Ülkeler arasında ticaretin serbestleşmesi ile birlikte uluslararası ticaret büyük oranda artmış ve dış ticaret hacmindeki artış, ülke ekonomileri üzerinde olumlu veya olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu bağlamda ülkelerin izlemiş oldukları dış ticaret politikalarının ekonomik büyüme ve enflasyon üzerinde yarattığı etkiler iktisat yazınında tartışılan önemli konular arasına girmiştir. Dış ticaret, enflasyon ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler, politika yapıcılar tarafından makroekonomik sorunlara çözüm yolları üretilmesi bakımından da araştırmacıların ilgisini çekmektedir.
Enflasyon, dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisini Türkiye için ekonometrik olarak analiz eden bu çalışmada, 2003-2021 dönemine ait üçer aylık veriler kullanılmıştır. Değişkenlere öncelikle birim kök testi uygulanarak durağanlık dereceleri (dₘₐₓ) tespit edilmiş olup ardından VAR modeli yardımıyla en uygun gecikme uzunluğu (p+dₘₐₓ) değeri saptanmıştır. (p+dₘₐₓ) değeri dikkate alınarak VAR modeli tekrar tahmin edilmiş ve tanılayıcı testler ile modelin varsayımları karşılayıp karşılamadığı araştırılmıştır Son olarak Toda-Yamamoto nedensellik analizinden yararlanarak değişkenler arasındaki ilişkinin mevcut olup olmadığı ve yönü tespit edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre; dış ticaret hadleri ile ekonomik büyüme değişkenleri arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Ancak dış ticaret hadleri ile enflasyon arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Ayrıca ekonomik büyümeden enflasyona doğru herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilemese de enflasyondan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu bulgusu, söz konusu analiz sonuçlarından elde edilen bulgular arasındadır.
With the liberalisation of trade between countries, international trade has greatly increased and the increase in the volume of foreign trade has led to the emergence of positive or negative effects on the economies of the countries. In this context, the effects of the foreign trade policies of the countries on economic growth and inflation have been taken place among the important issues discussed in the economic literature. The relationships between foreign trade, inflation, and economic growth are also attracting the attention of researchers in terms of producing solutions to macroeconomic problems by policy makers.
In this study, which analyzes the relationship between inflation, foreign trade, and economic growth econometrically for Turkey, quarterly data for the period 2003-2021 were used. First, the degrees of stationary (dₘₐₓ) were determined by applying the unit root test to the variables, and then the optimal delay length (p+dₘₐₓ) value was determined using the VAR model. The VAR model was estimated again by considering (p+dₘₐₓ) value and it was investigated whether the model meets the assumptions by using diagnostic tests. Finally, the existence of a relationship between the variables and its direction were determined by using the Toda-Yamamoto causality analysis. According to the results of the analysis, there is a two-way causality relationship between international terms of trade and economic growth variables. However, no causality relationship between international terms of trade and inflation was determined. In addition, although no causality relationship was determined from economic growth to inflation, a one-way causality relationship from inflation to economic growth is among the findings obtained from the results of the analysis.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Ekonomi |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 24 Temmuz 2022 |
Gönderilme Tarihi | 31 Mart 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.