Öz
Expectations regarding the economy and economic confidence are the main driving factors of the saving sactors. Influencing many macro variables around economic actors. In this context, the purpose of use is to reveal the relations between the exchange rate variable and economic confidence indices for the Turkish economy. For this, with the real exchange rate variable; The explanations between consumer confidence index, real sector confidence index, credit default swaps (CDS premium) an industrial production index as a control variable are run using the ARDL limit test on a monthly basis for the period 2011-2023. Findings with real exchange rate in the long run; negative consumer confidence index; it aims to aim at positive and statistical purposes with the aim of industrial production. On the other hand, no statistical finding was found between the real exchange rate, the real sector confidence environment and the CDS premium. In the short term, with the real exchange rate; negative among CDS premium; positive with the real sector confidence environment and consumer confidence assessment; It Marks the relationships between the industrial production institution and its negative and statistical outputs.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksoy, E. E. (2021). Yapısal Kırılma Durumunda Tüketici Güveniyle Döviz Kuru Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisinin Analizi: Türkiye Uygulaması. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi. 3(1): 18-37.
- Albayrak, Ş. G. (2022). Türkiye’de Döviz Kuru Oynaklığı ile Güven Endeksleri Arasındaki İlişki 2012-2021. İşletme Araştırmaları Dergisi. 14(3): 2458-2469.
- Arabacı, Ö. ve Özdemir, M. (2020). Türkiye’de Tüketici Güveni ve Döviz Kuru İlişkisi. TESAM Akademi Dergisi. 7(1): 231-248.
- Aytekin, İ. (2020). Döviz Kuru Sanayi Üretimi ve Ekonomik Güven Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(2): 322-330.
- Aytekin, İ. ve Doyar, B. V. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru Dalgalanmalarının Sanayi Üretimi ve Tüketici Güveni Üzerindeki Etkisi: (2008-2019). Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi .
- Barışık, S. ve Dursun, E. (2021). Altın, Borsa, Döviz Piyasalarının Ekonomik Güven Endeksine Etki Sınaması: Türkiye Örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 22 (1): 253-280.
- Baş, G. Ve Kara, M. (2020). Döviz Kuru ile Tüketici Güveni İlişkisi: Türkiye Örneği. International Journal of SocialScienceResearch. 9(2): 170-179.
- Bayhan, S., Kömür, S. ve Yıldız, Ü. (2021). Türkiye için Döviz Kuru ve CDS Primleri Arasındaki İlişkinin Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi. 5(2): 329-339.
- Beşiktaşlı, D. ve Cihangir, Ç. (2020). Tüketici Güven Endeksinin Finansal Piyasalara ve Makroekonomik Yapıya Etkisi. Finans Ekonomi ve Araştırmalar Dergisi. 5(1): 54-67.
- Demir, F. (2021). Ekonomik Güven Endeksi ve Finansal Yatırım Araçları Reel Getirileri Arasındaki Zamanla Değişen Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 12 (31): 734-751.
- Dickey, D.A., W.A. Fuller (1979). Distribution of theEstimatorsforAutoregressive Time Series with a UnitRoot. Journal of theAmericanStatistical Association, 74.
- Güngör, S. (2019). Ekonomik Güven Endeksi ve Finansal Yatırım Araçları Getirileri Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 2007-2017 Döneminde ABD Doları ve Altın Getirileri Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 17(1): 22-39.
- İbicioğlu, M., Kapusuzoğlu, A. ve Karan, M. H. (2013). Türkiye’deki Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 5(1): 5-16.
- Karataş E. Y. (2022). Volatilite Endeksi, Güven Endeksleri ve CDS Risk Priminin Seçili Vadeli İşlem Sözleşme Getirileri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. 662: 89-106.
- Kaya, L. (2020). Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Fourier Fonksiyonları Yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(4): 598-608.
- Kaygısız, A. (2019). Türkiye’de Tüketici ve Reel Kesim Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişki: 2010-2018. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 17 (1): 314-332.
- Lee, J. andStrazicizh, M. C. (2003). Minimum Lagrange MultiplierUnitRoot Test with Two Structural Breaks. TheReview of EconomicsandStatistics 85(4):1082-1089.
- Özsağır, A. (2007). Ekonomide Güven Faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (20): 46-62.
- Peseran, M. H., Y. Shin, and R. Smith (2001), BoundsTestingApproachestothe Analysis of Level Relationships, Journal of AppliedEconometrics, 16(3), 289–326.
- Phillips P.C.B., PerronP.(1988). TestingFor a UnitRoot in Time Series Regression, Article in Biometrika, 75,2, pp 335-46, January
- Saraç, T. B. (2018). Tüketici Güven Endeksi ile Dolar Kuru İlişkisi: Türkiye Örneği. Yerelden Globale Stratejik Araştırmalar Iv. 138-143. IjopecPublicatıon. Editörler: Ali Rıza Gökbunar, Cuma Ercan, Yavuz Tansoy Yıldırım. 1. Baskı, No: 2018/39.
- Usul, H., Küçüksille, E. ve Karaoğlan, S. (2017). Güven Endekslerindeki Değişimlerin Hisse Senedi Piyasalarına Etkileri: Borsa İstanbul Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 22 (3): 685-695.
- Yıldırım, O. (2003). Döviz Kurları Çerçevesinde Satın Alma Gücü Paritesinin Zaman Serisi Analizi ve Türkiye Ekonomisi Uygulaması. Bankacılar Dergisi. 44: 3-14.
- Zanbak, M., Özeş Özgür, R. ve Çiçeker, E. (2022). Tüketici Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkinin Johansen Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği. Gaziantep UniversityJournal of SocialSciences. 21(1): 108-126.
- https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Guven-Endeksi-Haziran-2023-49445
- https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sanayi-Uretim-Endeksi-Nisan-2023-49703
- https://tr.investing.com/rates-bonds/turkey-cds-5-year-usd-historical-data
Öz
Ekonomiye dair beklentiler ve ekonomik güven iktisadi aktörlerin davranışlarına yön veren temel faktörlerdendir. İktisadi aktörlerin davranışları pek çok makro iktisadi değişkeni etkilemektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı Türkiye ekonomisi için kur değişkeni ile ekonomik güven endeksleri arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Bunun için reel kur değişkeni ile; tüketici güven endeksi, reel kesim güven endeksi, kredi temerrüt takası (CDS primi) ve kontrol değişkeni olarak da sanayi üretim endeksi arasındaki ilişkiler 2011-2023 dönemi için aylık verilerle ARDL sınır testi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular uzun dönemde reel kur ile; tüketici güven endeksi arasında negatif; sanayi üretim endeksi ile pozitif ve istatistikî açıdan anlamlı ilişkilerin varlığını göstermektedir. Öte yandan reel kur ile reel kesim güven endeksi ve CDS primi arasında istatistikî açıdan anlamlı bir bulguya rastlanmamıştır. Kısa dönemde ise reel kur ile; CDS primi arasında negatif; reel kesim güven endeksi ve tüketici güven endeksi ile pozitif; sanayi üretim endeksi ile negatif ve istatistikî açıdan anlamlı ilişkileri işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksoy, E. E. (2021). Yapısal Kırılma Durumunda Tüketici Güveniyle Döviz Kuru Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisinin Analizi: Türkiye Uygulaması. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi. 3(1): 18-37.
- Albayrak, Ş. G. (2022). Türkiye’de Döviz Kuru Oynaklığı ile Güven Endeksleri Arasındaki İlişki 2012-2021. İşletme Araştırmaları Dergisi. 14(3): 2458-2469.
- Arabacı, Ö. ve Özdemir, M. (2020). Türkiye’de Tüketici Güveni ve Döviz Kuru İlişkisi. TESAM Akademi Dergisi. 7(1): 231-248.
- Aytekin, İ. (2020). Döviz Kuru Sanayi Üretimi ve Ekonomik Güven Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(2): 322-330.
- Aytekin, İ. ve Doyar, B. V. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru Dalgalanmalarının Sanayi Üretimi ve Tüketici Güveni Üzerindeki Etkisi: (2008-2019). Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi .
- Barışık, S. ve Dursun, E. (2021). Altın, Borsa, Döviz Piyasalarının Ekonomik Güven Endeksine Etki Sınaması: Türkiye Örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 22 (1): 253-280.
- Baş, G. Ve Kara, M. (2020). Döviz Kuru ile Tüketici Güveni İlişkisi: Türkiye Örneği. International Journal of SocialScienceResearch. 9(2): 170-179.
- Bayhan, S., Kömür, S. ve Yıldız, Ü. (2021). Türkiye için Döviz Kuru ve CDS Primleri Arasındaki İlişkinin Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi. 5(2): 329-339.
- Beşiktaşlı, D. ve Cihangir, Ç. (2020). Tüketici Güven Endeksinin Finansal Piyasalara ve Makroekonomik Yapıya Etkisi. Finans Ekonomi ve Araştırmalar Dergisi. 5(1): 54-67.
- Demir, F. (2021). Ekonomik Güven Endeksi ve Finansal Yatırım Araçları Reel Getirileri Arasındaki Zamanla Değişen Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 12 (31): 734-751.
- Dickey, D.A., W.A. Fuller (1979). Distribution of theEstimatorsforAutoregressive Time Series with a UnitRoot. Journal of theAmericanStatistical Association, 74.
- Güngör, S. (2019). Ekonomik Güven Endeksi ve Finansal Yatırım Araçları Getirileri Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 2007-2017 Döneminde ABD Doları ve Altın Getirileri Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 17(1): 22-39.
- İbicioğlu, M., Kapusuzoğlu, A. ve Karan, M. H. (2013). Türkiye’deki Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 5(1): 5-16.
- Karataş E. Y. (2022). Volatilite Endeksi, Güven Endeksleri ve CDS Risk Priminin Seçili Vadeli İşlem Sözleşme Getirileri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. 662: 89-106.
- Kaya, L. (2020). Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Fourier Fonksiyonları Yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(4): 598-608.
- Kaygısız, A. (2019). Türkiye’de Tüketici ve Reel Kesim Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişki: 2010-2018. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 17 (1): 314-332.
- Lee, J. andStrazicizh, M. C. (2003). Minimum Lagrange MultiplierUnitRoot Test with Two Structural Breaks. TheReview of EconomicsandStatistics 85(4):1082-1089.
- Özsağır, A. (2007). Ekonomide Güven Faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (20): 46-62.
- Peseran, M. H., Y. Shin, and R. Smith (2001), BoundsTestingApproachestothe Analysis of Level Relationships, Journal of AppliedEconometrics, 16(3), 289–326.
- Phillips P.C.B., PerronP.(1988). TestingFor a UnitRoot in Time Series Regression, Article in Biometrika, 75,2, pp 335-46, January
- Saraç, T. B. (2018). Tüketici Güven Endeksi ile Dolar Kuru İlişkisi: Türkiye Örneği. Yerelden Globale Stratejik Araştırmalar Iv. 138-143. IjopecPublicatıon. Editörler: Ali Rıza Gökbunar, Cuma Ercan, Yavuz Tansoy Yıldırım. 1. Baskı, No: 2018/39.
- Usul, H., Küçüksille, E. ve Karaoğlan, S. (2017). Güven Endekslerindeki Değişimlerin Hisse Senedi Piyasalarına Etkileri: Borsa İstanbul Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 22 (3): 685-695.
- Yıldırım, O. (2003). Döviz Kurları Çerçevesinde Satın Alma Gücü Paritesinin Zaman Serisi Analizi ve Türkiye Ekonomisi Uygulaması. Bankacılar Dergisi. 44: 3-14.
- Zanbak, M., Özeş Özgür, R. ve Çiçeker, E. (2022). Tüketici Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkinin Johansen Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği. Gaziantep UniversityJournal of SocialSciences. 21(1): 108-126.
- https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Guven-Endeksi-Haziran-2023-49445
- https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sanayi-Uretim-Endeksi-Nisan-2023-49703
- https://tr.investing.com/rates-bonds/turkey-cds-5-year-usd-historical-data
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ekonomi Teorisi (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 26 Ocak 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Temmuz 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.