Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TOPSIS YÖNTEMİYLE ŞİRKET PERFORMANS SIRALAMASI İÇİN BİR ÇERÇEVE: DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 2, 249 - 268, 25.11.2017

Abdulhamit Eş , Cihan Çobanoğlu

Öz

Şirketlerin TOPSIS ile
yapılan performans sıralamalarının başarısı kriterlerin, fayda-maliyet
niteliklerinin, ağırlıkların ve kıyaslama ölçütünün doğru belirlenmesine
bağlıdır. Bu çalışmanın amacı bu faktörleri dikkate alan bir çerçeve
geliştirmektir. Bu çerçevenin bir uygulaması olarak Borsa İstanbul’da işlem
gören demir çelik sektöründeki şirketlerin 2013 – 2015 arası üç dönem için
TOPSIS sıralamaları yapılmıştır. Kriterlerin fayda maliyet niteliği ilgili
dönemin özelliklerine göre belirlenmiştir. Eşit ağırlıklar, entropi ağırlıkları
ve doğrusal olmayan programlama ağırlıkları olmak üzere üç farklı ağırlık
yöntemi kullanılmıştır. Kıyaslama ölçütü olarak piyasa değerindeki yıllık
değişim kullanılmıştır. Mevcut kriterler ile elde edilebilecek en iyi sıralamaların
başarısını görmek için doğrusal olmayan programlama ağırlıkları kullanılmıştır.
Eşit ağırlıklar bu en iyi sıralamaların başarısına yakın sonuçlar verirken
entropi ağırlıkları o kadar başarılı olamamıştır. Bu çalışma başarılı
sıralamalar elde etmek için bir çerçeve sunmak ve TOPSIS ile piyasa değerindeki
değişime uygun sıralamalar elde edilebileceğini göstermek bakımından literatüre
katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme TOPSIS Finansal Oranlar Çelik Sektörü

Kaynakça

  • AYRIÇAY, Yücel ve TÜRK, Veysel Eren (2014), “Finansal Oranlar ve Firma Değeri İlişkisi: BIST'de Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Cilt 64.
  • BAKIRCI, Fehim; ESLAMIAN SHIRAZ, Seyedhadi ve SATTARY, Ali (2014), “BIST'da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması”, Ege Akademik Bakış, Cilt 14(1); 9-19.
  • BİRGİLİ, Erhan ve DÜZER, Murat (2010), “Finansal Analizde Kullanılan Oranlar ve Firma Değeri İlişkisi: İMKB'de Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Cilt 46.
  • Çelik İthalatçıları Birliği (2016, 10 Mayıs), “Dünya Çelik Sektörünü Genel Görünümü”, İnternet Adresi: http://www.cib.org.tr/tr/istatistikler-dunya-celik-sektorunun-genel-gorunumu.html, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • DAI, Lixin ve WANG, Jianfang (2011), “Evaluation of The Profitability of Power Listed Companies Based on Entropy Improved TOPSIS Method”, Procedia Engineering, Vol 15; 4728-4732.
  • DENG, Hepu; YEH, Chung-Hsing ve WILLIS, Robert J. (2000), “Inter-company Comparison Using Modified TOPSIS with Objective Weights”, Computers & Operations Research, Vol 27(10); 963-973.
  • EKİNCİ, Namık (2016, 12 Ocak), “Çelik Sektörü 2016'da Gerekli Tedbirlerin Alınmasını Bekliyor”, İnternet Adresi: http://www.cib.org.tr/tr/haberler-celik-sektoru-2016da-gerekli-tedbirlerin-alinmasini-bekliyor.html, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • ERTUĞRUL, İrfan ve KARAKAŞOĞLU, Nilsen (2009), “Performance Evaluation of Turkish Cement Firms with Fuzzy Analytic Hierarchy Process and TOPSIS Methods”, Expert Systems with Applications, Vol 36(1); 702-715.
  • FENG, Cheng-Min ve WANG, Rong-Tsu (2001), “Considering the Financial Ratios on the Performance Evaluation of Highway Bus Industry”, Transport Reviews, Vol 21(4); 449-467.
  • GARG, Gaurav ve KOTHARI, C, R, (2014), Research Methodology, Methods and Techniques, New Age International Publishers, New Delhi.
  • HUNG, Chia-Chang ve CHEN, Liang-Hsuan (2009), “A Fuzzy TOPSIS Decision Making Model with Entropy Weight under Intuitionistic Fuzzy Environment”, Proceedings of the International MultiConference of Engineers and Computer Scientists 2009, Vol 1.
  • JOZI, S. A.; SHAFIEE, M.; MORADIMAJD, N. ve SAFFARIAN, S. (2012), “An integrated Shannon's Entropy–TOPSIS Methodology for Environmental Risk Assessment of Helleh Protected Area in Iran”, Environmental Monitoring and Assessment, Vol 184(11); 6913-6922.
  • KAZAN, Halim; ERTOK, Merve ve CİFTCİ, Cihan (2015), “Application of a Hybrid Method in the Financial Analysis of Firm Performance”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol 195; 403-412.
  • KIRAN BULGURCU, Berna (2012), “Application of TOPSIS Technique for Financial Performance Evaluation of Technology Firms in Istanbul Stock Exchange Market”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol 62; 1033-1040.
  • LAI, Young-Jou; LIU, Ting-Yun ve HWANG, Ching-Lai (1994), “TOPSIS for MODM”, European Journal of Operational Research, Vol 76; 486-500.
  • LI, Xiangxin v.d. (2011), “Application of the Entropy Weight and TOPSIS Method in Safety Evaluation of Coal Mines”, Procedia Engineering, Vol 26; 2085-2091.
  • LOCATELLI, Giorgio ve MANCINI, Mauro (2012), “A Framework for The Selection of the Right Nuclear Power Plant,” International Journal of Production Research, Vol 50(17); 4753-4766.
  • LOTFI, Farhad Hosseinzadeh ve FALLAHNEJAD, Reza (2012), “Imprecise Shannon’s Entropy and Multi Attribute Decision Making”, Entropy, Vol 12; 53-62.
  • London Stock Exchange (2013), “What influences a share price”, İnternet Adresi: http://www.londonstockexchange.com/traders-and-brokers/private-investors/private-investors/about-share/what-influence-share-price/what-influence-share-price.htm, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • MAVI, Reza Kiani; GOH, Mark ve MAVI, Neda Kiani, (2016), “Supplier Selection with Shannon Entropy and Fuzzy TOPSIS in the Context of Supply Chain Risk Management”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol 235; 216-225.
  • MEDER ÇAKIR, Hafize ve KÜÇÜKKAPLAN, İlhan (2012), “İşletme Sermayesi Unsurlarının Firma Değeri ve Karlılığı Üzerindeki Etkisinin İMKB’de İşlem Gören Üretim Firmalarında 2000–2009 Dönemi için Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Vol 1(14); 69-85.
  • NALBANTLI, Gizmen (2016, 29 Haziran), “PD/DD Oranını Kullanarak Portföy Oluşturma”, İnternet Adresi: http://www.bigpara.com/bigpara-uzmanlari/gizmen-nalbantli/pddd-oranini-kullanarak-portfoy-olusturma_ID985729/, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • ÖZKAN, Azzem (2009), “TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre Ertelenmiş Vergiler ve Muhasebe Uygulamaları”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 32; 97-112.
  • PADACHI, Kesseven (2006), “Trends in Working Capital Management and its Impact on Firms’ Performance: an Analysis of Mauritian Small Manufacturing Firms”, International Review of Business Research Papers, Cilt 2(2); 45-58.
  • PENMAN, Stephen H. (1991), “An Evaluation of Accounting Rate-of-return”, Journal of Accounting, Auditing & Finance, Vol 6(2); 233-255.
  • SOBA, Mustafa ve EREN, Kudret (2011), “TOPSIS Yöntemini Kullanarak Finansal ve Finansal Olmayan Oranlara Göre Performans Değerlendirilmesi, Şehirlerarası Otobüs Sektöründe Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 15(21); 23-40.
  • TAN, Tih Koon (2012), “Financial Distress and Firm Performance: Evidence from the Asian Financial Crisis”, Journal of Finance and Accountancy, Vol 11(1).
  • Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (2015, 28 Ekim), “Röportaj: Çelik Ürünleri İthalatı Hızla Artıyor”, İnternet Adresi: http://www.dcud.org.tr/tr/ news.asp?news_id=659, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • UYGURTÜRK, Hasan ve KORKMAZ, Turhan (2012), “Finansal Performansın TOPSİS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 7; 95-115.
  • YAYAN, Veysel (2016, 2 Şubat), “Demir Çelik Sıkıntılı”, İnternet Adresi: http://www.ekohaber.com.tr/demir-celik-sikintili-haber_id-24938.html, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • YOON, K. Paul ve HWANG, Ching-Lai (1995), Multiple Attribute Decision Making: An Introduction, Sage Publications, Thousand Oaks
  • YURDAKUL, Mustafa ve İÇ, Yusuf Tansel (2003), “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 18(1); 1-18.
  • WHITTINGTON, Geoffrey (2007), “The Profitability of Retained Earnings”, Profitability, Accounting Theory and Methodology: The Selected Essays of Geoffrey Whittington, Routledge.

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 2, 249 - 268, 25.11.2017

Abdulhamit Eş , Cihan Çobanoğlu

Öz

Kaynakça

  • AYRIÇAY, Yücel ve TÜRK, Veysel Eren (2014), “Finansal Oranlar ve Firma Değeri İlişkisi: BIST'de Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Cilt 64.
  • BAKIRCI, Fehim; ESLAMIAN SHIRAZ, Seyedhadi ve SATTARY, Ali (2014), “BIST'da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması”, Ege Akademik Bakış, Cilt 14(1); 9-19.
  • BİRGİLİ, Erhan ve DÜZER, Murat (2010), “Finansal Analizde Kullanılan Oranlar ve Firma Değeri İlişkisi: İMKB'de Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Cilt 46.
  • Çelik İthalatçıları Birliği (2016, 10 Mayıs), “Dünya Çelik Sektörünü Genel Görünümü”, İnternet Adresi: http://www.cib.org.tr/tr/istatistikler-dunya-celik-sektorunun-genel-gorunumu.html, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • DAI, Lixin ve WANG, Jianfang (2011), “Evaluation of The Profitability of Power Listed Companies Based on Entropy Improved TOPSIS Method”, Procedia Engineering, Vol 15; 4728-4732.
  • DENG, Hepu; YEH, Chung-Hsing ve WILLIS, Robert J. (2000), “Inter-company Comparison Using Modified TOPSIS with Objective Weights”, Computers & Operations Research, Vol 27(10); 963-973.
  • EKİNCİ, Namık (2016, 12 Ocak), “Çelik Sektörü 2016'da Gerekli Tedbirlerin Alınmasını Bekliyor”, İnternet Adresi: http://www.cib.org.tr/tr/haberler-celik-sektoru-2016da-gerekli-tedbirlerin-alinmasini-bekliyor.html, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • ERTUĞRUL, İrfan ve KARAKAŞOĞLU, Nilsen (2009), “Performance Evaluation of Turkish Cement Firms with Fuzzy Analytic Hierarchy Process and TOPSIS Methods”, Expert Systems with Applications, Vol 36(1); 702-715.
  • FENG, Cheng-Min ve WANG, Rong-Tsu (2001), “Considering the Financial Ratios on the Performance Evaluation of Highway Bus Industry”, Transport Reviews, Vol 21(4); 449-467.
  • GARG, Gaurav ve KOTHARI, C, R, (2014), Research Methodology, Methods and Techniques, New Age International Publishers, New Delhi.
  • HUNG, Chia-Chang ve CHEN, Liang-Hsuan (2009), “A Fuzzy TOPSIS Decision Making Model with Entropy Weight under Intuitionistic Fuzzy Environment”, Proceedings of the International MultiConference of Engineers and Computer Scientists 2009, Vol 1.
  • JOZI, S. A.; SHAFIEE, M.; MORADIMAJD, N. ve SAFFARIAN, S. (2012), “An integrated Shannon's Entropy–TOPSIS Methodology for Environmental Risk Assessment of Helleh Protected Area in Iran”, Environmental Monitoring and Assessment, Vol 184(11); 6913-6922.
  • KAZAN, Halim; ERTOK, Merve ve CİFTCİ, Cihan (2015), “Application of a Hybrid Method in the Financial Analysis of Firm Performance”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol 195; 403-412.
  • KIRAN BULGURCU, Berna (2012), “Application of TOPSIS Technique for Financial Performance Evaluation of Technology Firms in Istanbul Stock Exchange Market”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol 62; 1033-1040.
  • LAI, Young-Jou; LIU, Ting-Yun ve HWANG, Ching-Lai (1994), “TOPSIS for MODM”, European Journal of Operational Research, Vol 76; 486-500.
  • LI, Xiangxin v.d. (2011), “Application of the Entropy Weight and TOPSIS Method in Safety Evaluation of Coal Mines”, Procedia Engineering, Vol 26; 2085-2091.
  • LOCATELLI, Giorgio ve MANCINI, Mauro (2012), “A Framework for The Selection of the Right Nuclear Power Plant,” International Journal of Production Research, Vol 50(17); 4753-4766.
  • LOTFI, Farhad Hosseinzadeh ve FALLAHNEJAD, Reza (2012), “Imprecise Shannon’s Entropy and Multi Attribute Decision Making”, Entropy, Vol 12; 53-62.
  • London Stock Exchange (2013), “What influences a share price”, İnternet Adresi: http://www.londonstockexchange.com/traders-and-brokers/private-investors/private-investors/about-share/what-influence-share-price/what-influence-share-price.htm, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • MAVI, Reza Kiani; GOH, Mark ve MAVI, Neda Kiani, (2016), “Supplier Selection with Shannon Entropy and Fuzzy TOPSIS in the Context of Supply Chain Risk Management”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol 235; 216-225.
  • MEDER ÇAKIR, Hafize ve KÜÇÜKKAPLAN, İlhan (2012), “İşletme Sermayesi Unsurlarının Firma Değeri ve Karlılığı Üzerindeki Etkisinin İMKB’de İşlem Gören Üretim Firmalarında 2000–2009 Dönemi için Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Vol 1(14); 69-85.
  • NALBANTLI, Gizmen (2016, 29 Haziran), “PD/DD Oranını Kullanarak Portföy Oluşturma”, İnternet Adresi: http://www.bigpara.com/bigpara-uzmanlari/gizmen-nalbantli/pddd-oranini-kullanarak-portfoy-olusturma_ID985729/, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • ÖZKAN, Azzem (2009), “TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre Ertelenmiş Vergiler ve Muhasebe Uygulamaları”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 32; 97-112.
  • PADACHI, Kesseven (2006), “Trends in Working Capital Management and its Impact on Firms’ Performance: an Analysis of Mauritian Small Manufacturing Firms”, International Review of Business Research Papers, Cilt 2(2); 45-58.
  • PENMAN, Stephen H. (1991), “An Evaluation of Accounting Rate-of-return”, Journal of Accounting, Auditing & Finance, Vol 6(2); 233-255.
  • SOBA, Mustafa ve EREN, Kudret (2011), “TOPSIS Yöntemini Kullanarak Finansal ve Finansal Olmayan Oranlara Göre Performans Değerlendirilmesi, Şehirlerarası Otobüs Sektöründe Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 15(21); 23-40.
  • TAN, Tih Koon (2012), “Financial Distress and Firm Performance: Evidence from the Asian Financial Crisis”, Journal of Finance and Accountancy, Vol 11(1).
  • Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (2015, 28 Ekim), “Röportaj: Çelik Ürünleri İthalatı Hızla Artıyor”, İnternet Adresi: http://www.dcud.org.tr/tr/ news.asp?news_id=659, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • UYGURTÜRK, Hasan ve KORKMAZ, Turhan (2012), “Finansal Performansın TOPSİS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 7; 95-115.
  • YAYAN, Veysel (2016, 2 Şubat), “Demir Çelik Sıkıntılı”, İnternet Adresi: http://www.ekohaber.com.tr/demir-celik-sikintili-haber_id-24938.html, Erişim Tarihi: 21.12.2016.
  • YOON, K. Paul ve HWANG, Ching-Lai (1995), Multiple Attribute Decision Making: An Introduction, Sage Publications, Thousand Oaks
  • YURDAKUL, Mustafa ve İÇ, Yusuf Tansel (2003), “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 18(1); 1-18.
  • WHITTINGTON, Geoffrey (2007), “The Profitability of Retained Earnings”, Profitability, Accounting Theory and Methodology: The Selected Essays of Geoffrey Whittington, Routledge.
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Abdulhamit Eş

Cihan Çobanoğlu

Yayımlanma Tarihi 25 Kasım 2017
Gönderilme Tarihi 15 Mart 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017Cilt: 18 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Eş, A., & Çobanoğlu, C. (2017). TOPSIS YÖNTEMİYLE ŞİRKET PERFORMANS SIRALAMASI İÇİN BİR ÇERÇEVE: DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2), 249-268.
 Kapak Resmi İndir

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.