-ayak-izi-ve-biyolojik-kapasite-nedir--130f5d adresinden erişildi.
- Biner, N. (2014). Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi SBE.
- Birkan, İ. (2014). Küresel Isınma ve Karbon Ayak İzimiz. 3 Aralık 2021 tarihinde http://www.turkishnews.com/tr/content/wp-content/uploads/2014/08/kureselısınma- ve-karbonayak-ızımız.pdf adresinden erişildi.
- Bourdeau, L. (1999). National Report: Sustainable development and future of construction in France. France: Centre Scıentıfıque Et Technıque Du Bâtıment
- Brown L., Kane H. (1994). Full house: Reassessing The Earth's Population Carrying Capacity, W.W. Norton, New York, 261ss.
- Creswell, J. W. (2002). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative. NJ: Prentice Hall Upper Saddle River.
- Çetin, M. (2005). Doğal Sermaye (Kritik Doğal Sermaye) ve Sürdürülebilir Kalkınma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 313-328.
- Daily, G. C. vd. (1997). Nature’s Services: Societal Dependence on Natural Ecosystems, Washington DC: Island Press.
- Demirer T. vd. (1999). “YDD” Kıskacında Çevre ve Kent, Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Deutsche Welle, (2021). Earth Overshoot Day Moves Forward by Nearly A Month, 14 Mart 2022 tarihinde https://www.dw.com/en/earth-overshoot-day-moves-forward-by-nearly-a-month/a-58612967#:~:text=After adresinden erişildi.
- Dinç, A. (2015). Bir Sürdürülebilir Kalkınma Göstergesi Olarak Ekolojik Ayak İzi ve Türkiye, (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi SBE.
- Durning, A.T. (1992). How Much is Enough?. London: Earthscan.
- Durning, A. (1998). Ne Kadar Yeterli? Tüketim Toplumu ve Dünyanın Geleceği. İstanbul: TÜBİTAK-TEMA Yayınları.
- Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund for Nature-WWF). (2012). Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu. 28 Ocak 2021 tarihinde https://www.footprintnetwork.org/content/images/article_uploads/Turkey_Ecological_Footprint_Report_Turkish.pdf adresinden erişildi.
- Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund for Nature-WWF). (2014). WWF Yaşayan Gezegen Raporu 2014 Özet, 18 Mart 2022 tarihinde http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/ygr_2014_ozet.pdf adresinden erişildi.
- Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund for Nature-WWF). (2018). Yaşayan Gezegenler Raporu. 18 Mart 2022 tarihinde http://www.wwf.org.tr/basin_bultenleri/raporlar/?8160/Yasayan-gezegen-raporu-2018 adresinden erişildi.
- Ehrlich P.R., (1982), Human Carrying Capacity, Extinctions, and Nature Reserves, Bioscience, 32(5), 331-333.
- Ehrlich, P. and Ehrlich, A. (1981). Extinction: The Causes and Consequences of The Disappearance of Species. New York: Ballantine Books.
- Ekins, O (1991). The Sustainable Consumer Society: A Contradiction in Terms?. International Environmental Affairs, Fall 1991
- Erden Özsoy, C., Dinç A. (2016). Sürdürülebilir Kalkınma ve Ekolojik Ayak İzi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 619.
- Global Footprint Network, (2022), 28 Nisan 2022 tarihinde https://data.footprintnetwork.org/#/ adresinden erişildi.
- Gilman, R. (1992). Sustainability By Robert Gilmanfrom the 1992 UIA/AIA Call for Sustainable Community Solutions. 16 Mart 2022 tarihinde https://www.context.org/about/definitions/#sustainability adresinden erişildi.
- Güneş, V. (2019). Çevreci Tüketim Davranışının Belirleyicilerinin Görece Etkilerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü.
- Hoekstra, A. Y. (2007). Human Appropriation of Natural Capital: A Comparison of Ecological Footprint and Water Footprint Analysis, Ecological Footprint Conference, Cardiff, May 2007, 5 Mayıs 2021 tarihinde http://www.brass.cf.ac.uk/uploads/fullpapers/Hoekstra_M40.pdf adresinden erişildi.
- Hoekstra A.Y., Wiedmann T.O. (2014). Humanity’s Unsustainable Environmental Footprint, Science, 344(6188), 1114-1117.
- Holden, E., Linnerud, K. ve Banister, D. (2017). The Imperatives Of Sustainable Development, Sustainable Development, 25(3), 213-226.
- https://www.overshootday.org/newsroom/past-earth-overshoot-days/
- https://www.overshootday.org/newsroom/country-overshoot-days/
- iklimBU (2021). Ekolojik Ayak İzi Nedir?, 17 Ocak 2022 tarihinde climatechange.boun.edu.tr/ekolojik-ayak-izi-nedir/ adresinden erişildi.
- Kaypak, Ş. (2013). “Ekolojik Ayak İzinden Çevre Barışına Bakmak”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 6 (1): 154-159.
- Keiner, M. (2005). History, Definition(s) and Models of Sustainable Development, ETH Zurich, 1-8.
- Keleş, Ö. (2010). “Sürdürülebilir Yaşam Göstergesi: Ekolojik Ayak İzi”. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, 23 Mart 2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/tabin/issue/11457/136650 adresinden erişildi.
- Kerk, G. & Manuel, A. (2008). A Comprehensive Index for A Sustainable Society: The SSI – The Sustainable Society Index. Ecological Economics. 66(2-3), 228-242.
- Kitzes J., Galli A., Bagliani M., vd. (2009). A Research Agenda for Improving National Ecological Footprint Accounts, Ecological Economics, 68(7), 1991-2007
- Kolbert, E. (2016). Altıncı Yok Oluş, Okuyan Us Yayınları
- Kremen, C. (2005). Managing Ecosystem Services: What Do We Need To Know About Their Ecology? Ecology Letters, 8, 468–479
- Lin D., Wambersie L., Wackernagel M. (2021). Estimating the Date of Earth Overshoot Day 2021, Nowcasting the World’s Footprint & Biocapacity for 2021, May 2021, Global Footprint Network.
- Meadows vd. 1972 Meadows D.H., Meadows D.L., Randers J., Behrens W.W., (1972), The Limits to growth, New York, 102, 27.
- Mızık, E. T. & Yiğit Avdan, Z. (2020). Sürdürülebilirliğin Temel Taşı: Ekolojik Ayak İzi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6 (2), 451-467. DOI: 10.21324/dacd.630825
- Minibas, T. (2003). Sürdürülebilir Kalkınma ve Etkileri. Ankara: TÜBİTAK
- Moffatt I. (2000), Ecological Footprints and Sustainable development, Ecological Economics, 32(3), 359-362.
- Mooney, H. A. and Ehrlich, p. R. (1997). Ecosystem Services: A Fragmentary History. In G. C. Daily, ed. Nature’s Services: Societal Dependence on Natural Ecosystems, ss. 11–19. Washington DC: Island Press. National Footprint and Biocapacity Accounts 2021 Edition 25 Nisan 2022 tarihinde data.footprintnetwork.org adresinden erişildi.
- Odabaşı, Y. (2017). Tüketim Kültürü Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü. 5.5. Basım. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Özer, Z. (2002). “Ekolojik Ayak İzleri”, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı: 419 Ekim-2002, 82-84.
- Ozmehmet, D. E. (2008). Dünyada ve Tükiye Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3(12), 1853-1876. 11 Mayıs 2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/19124/202943 adresinden erişildi.
- Özman, K. O. (2017). Ekosistem Hizmetleri Nelerdir?, 12 Mayıs 2022 tarihinde https://www.dogadergisi.com/ekosistem-hizmetleri-nelerdir/ adresinden erişildi.
- Özman, K. O. (2021). Ekolojik Ayak İzi Nedir? 30 Mart 2022 tarihinde https://www.dogadergisi.com/ekolojik-ayak-izi-nedir/ adresinden erişildi.
- Özsoy, T. (2011). Tüketimin Sürdürülebilirliği: Ürün Ömrüne Yönelik Tüketici Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi SBE.
- Öztunalı Kayır, G. (2003). Doğaya Dönüş: Topluma Ekolojik Bakış, İstanbul: Bağlam Yayınları.
- Qin, Y., Xiao, X., Wigneron, JP. vd. Carbon Loss From Forest Degradation Exceeds That From Deforestation in The Brazilian Amazon. Nat. Clim. Chang. 11, 442–448 (2021). 18 Mart 2022 tarihinde https://www.nature.com/articles/s41558-021-01026-5 adresinden erişildi.https://doi.org/10.1038/s41558-021-01026-5
- Rapport, D.J. (2000). “Ecological Footprints and Ecosystem Health: Complementary Approaches To A Sustainable Future”, Ecological Economics, 32, s.367-370.
- Rees, W.E., (1992). Ecological Footprints and Appropriated Carrying Capacity: What Urban Economics Leaves Out. Environment and Urbanization, 4(2), pp. 121–130.
- Ruckelshaus, W. D. (1989). Toward A Sustainable World. Scientific American, 261(3), 66-175.
- Silva Junior, C.H.L., Pessôa, A.C.M., Carvalho, N.S. vd. The Brazilian Amazon Deforestation Rate in 2020 is The Greatest of The Decade. Nat Ecol Evol 5, 144–145 (2021). 22 Mart 2022 tarihinde https://www.nature.com/articles/s41559-020-01368-x adresinden erişildi. https://doi.org/10.1038/s41559-020-01368-x
- Şekercioğlu, Çağan H. 2010. Ecosystem Functions and Services. Pp. 45-72 in Sodhi, N.S. and Ehrlich, P.R. (eds.). Conservation Biology for All. (Çev. H. Özer), Oxford: Oxford University Press.
- Tiezzi E. (1984). Tempi Storici, Tempi Biologici, Garzanti, Milano, (İngilizce Çeviri: Tiezzi, E. 2003). Southampton: WIT Press.
- Torunoğlu, E. (2003). TÜBİTAK Vizyon 2023: Panel İçin Notlar: Sürdürülebilir Kalkınma Paradigması Üzerine Ön Notlar, Ankara: TÜBİTAK.
- Tosunoğlu B. (2014). “Sürdürülebilir Küresel Refah Göstergesi Olarak Ekolojik Ayak İzi”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 3, Yıl: 3, Sayı: 5, s.134.
- Wackernagel, M. & Rees, W.E. (1996). Our Ecological Footprint: Reducing Human Impact on the Earth, Gabriola Island, British Columbia: New Society Publishers.
- Wackernagel M., Onisto L., Linares A.C., Falfãn I.S.L., Garcia J.M., Guerrero A.I.S. (1997). Ecological Footprints of Nations, Universidad Anahuac de Xalapa, Centro de Estudios para la Sustentabilidad, 1-9.
- Wackernagel M., Lewan L. ve Hansson C. B. (1999). Evaluating The Use of Natural Capital with The Ecological Footprint: Applications in Sweden and Subregions, Ambio, 604-612.
- Wackernagel M. ve Monfreda C. v.d. (2005). National Footprint and Biyocapacity Accounts 2005: The Underlying Calculation Method, Oakland USA.
- Wackernagel, M. (2007). Advancing Sustainable Production with the Ecological Footprint, Copenhagen Workshop, Solstice, 20 Mart 2021 tarihinde http://www.oecd.org/dataoecd/58/4/38875804.pdf adresinden erişildi.
- Wackernagel, M., Galli, A. (2007). An Overview on Ecological Footprint and Sustainable Development: A Chat with Mathis Wackernagel, International Journal of Ecodynamics. Vol. 2, No. 1 (2007), ss. 1-9
- Weiss, H. B. (2009). Book Review (Overshoot: The Ecological Basis of Revolutionary Change), Public Health Reports, January–February 2009, Volume 124, ss. 168-169).
- Williams, R. (1999). Glickman, L. B. (Ed.). (1999). Consumer Society in American History: A Reader. New York: Cornell University Press.
- World Summit on Sustainable Development (WSSD), (2002). World Summit on Sustainable Development İmplementation Report, Johannesburg: WSSD
- WWF (2012). Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu.
- Zorlu, A. (2016). Üretim ve Tüketim Teorileri, 1. Baskı, Ankara: Altınordu Yayınları
Toplam 73 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kamu Yönetimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Ekim 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Haziran 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Cited By
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFİ-3 VE EKOLOJİK AYAK İZİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN OECD ÜLKELERİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi
https://doi.org/10.18092/ulikidince.1528253
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.