Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi

Öz

19. yüzyılda İngiltere merkezli Klasik iktisat düşüncesi serbest ticaret ilkesiyle ülkelerin hızlı bir şekilde sanayileşebileceğini ileri sürüyordu. Alman Tarihçi Okulu ise bu görüşlere karşı çıkıyordu. Bu yeni okul evrensel iktisat kanunlarının olamayacağını, iktisat düşüncesinin her ülkenin somut koşullarına göre değişebileceğini ileri sürüyordu. Alman Tarihçi Okuluna göre devlet ekonominin merkezinde yer almalı, iktisadi faaliyetleri düzenlemeliydi. Bu çalışmada tarihsel yöntem uygulanmış, yapılan tarihsel analiz ile 19. yüzyıl Osmanlı ve Japon iktisat düşüncesindeki büyük benzerlikler gösterilmeye çalışılmıştır. Çalışmada her iki ülkenin de modernleşme hareketleri sonucunda liberal iktisat politikalarını uzunca bir süre uyguladıkları vurgulanmıştır. Ancak, zamanla her iki ülkenin de Batı medeniyetini daha iyi tanıyabildikleri, serbest ticaret politikalarının kendi koşullarına göre olmadığını fark ettikleri anlatılmıştır. Her iki ülkede de ekonomik bağımsızlık ve hızlı sanayileşmek için milli iktisat modelinin daha uygun olduğu düşünülmüştür. Dolayısıyla her iki ülkede de 19. yüzyılın sonlarında Alman Tarihçi Okulunun etkileriyle korumacı politikalara, yani milli iktisat modeline geçiş yapılmıştır.