Bu çalışma, Borsa İstanbul 100 (BIST100) endeksi ile küresel belirsizlik göstergeleri olan Volatilite Endeksi (VIX), Küresel Ekonomi Politika Belirsizlik Endeksi (GEPU), Dünya Belirsizlik Endeksi (WUI) ve Jeopolitik Risk Endeksinin (GPR) 01/02/2008 ile 02/12/2024 dönemine ait aylık verisini kullanarak aralarındaki dinamik bağlantılılıkları ve şok iletimi mekanizmalarını R programında uygulanan Kantil Vektör Otoregresif (QVAR) modeliyle analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu yöntem düşen, normal ve yükselen olmak üzere farklı piyasa koşullarında değişen ilişkileri inceleme imkânı sunmaktadır.
Elde edilen bulgular, BIST100 endeksinin genel olarak net şok alıcısı konumunda olduğunu ve özellikle VIX ve GPR kaynaklı şoklara duyarlı olduğunu ortaya koymaktadır. Düşen piyasa koşullarında BIST100, GEPU ve GPR’den gelen şoklara karşı daha savunmasızken, normal koşullarda VIX’in etkisi artmaktadır. Yükselen piyasa koşullarında ise GPR ve VIX kaynaklı şoklar daha belirgindir. Dinamik toplam bağlantılılık düzeyinin kriz dönemlerinde önemli ölçüde yükseldiği ve COVID-19 gibi olağanüstü durumların bu artışı daha da pekiştirdiği görülmektedir.
Bulgular ayrıca, belirsizlik endekslerinin zamanla değişen şok yayıcı ya da alıcı roller üstlendiğini göstermektedir. Bu durum, piyasa rejimlerinin ve küresel gelişmelerin finansal etkileşimler üzerindeki önemini vurgulamaktadır. Çalışma, yatırımcılar ve politika yapıcılar için risk yönetimi ve stratejik karar alma süreçlerinde belirsizlik göstergelerinin dikkate alınmasının önemini ortaya koymaktadır.
BIST100 Belirsizlik Endeksleri QVAR Dinamik Bağlantılılık Şok İletimi
This study aims to analyze the dynamic connectedness and shock transmission mechanisms between the Borsa Istanbul 100 (BIST100) index and global uncertainty indicators, including the Volatility Index (VIX), Global Economic Policy Uncertainty Index (GEPU), World Uncertainty Index (WUI), and Geopolitical Risk Index (GPR), using the Quantile Vector Autoregression (QVAR) model at R program based on monthly data covering the period from February 1, 2008, to December 2, 2024. This approach enables the examination of relationships under different market regimes—bearish, normal, and bullish—offering a comprehensive perspective on time-varying interactions.
Empirical findings indicate that the BIST100 index primarily acts as a net shock receiver, with a particularly high sensitivity to shocks originating from VIX and GPR. During bearish conditions, BIST100 is more vulnerable to shocks from GEPU and GPR, while under normal conditions, VIX plays a dominant role. In bullish regimes, the impacts of GPR and VIX become more pronounced. Total dynamic connectedness increases significantly during periods of heightened uncertainty and financial stress, especially during events such as the COVID-19 pandemic.
The study also finds that uncertainty indices alternate between being net transmitters or receivers of shocks depending on the market regime. This highlights the critical role of global developments and market states in shaping financial interdependencies. The findings emphasize the importance of incorporating uncertainty indicators into portfolio risk management and policy frameworks. By understanding these dynamics, investors and policymakers can develop more effective strategies to mitigate risk and respond proactively to external shocks in emerging markets.
BIST100 Uncertainty Indices QVAR Dynamic Connectedness Shock Transmission
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Finans |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 22 Ekim 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Ekim 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Temmuz 2025 |
| Kabul Tarihi | 19 Ekim 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 26 Sayı: 4 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.