Öz
Küreselleşme her alanda olduğu gibi sosyal bir bilim olan muhasebe alanında da önemli ihtiyaçlar ortaya çıkarmıştır. İşletmelerde küreselleşmenin etkisiyle hızla değişim gösteren konjonktüre uyum sağlanabilmesi için muhasebe kural ve uygulamalarının düzeltilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla stoklara ilişkin muhasebe işlemlerinin belirli bir standarda dayandırılması amaçlanmıştır. Stoklar konusu Vergi Usul Kanunu (VUK) Hükümleri, Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) 2, Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) bölüm 6 kapsamında ele alınmıştır.
Çalışmada, öncelikle stokların TMS 2 standardı, VUK ve BOBİ FRS açısından karşılaştırılmasına değinilmiş, düzenlemeler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar üzerinde durulmuştur. Düzenlemelerin genel hatlarıyla uyumlu olmasının yanı sıra bazı temel farklılıkların da olduğu tespit edilmiştir. Bu farklılıkların temelde; stoklar içerisindeki borçlanma maliyetleri ile kur farkları, stok maliyetlerinde yer alan vade farkları, stokların değerlemesi, kapsamına göre maliyet yöntemleri hususlarında olduğu görülmüştür.
Çalışmada; TMS 2, VUK ve BOBİ FRS’nin stoklara ilişkin hükümleri karşılaştırılarak aralarındaki temel farklılıklar doğrultusunda TMS 2 standardı, VUK ve BOBİ FRS’nin bir üretim işletmesinin bilanço ve gelir tablosu kalemlerine etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada seçilen yöntem, olay (vaka) çalışması yöntemi olup, bu yöntemin yanı sıra gözlem ve mülakat yöntemlerine de yer verilmiştir. Çalışmada, standartların uygulanmasıyla birlikte işletmenin bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin değişiklik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Vergi Usul Kanunu Türkiye Muhasebe Standardı 2 Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı
Kaynakça
- Başkan, T.D., (2017). Stoklar Hesap Grubunun Maliyet Hesaplamasında Tek Düzen Hesap Grubu ve Standartlar Açısından Değerlendirilmesi. International Journal of Social Sciencesand Education Research. 3 (5), 1593-1605.
- Büyükmirza, K., (2014). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi. 19. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Bozdemir, E., (2016). Muhasebe Standartları Kapsamında Hastanelerde Hizmet Üretim Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesi ve Bazı Öneriler. Mali Çözüm Dergisi. 26 (133), 13-37.
- Demir, Ş., (2020). Vergi Mizanından BOBİ FRS’ye Dönüşüm Kayıtlarının Yapılması ve Finansal Tablolar Çıkarılmasına Dair Bütünsel Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 85, 1-24.
- Demir, Ş., (2019). TMS 2 ve BOBİ FRS Düzenlemeleri Kapsamında Stokların Değerlemesi.http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12415/4674/%c5%9eeref%20DEM%c4%b0R%20ICBM%202019%202.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
- Demireller, A., (2013). Stoklara İlişkin Türkiye Muhasebe Standartları ile Vergi Usul Kanunu’nda Yer Alan Hükümlerin Karşılaştırılması. Vergi Dünyası Dergisi. 378, 139-148.
- Doğan, A., (2018). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı: Hazırlanması, Gerekçeleri ve Genel Özellikleri. Vergi Dünyası Dergisi. 446, 37-52.
- Durmuş, C. N. & Kutlu, O., (2020). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardının (BOBİ FRS) Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) ile Karşılaştırılması. Mali Çözüm Dergisi. 30 (158), 189-211.
- Elagöz, İ. & Özcan, S., (2020). Borçlanma Maliyetlerinin MSUGT, TMS/TFRS ve BOBİ FRS Açısından Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 85, 77-90.
- Ergi, Ş., & Güleç, Ö. F., (2019). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS): Muhasebe Eğitimcileri ve Uygulayıcılarına Yönelik Bir Araştırma. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12 (2), 377-399.
- Fidan, M.M., (2019). Stok Değer Düşüklüğü: Vergi Usul Kanunu – Türkiye Finansal Raporlama Standartları ve Büyük ve Orta Boy İşletmeler Finansal Raporlama Standardı Karşılaştırması. Vergi Dünyası Dergisi. 456, 53-66.
- Gücenme Gençoğlu, Ü., (2017). Temel Konularda BOBİ FRS ve TMS/TFRS Karşılaştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 76, 1-24.
- Gökçen, G. & Öztürk, E. (2017). Tam Maliyet ve Normal Maliyet Yöntemlerinin UFRS (TFRS) ve BOBİ FRS’deki Düzenlemeler Çerçevesinde İncelenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2 (2), 105-114.
- Gökçen G., Öztürk, E., & Güleç, Ö. F. (2018). BOBİ FRS ve TFRS’nin Finansal Raporlara Etkileri Açısından Karşılaştırılması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3 (2), 437-457.
- Gücenme Gençoğlu, Ü. (2017). Temel Konularda BOBİ FRS ve TMS/TFRS Karşılaştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 76, 1-24.
- Karacan, S., & Uygun, R. (2018). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ile Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarının (TMS/TFRS) Karşılaştırılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11 (56), 799-813.
- Karataş Aracı, Ö. N. & Bekçi, İ. (2019). MSUGT, TMS/TFRS ve BOBİ FRS Açısından Kavramsal Çerçeve ve Finansal Tabloların Sunuluşu Standartlarının Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 12 (3), 857-884.
- Kaya, H.P. (2018). Stoklara İlişkin TMS 2 ve BOBİ FRS Karşılaştırması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. 20 (2), 262-285.
- Kısakürek, M. M., & Elden Ürgüp, S. (2018). TMS-2 Stoklar Standardı ile Vergi Usul Kanunu’nun Maliyet Açısından İlişkisinin Karşılaştırılması ve Bir Üretim İşletmesinde Uygulama. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies). 19, 247-256.
- Özerhan, Y. & Yanık, S. (2015). Açıklamalı ve Örnek Uygulamalı Türkiye Muhasebe Standartları Türkiye Finansal Raporlama Standartları. Güncelleştirilmiş 3. Baskı. Ankara: TÜRMOB Yayınları.
- Öztürk, E. (2017). Stok Maliyetlerinin Ölçüm ve Muhasebeleştirme Esaslarının VUK, TMS/ TFRS ve YFRÇ Taslağı Açısından Karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 28, 141-157.
- Selvi, Y., & Ercan, M. (2018). BOBİ FRS Kapsamında “Stoklar”. Muhasebe Enstitüsü Dergisi. 16 (59), 47-57.
- Tuğay, O. (2013). Stok Değer Düşüklüklerinin TMS 2 Stoklar Standardına Göre İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 13 (26), 207-230.
- Yalçın, S. (2019). Türkiye Finansal Raporlama Standartları, Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde Stoklar: Muhasebeleştirme, Değerleme, Sunum ve Açıklamalar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 60, 202-222.
- Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS),https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 27.05.2020)
- Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planında (Taslak) Hesaplar, https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 25.12.2020)
- TMS/TFRS 2019Seti, https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 08.10.2019)
- TMS/TFRS 2020 Seti, https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01.01.2020)
- 213 Nolu Vergi Usul Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.12.2019)
Öz
Globalization has revealed significant needs in the field of accounting, which is a social science, as in all other fields. In order to adapt to the conjuncture that rapidly changes due to the effects of globalization, the need has arisen to adjust the accounting rules and practices in enterprises. Therefore, it is aimed to base the accounting transactions related to inventories on a particular standard. The theme of inventories was dealt within the scope of the provisions of the Tax Procedure Law (TPL), Turkish Accounting Standards (TAS) 2 and the Chapter 6 of the Financial Reporting Standard for Large and Medium-Sized Enterprises (FRPS LME).
In the study, first of all, inventories were compared in terms of the TAS 2 standard, TPL and FRPS LME, and the similarities and differences between the regulations were emphasized. It was determined that the regulations are mostly compatible with each other, but there are some fundamental differences as well. It was concluded that these differences are basically related to borrowing costs and exchange differences for inventories, delay interests in inventory costs, valuation of inventories and cost methods depending upon the scope.
In the study, the provisions of the TAS 2, TPL and FRPS LME on inventories were compared and it was aimed to determine the effect of the TAS 2 standard, TPL and FRPS LME on the balance sheet and income statement items of a production company in accordance with the fundamental differences between them. The method chosen in the study for this purpose is the case study method, and observation and interview methods were used in addition to this method. In the study, it was concluded that the balance sheet and income statement items of the company changed with the application of the standards.
Anahtar Kelimeler
Tax Procedure Law Turkish Accounting Standard 2 Financial Reporting Standard for Large and Medium-Sized Enterprises.
Kaynakça
- Başkan, T.D., (2017). Stoklar Hesap Grubunun Maliyet Hesaplamasında Tek Düzen Hesap Grubu ve Standartlar Açısından Değerlendirilmesi. International Journal of Social Sciencesand Education Research. 3 (5), 1593-1605.
- Büyükmirza, K., (2014). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi. 19. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Bozdemir, E., (2016). Muhasebe Standartları Kapsamında Hastanelerde Hizmet Üretim Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesi ve Bazı Öneriler. Mali Çözüm Dergisi. 26 (133), 13-37.
- Demir, Ş., (2020). Vergi Mizanından BOBİ FRS’ye Dönüşüm Kayıtlarının Yapılması ve Finansal Tablolar Çıkarılmasına Dair Bütünsel Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 85, 1-24.
- Demir, Ş., (2019). TMS 2 ve BOBİ FRS Düzenlemeleri Kapsamında Stokların Değerlemesi.http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12415/4674/%c5%9eeref%20DEM%c4%b0R%20ICBM%202019%202.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
- Demireller, A., (2013). Stoklara İlişkin Türkiye Muhasebe Standartları ile Vergi Usul Kanunu’nda Yer Alan Hükümlerin Karşılaştırılması. Vergi Dünyası Dergisi. 378, 139-148.
- Doğan, A., (2018). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı: Hazırlanması, Gerekçeleri ve Genel Özellikleri. Vergi Dünyası Dergisi. 446, 37-52.
- Durmuş, C. N. & Kutlu, O., (2020). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardının (BOBİ FRS) Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) ile Karşılaştırılması. Mali Çözüm Dergisi. 30 (158), 189-211.
- Elagöz, İ. & Özcan, S., (2020). Borçlanma Maliyetlerinin MSUGT, TMS/TFRS ve BOBİ FRS Açısından Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 85, 77-90.
- Ergi, Ş., & Güleç, Ö. F., (2019). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS): Muhasebe Eğitimcileri ve Uygulayıcılarına Yönelik Bir Araştırma. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12 (2), 377-399.
- Fidan, M.M., (2019). Stok Değer Düşüklüğü: Vergi Usul Kanunu – Türkiye Finansal Raporlama Standartları ve Büyük ve Orta Boy İşletmeler Finansal Raporlama Standardı Karşılaştırması. Vergi Dünyası Dergisi. 456, 53-66.
- Gücenme Gençoğlu, Ü., (2017). Temel Konularda BOBİ FRS ve TMS/TFRS Karşılaştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 76, 1-24.
- Gökçen, G. & Öztürk, E. (2017). Tam Maliyet ve Normal Maliyet Yöntemlerinin UFRS (TFRS) ve BOBİ FRS’deki Düzenlemeler Çerçevesinde İncelenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2 (2), 105-114.
- Gökçen G., Öztürk, E., & Güleç, Ö. F. (2018). BOBİ FRS ve TFRS’nin Finansal Raporlara Etkileri Açısından Karşılaştırılması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3 (2), 437-457.
- Gücenme Gençoğlu, Ü. (2017). Temel Konularda BOBİ FRS ve TMS/TFRS Karşılaştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 76, 1-24.
- Karacan, S., & Uygun, R. (2018). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ile Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarının (TMS/TFRS) Karşılaştırılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11 (56), 799-813.
- Karataş Aracı, Ö. N. & Bekçi, İ. (2019). MSUGT, TMS/TFRS ve BOBİ FRS Açısından Kavramsal Çerçeve ve Finansal Tabloların Sunuluşu Standartlarının Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 12 (3), 857-884.
- Kaya, H.P. (2018). Stoklara İlişkin TMS 2 ve BOBİ FRS Karşılaştırması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. 20 (2), 262-285.
- Kısakürek, M. M., & Elden Ürgüp, S. (2018). TMS-2 Stoklar Standardı ile Vergi Usul Kanunu’nun Maliyet Açısından İlişkisinin Karşılaştırılması ve Bir Üretim İşletmesinde Uygulama. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies). 19, 247-256.
- Özerhan, Y. & Yanık, S. (2015). Açıklamalı ve Örnek Uygulamalı Türkiye Muhasebe Standartları Türkiye Finansal Raporlama Standartları. Güncelleştirilmiş 3. Baskı. Ankara: TÜRMOB Yayınları.
- Öztürk, E. (2017). Stok Maliyetlerinin Ölçüm ve Muhasebeleştirme Esaslarının VUK, TMS/ TFRS ve YFRÇ Taslağı Açısından Karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 28, 141-157.
- Selvi, Y., & Ercan, M. (2018). BOBİ FRS Kapsamında “Stoklar”. Muhasebe Enstitüsü Dergisi. 16 (59), 47-57.
- Tuğay, O. (2013). Stok Değer Düşüklüklerinin TMS 2 Stoklar Standardına Göre İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 13 (26), 207-230.
- Yalçın, S. (2019). Türkiye Finansal Raporlama Standartları, Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde Stoklar: Muhasebeleştirme, Değerleme, Sunum ve Açıklamalar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 60, 202-222.
- Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS),https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 27.05.2020)
- Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planında (Taslak) Hesaplar, https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 25.12.2020)
- TMS/TFRS 2019Seti, https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 08.10.2019)
- TMS/TFRS 2020 Seti, https://www.kgk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01.01.2020)
- 213 Nolu Vergi Usul Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.12.2019)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Ekim 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Nisan 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.