Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

YATIRIM TEŞVİKLERİ, KAMU YATIRIM HARCAMALARI VE İHRACAT ARASI İLİŞKİLER: TÜRKİYE’DE İLLER ÜZERİNE PANEL NEDENSELLİK ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 1056 - 1081, 29.07.2022

Mürşit Recepoğlu Muharrem Akın Doğanay Mustafa Kemal Değer

https://doi.org/10.30798/makuiibf.979277

Öz

Günümüzün küresel rekabet şartları altında firmaların varlıklarını sürdürebilmelerinde devlete önemli roller düşmektedir. Devletler, teşvik ve kamu yatırım harcamaları ile firmaların rekabetçiliklerini doğrudan ve dolaylı bir şekilde etkileyebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yatırım teşvikleri, kamu yatırım harcamaları ve ihracat arası ilişkileri il düzeyinde ele almaktır. Çalışmada 2002-2017 dönemini kapsayan panel nedensellik analizi bulgularına göre yatırım teşvikleri ile ihracat arasında iki yönlü nedensel bir ilişki vardır. Öte yandan ihracattan kamu yatırımlarına doğru tek yönlü nedensellik söz konusudur. Bu sonuçlar, kısa dönemde teşviklerin ihracat üzerinde etkilerinin önemine işaret ederken, kamu yatırımlarının beklenen ihracat etkilerinin ortaya çıkmaması, kamu yatırımlarındaki etkinsizlik sorununa bağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Yatırım Teşvikleri Kamu Yatırım Harcamaları İhracat

Kaynakça

  • Ahmad, I. (2015). The value of export incentives. The Lahore Journal of Economics, 20 (2), 99–127.
  • Akcan, A. T. (2019). İhracat değer endeksi ve yatırım ilişkisi: Türkiye örneği (1982-2017). Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi,14(1), 11-18.
  • Akdeve, E. ve Karagöl, E. T. (2013). Geçmişten günümüze Türkiye’de teşvikler ve ülke uygulamaları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (37), 329-350.
  • Aydıner, M. (2015). Teşvik sistemi kapsamındaki yatırımların ihracata ve istihdama etkisi: TR32 bölgesi üzerine bir değerlendirme. Global Journal of Economics and Business Studies, 4(8), 74-87.
  • Aydıner, M. (2015). Yatırım teşvik sisteminin İBBS düzey 2 ve düzey 3 bölgelerinin ihracat performansına etkisi üzerine bir panel veri analizi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 66-88.
  • Barro, R. J. (1990). Government spending in a simple model of endogenous growth. Journal of Political Economy, 98(5), 103-125.
  • Başarır, C. ve Sarıhan, A. (2018). The effect of investment incentives and export credits on country export: The case of Turkey. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 505-518.
  • Breusch, T.S. ve Pagan, A.R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification tests in econometrics. Review of Economic Studies, 47, 239-253.
  • Coşar, A. K. ve Demir, B. (2016). Domestic road infrastructure and international trade: Evidence from Turkey. Journal of Development Economics, 118, 232-244.
  • Çütçü, İ. (2013). İhracatçı firmaların kalkınmaya etkisi ve firmaların ihracat performansını etkileyen faktörler: Güneydoğu Anadolu bölgesi üzerine bir uygulama. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(15), 151-184.
  • Dumitrescu, E. I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
  • Elmas, Y. ve Elmas, Y. (2019). Yatırım teşviklerinin ihracata etkisi: Bolu ili örneği. Uluslararası Ekonomi, Toplum ve Kültür Sempozyumu, Amasya, Türkiye.
  • Eser, E. (2011). Türkiye’de uygulanan yatırım teşvik sistemleri ve mevcut sistemin yapısına yönelik öneriler. Uzmanlık Tezi, Devlet Planlama Teşkilatı Yayın No:2822.
  • Fanta, A. B., ve Teshale, G. B. (2014). Export trade incentives and export growth nexus: Evidence from Ethiopia. British Journal of Economics, Management & Trade, 4(1), 111-128.
  • Giray, F. ve Ömür, Ö. M. (2018). Türkiye’de kamu yatırım harcamalarının ihracat gelirleri üzerine etkisi: Batı Anadolu bölgesi örneği. İzmir International Congress on Economics and Administrative Sciences, İzmir, Türkiye, 5-8 Aralık 2018.
  • Girma, S., Gong, Y., Görg, H., ve Yu, Z. (2006). Can production subsidies foster export activity? Evidence from Chinese firm level data. The University of Nottingham Research Paper Series China and World Economy, 2006/43.
  • Girma, S., Görg, H., ve Wagner, J. (2009). Subsidies and exports in Germany: First evidence from enterprise panel data. IZA Discussion Paper, No. 4076.
  • Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438.
  • Härkönen, P. (2020). Relationship between public investments and exports of Finland’s machinery and transport equipment industry, Bachelor’s Thesis, School of Business Degree Programme in International Business, JAMK University of Applied Sciences, Jyväskylä.
  • Hazman, G. G. ve Kaya, P. B. (2018). Bölgesel teşvik uygulamaları ile ihracat ilişkisinin Afyonkarahisar ili örneğinde regresyon analizi ile değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(5), 42-57.
  • Ismail, N. W. ve Mahyideen, J. M. (2015). The impact of infrastructure on trade and economic growth in selected economies in Asia. Asian Development Bank Institute (ADBI) Working Paper, No:553.
  • Julian, C. C. ve Ali, M. Y. (2009). Incentives to export for australian export market ventures. Journal of Small Business and Enterprise Development, 16(3), 418-431.
  • Lages, L. F., ve Montgomery, D. B. (2005). The relationship between export assistance and performance ımprovement in portuguese export ventures: An empirical test of the mediating role of pricing strategy adaptation. European Journal of Marketing, 39(7-8), 755-784.
  • Ledyaeva, S. (2018). Third-country effects of export incentives. Forum for Research in Empirical International Trade, Working Papers, No:1399.
  • Lopez, L. ve Weber S. (2017). Testing for granger causality in panel data. The Stata Journal, 17(4), 972-984.
  • Lucas, R. E. Jr. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Econornic, 22(1), 3-42.
  • Madani, D. ve Mas-Guix, N. (2011). The impact of export tax incentives on export performance: Evidence from the automotive sector in South Africa. World Bank Policy Research Working Paper, No: 5585.
  • Okafor, L. E., Bhattacharya, M., ve Apergis, N. (2019). Bank credit, public financial incentives, tax financial incentives and export performance during the global financial crisis. The World Economy, 43(1), 114-145.
  • Pesaran M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22, 265-312.
  • Pesaran, M.H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers in Economics, 435, London: BP.
  • Pesaran, M.H. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
  • Portugal-Perez, A. ve Wilson, J. S. (2012). Export performance and trade facilitation reform: hard and soft infrastructure. World Development, 40(7), 1295-1307.
  • Quaye, D. M., Sekyere, K. N., ve Acheampong, G. (2017). Export promotion programmes and export performance: A study of selected SMEs in the manufacturing sector of Ghana. Review of International Business and Strategy, 27(4), 466-483.
  • Ram, R. (1987). Exports and economic growth in developing countries: Evidence from time-series and cross-section data. Economic Development and Cultural Change, 36(1), 51-72.
  • Rehman, F. U., Ding, Y., Noman, A. A., ve Khan, M. A. (2020). The nexus between ınfrastructure and export: an empirical evidence from Pakistan. Global Journal of Emerging Market Economies, 12(2), 141-157.
  • Romer, P. M. (1990). Endogenous technological change. Journal of Polilical Economy, 98(5), 71-102.
  • Roy, D. K. (1993). Impact of incentives on export performance of Bangladesh: A preliminary assessment. The Bangladesh Development Studies, 21(2), 25-44.
  • Shinyekwa, I. M. ve Ntale, A. (2017). The role of economic infrastructure in promoting exports of manufactured products: Trade facilitation and ındustrialisation in the EAC. The Economic Policy Research Centre (EPRC) Research Series, No:139.
  • Şeker, A. (2020). Türkiye’de ihracat ve yatırım teşvikleri arasındaki ilişki: ARDL sınır testi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 2311-2326.
  • T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE- 2011, Ankara.
  • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2019). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE- 2017, Ankara.
  • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2021), Yatırım teşvik uygulamaları, Erişim adresi https://www.sanayi.gov.tr/destek-ve-tesvikler/yatirim-tesvik-sistemleri/md0103011615
  • Tatoğlu, F. Y. (2013). İleri panel veri analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Tatoğlu, F. Y. (2017). Panel zaman serileri analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Türkcan B. (2018a). Sektörel kamu yatırımları ile ihracat arasındaki ilişki: Türkiye için iller düzeyinde panel nedensellik analizleri. 1st International Congress of Political, Economic and Financial Analysis - 2018 (PEFA’18), Nazilli, Aydın, Türkiye, 26-28 Nisan 2018.
  • Türkcan B. (2018b). Türkiye’de iller düzeyinde sektörel kamu yatırımları ile ihracat arasındaki eşbütünleşik ilişkiler. IV. International Conference on Applied Economics and Finance & Extended with Social Sciences, Kuşadası, Türkiye, 28-30 Kasım 2018.
  • United Nations Conference on Trade and Development (2004). Incentives. UNCTAD Series on Issues in International Investment Agreements, United Nations, New York ve Geneva.
  • Yavan, N. (2012). Türkiye’de yatırım teşviklerinin bölgesel belirleyicileri: mekânsal ve istatistiksel bir analiz. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(1), 9-38.
  • Yogo, U. T. ve Verdier‐Chouchane, A. (2015). Enhancing North Africa's infrastructure for improved competitiveness. African Development Review, 27(3), 274-287.

RELATIONSHIPS BETWEEN INVESTMENT INCENTIVES, PUBLIC INVESTMENT EXPENDITURES AND EXPORT: PANEL CAUSALITY ANALYSIS ON PROVINCES IN TURKEY

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 1056 - 1081, 29.07.2022

Mürşit Recepoğlu Muharrem Akın Doğanay Mustafa Kemal Değer

https://doi.org/10.30798/makuiibf.979277

Öz

The state plays an essential role in the survival of companies under today's global competition conditions. Governments can, directly and indirectly, affect the competitiveness of firms through incentives and public investment expenditures. This study examines the relations between investment incentives, public investment expenditures and exports at the provincial level in Turkey. According to the panel causality analysis findings covering the period 2002-2017, there is a two-way causal relationship between investment incentives and exports. On the other hand, there is a one-way causality from exports to public investment expenditures. These results indicate the importance of the effects of incentives on exports in the short term. However, the absence of the expected export effects of public investments can be attributed to inefficiency in public investments.

Anahtar Kelimeler

Investment Incentives Public Investment Expenditures Export

Kaynakça

  • Ahmad, I. (2015). The value of export incentives. The Lahore Journal of Economics, 20 (2), 99–127.
  • Akcan, A. T. (2019). İhracat değer endeksi ve yatırım ilişkisi: Türkiye örneği (1982-2017). Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi,14(1), 11-18.
  • Akdeve, E. ve Karagöl, E. T. (2013). Geçmişten günümüze Türkiye’de teşvikler ve ülke uygulamaları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (37), 329-350.
  • Aydıner, M. (2015). Teşvik sistemi kapsamındaki yatırımların ihracata ve istihdama etkisi: TR32 bölgesi üzerine bir değerlendirme. Global Journal of Economics and Business Studies, 4(8), 74-87.
  • Aydıner, M. (2015). Yatırım teşvik sisteminin İBBS düzey 2 ve düzey 3 bölgelerinin ihracat performansına etkisi üzerine bir panel veri analizi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 66-88.
  • Barro, R. J. (1990). Government spending in a simple model of endogenous growth. Journal of Political Economy, 98(5), 103-125.
  • Başarır, C. ve Sarıhan, A. (2018). The effect of investment incentives and export credits on country export: The case of Turkey. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 505-518.
  • Breusch, T.S. ve Pagan, A.R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification tests in econometrics. Review of Economic Studies, 47, 239-253.
  • Coşar, A. K. ve Demir, B. (2016). Domestic road infrastructure and international trade: Evidence from Turkey. Journal of Development Economics, 118, 232-244.
  • Çütçü, İ. (2013). İhracatçı firmaların kalkınmaya etkisi ve firmaların ihracat performansını etkileyen faktörler: Güneydoğu Anadolu bölgesi üzerine bir uygulama. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(15), 151-184.
  • Dumitrescu, E. I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
  • Elmas, Y. ve Elmas, Y. (2019). Yatırım teşviklerinin ihracata etkisi: Bolu ili örneği. Uluslararası Ekonomi, Toplum ve Kültür Sempozyumu, Amasya, Türkiye.
  • Eser, E. (2011). Türkiye’de uygulanan yatırım teşvik sistemleri ve mevcut sistemin yapısına yönelik öneriler. Uzmanlık Tezi, Devlet Planlama Teşkilatı Yayın No:2822.
  • Fanta, A. B., ve Teshale, G. B. (2014). Export trade incentives and export growth nexus: Evidence from Ethiopia. British Journal of Economics, Management & Trade, 4(1), 111-128.
  • Giray, F. ve Ömür, Ö. M. (2018). Türkiye’de kamu yatırım harcamalarının ihracat gelirleri üzerine etkisi: Batı Anadolu bölgesi örneği. İzmir International Congress on Economics and Administrative Sciences, İzmir, Türkiye, 5-8 Aralık 2018.
  • Girma, S., Gong, Y., Görg, H., ve Yu, Z. (2006). Can production subsidies foster export activity? Evidence from Chinese firm level data. The University of Nottingham Research Paper Series China and World Economy, 2006/43.
  • Girma, S., Görg, H., ve Wagner, J. (2009). Subsidies and exports in Germany: First evidence from enterprise panel data. IZA Discussion Paper, No. 4076.
  • Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438.
  • Härkönen, P. (2020). Relationship between public investments and exports of Finland’s machinery and transport equipment industry, Bachelor’s Thesis, School of Business Degree Programme in International Business, JAMK University of Applied Sciences, Jyväskylä.
  • Hazman, G. G. ve Kaya, P. B. (2018). Bölgesel teşvik uygulamaları ile ihracat ilişkisinin Afyonkarahisar ili örneğinde regresyon analizi ile değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(5), 42-57.
  • Ismail, N. W. ve Mahyideen, J. M. (2015). The impact of infrastructure on trade and economic growth in selected economies in Asia. Asian Development Bank Institute (ADBI) Working Paper, No:553.
  • Julian, C. C. ve Ali, M. Y. (2009). Incentives to export for australian export market ventures. Journal of Small Business and Enterprise Development, 16(3), 418-431.
  • Lages, L. F., ve Montgomery, D. B. (2005). The relationship between export assistance and performance ımprovement in portuguese export ventures: An empirical test of the mediating role of pricing strategy adaptation. European Journal of Marketing, 39(7-8), 755-784.
  • Ledyaeva, S. (2018). Third-country effects of export incentives. Forum for Research in Empirical International Trade, Working Papers, No:1399.
  • Lopez, L. ve Weber S. (2017). Testing for granger causality in panel data. The Stata Journal, 17(4), 972-984.
  • Lucas, R. E. Jr. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Econornic, 22(1), 3-42.
  • Madani, D. ve Mas-Guix, N. (2011). The impact of export tax incentives on export performance: Evidence from the automotive sector in South Africa. World Bank Policy Research Working Paper, No: 5585.
  • Okafor, L. E., Bhattacharya, M., ve Apergis, N. (2019). Bank credit, public financial incentives, tax financial incentives and export performance during the global financial crisis. The World Economy, 43(1), 114-145.
  • Pesaran M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22, 265-312.
  • Pesaran, M.H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers in Economics, 435, London: BP.
  • Pesaran, M.H. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
  • Portugal-Perez, A. ve Wilson, J. S. (2012). Export performance and trade facilitation reform: hard and soft infrastructure. World Development, 40(7), 1295-1307.
  • Quaye, D. M., Sekyere, K. N., ve Acheampong, G. (2017). Export promotion programmes and export performance: A study of selected SMEs in the manufacturing sector of Ghana. Review of International Business and Strategy, 27(4), 466-483.
  • Ram, R. (1987). Exports and economic growth in developing countries: Evidence from time-series and cross-section data. Economic Development and Cultural Change, 36(1), 51-72.
  • Rehman, F. U., Ding, Y., Noman, A. A., ve Khan, M. A. (2020). The nexus between ınfrastructure and export: an empirical evidence from Pakistan. Global Journal of Emerging Market Economies, 12(2), 141-157.
  • Romer, P. M. (1990). Endogenous technological change. Journal of Polilical Economy, 98(5), 71-102.
  • Roy, D. K. (1993). Impact of incentives on export performance of Bangladesh: A preliminary assessment. The Bangladesh Development Studies, 21(2), 25-44.
  • Shinyekwa, I. M. ve Ntale, A. (2017). The role of economic infrastructure in promoting exports of manufactured products: Trade facilitation and ındustrialisation in the EAC. The Economic Policy Research Centre (EPRC) Research Series, No:139.
  • Şeker, A. (2020). Türkiye’de ihracat ve yatırım teşvikleri arasındaki ilişki: ARDL sınır testi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 2311-2326.
  • T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE- 2011, Ankara.
  • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2019). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE- 2017, Ankara.
  • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2021), Yatırım teşvik uygulamaları, Erişim adresi https://www.sanayi.gov.tr/destek-ve-tesvikler/yatirim-tesvik-sistemleri/md0103011615
  • Tatoğlu, F. Y. (2013). İleri panel veri analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Tatoğlu, F. Y. (2017). Panel zaman serileri analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Türkcan B. (2018a). Sektörel kamu yatırımları ile ihracat arasındaki ilişki: Türkiye için iller düzeyinde panel nedensellik analizleri. 1st International Congress of Political, Economic and Financial Analysis - 2018 (PEFA’18), Nazilli, Aydın, Türkiye, 26-28 Nisan 2018.
  • Türkcan B. (2018b). Türkiye’de iller düzeyinde sektörel kamu yatırımları ile ihracat arasındaki eşbütünleşik ilişkiler. IV. International Conference on Applied Economics and Finance & Extended with Social Sciences, Kuşadası, Türkiye, 28-30 Kasım 2018.
  • United Nations Conference on Trade and Development (2004). Incentives. UNCTAD Series on Issues in International Investment Agreements, United Nations, New York ve Geneva.
  • Yavan, N. (2012). Türkiye’de yatırım teşviklerinin bölgesel belirleyicileri: mekânsal ve istatistiksel bir analiz. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(1), 9-38.
  • Yogo, U. T. ve Verdier‐Chouchane, A. (2015). Enhancing North Africa's infrastructure for improved competitiveness. African Development Review, 27(3), 274-287.
Toplam 49 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Mürşit Recepoğlu 0000-0002-6861-2607

Muharrem Akın Doğanay 0000-0002-3985-2222

Mustafa Kemal Değer 0000-0001-6425-9052

Yayımlanma Tarihi 29 Temmuz 2022
Gönderilme Tarihi 5 Ağustos 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 9 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Recepoğlu, M., Doğanay, M. A., & Değer, M. K. (2022). YATIRIM TEŞVİKLERİ, KAMU YATIRIM HARCAMALARI VE İHRACAT ARASI İLİŞKİLER: TÜRKİYE’DE İLLER ÜZERİNE PANEL NEDENSELLİK ANALİZİ. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 9(2), 1056-1081. https://doi.org/10.30798/makuiibf.979277
 Kapak Resmi İndir
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.