E-Sağlık Okuryazarlığı ve Akılcı İlaç Kullanımı Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

Nurperihan Tosun; Haydar Hoşgör

doi:10.37880/cumuiibf.896847

Araştırma Makalesi

E-Sağlık Okuryazarlığı ve Akılcı İlaç Kullanımı Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2021, , 82 - 102, 08.11.2021

Nurperihan Tosun , Haydar Hoşgör

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.896847

Cited By: 11

Öz

Akılcı İlaç Kullanımı Farkındalığı (AİKF), tedavi sürecinin başarısında yaşamsal bir rol oynar. İlaç kullanımının, bireylerin karar verme mekanizmaları ile ilişkili olduğu düşünüldüğünde, AİK ve E-Sağlık Okuryazarlığı (E-SO) düzeylerinin birlikte değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın temel amacı; bireylerin E-SO düzeyleri, AİKF algıları ve internet kullanım düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın ikincil amacı ise; katılımcıların sosyo-demografik ve sosyo-ekonomik nitelikleri ile hem E-SO, hem de AİKF arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığını ortaya koymaktır. Anket yöntemi kullanılarak Sivas ilinde gerçekleştirilen çalışma 459 katılımcı ile yürütülmüştür. Çalışma sonucunda katılımcıların orta düzeyin biraz üzerinde bir E-SO düzeyine ve yüksek düzeyde AİKF düzeyine sahip oldukları hesaplanmıştır. E-SO ile AİKF arasında 0,215 düzeyinde; E-SO ile internet kullanımı arasında ise 0,549 düzeyinde pozitif ve anlamlı ilişkiler saptanmışken (p<0,05), AİKF ile internet kullanımı arasında istatistiki açıdan anlamlı bir ilişkinin olmadığı ortaya konulmuştur (p>0,05). Ayrıca 31 yaşından küçüklerin, bekârların, en az üniversite mezuniyetine sahip olanları ve işsizlerin diğerlerine kıyasla daha yüksek E-SO ve AİKF düzeyi ortalamalarına sahip olduğu ve istatistiksel açıdan ilgili farkların anlamlı olduğu saptanmıştır. Özetle; bireylerin internet kullanım düzeyleri arttıkça E-SO düzeyleri, E-SO düzeyleri arttıkça da AİKF düzeylerinin yükseldiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Okuryazarlığı, , E-Sağlık Okuryazarlığı, Akılcı İlaç Kullanımı,, İnternet

Kaynakça

Aktaş, H., Selvi, H. (2019). Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3): 439-447.
Aktürk, Ü. (2018). Bir Aile Sağlığı Bölgesindeki 18-49 Yaş Arası Kadınların E-Sağlık Okur Yazarlık Düzeylerinin ve Bunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Journal of Human Rhythm;4(1):52-58.
Bakan, A.B. ve Yıldız, M., (2019). 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Sağlık ve Toplum, 29(3):33-40.
Beauchamp, A., Buchbinder, R., Dodson, S. et al. (2015). Distribution of health literacy strengths and weaknesses across socio-demographic groups: a cross-sectional survey using the Health Literacy Questionnaire (HLQ). BMC Public Health 15, 678
Berkman, N. D., Sheridan, S. L., Donahue, K. E, Halpern,, D.J, Crotty, K. (2011). Low health literacy and health outcomes: an updated systematic review. Ann Intern Med. 155 (2): 97-107.
Bi̇çer, E , Malatyalı, İ . (2018). Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği . Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi , 17 (2) , 1-15 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ashd/issue/41958/486235
Bodie GD, Dutta MJ. Understanding health literacy for strategic health marketing: eHealth literacy, health disparities, and the digital divide. Health Mark Q 2008;25(1-2):175-203.
Collins, S.A., Currie, L.M., Bakken, S., Vawdrey, D.K., Stone, P.W. (2012). Health literacy screening instruments for eHealth applications: a systematic review, J. Biomed. Inform., 45 pp. 598-607.
Connolly, K. K., & Crosby, M. E. (2014). Examining e-Health literacy and the digital divide in an underserved population in Hawai'i. Hawai'i journal of medicine & public health : a journal of Asia Pacific Medicine & Public Health, 73(2), 44–48.
Coşkun, S., Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Dergisi, 57: 378-284.
Coulter, A., Ellins, J.(2007). Effectiveness of strategies for informing, educating and involving patients. British Medical Journal 335;24–26.
Çatı, K , Karagöz, Y , Yalman, F , Öcel, Y . (2018). Sağlık Okuryazarlığının Hasta Memnuniyeti Üzerine Etkisi" . Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 14: 67-88 https://dergipark.org.tr/en/pub/esad/issue/38984/456620
Deniz, S. (2020). Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi, İnsan&İnsan, Yıl/Year 7, Sayı/Issue 24, Bahar/Spring 2020, 84-96. DOI: https://doi.org/10.29224/insanveinsan.674726
Ercan, T. & Biçer, D. F. (2019), Tüketicilerin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi Düzeyleri Ve Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi: Sivas İli Örneği, BMIJ, (2019), 7(2): 998-1021.
Ekenler, Ş. ve Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3):44-55.
Hatipoğlu S. ve Özyurt B. C. (2016) Manisa İlindeki Bazı Aile Sağlığı Merkezlerinde Akılcı İlaç Kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin 15(4): 1-8.
Hogerzeil H (1995) Promoting rational drug use: an international perspective. Brit J Clin Pharmaco 39:1–6.
İlhan, M , Aydemi̇r, Ö , Çakır, M , Aycan, S . (2014). Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara’da üç ilçe örneği . Turkish Journal of Public Health , 12 (3) , 188-200 . DOI: 10.20518/thsd.91650
Kim H., B. Xie (2017), “Health literacy in the eHealth era: A systematic review of the literature”, Patient education and counseling, 100(6):1073-1082, doi: 10.1016/j.pec.2017.01.015 .
Göçer, Ş., Balcı, E., Üstündağ Öcal, N.. (2019). Üniversite Öğrencilerinde E- Sağlık Okuryazarlığının Değerlendirilmesi: Yozgat Bozok Üniversitesi Örneği, 3.International 21.National Public Health Congress, 3.International 21.National Public Health Congress.
Mao W., Vu H., Xie Z., Chen W., Tang S. (2015). Systematic review on irrational use of medicines in China and Vietnam. PLoS ONE, 10 (3).
Neter E, Brainin, E. (2012). eHealth Literacy: Extending the Digital Divide to the Realm of Health Information, J Med Internet Res;14(1):e19.
Macit, M., Karaman, M., Parlak, M.(2019). Bireylerin Akılcı İlaç Kullanım Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), Ekim 2019, ss. 372-38
Mogford, E., Gould L., Devoght A. (2011). Teaching health literacy in the U.S as a means to action on the social determinants of health. Health Promotion International, 26(1), 4-13.
Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. [Electronic Version]. Journal of Medical Internet Research, 8(2).
Pınar, N., Karataş, N.,Bozdemir, N., Ünal, İ. (2013). Adana İlindeki İnsanların İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TAF Prev Med Bull, 12:639-650.
Pirinçci, E. & Bozan, T. (2016). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin akılcı ilaç kullanım durumları. Fırat Tıp Dergisi, 21(3), 129-136
Protheroe J, Whittle R, Bartlam B, Estacio EV, Clark L, Kurth J. (2016). Health literacy, associated lifestyle and demographic factors in adult population of an English city: a cross-sectional survey. Health Expect.
Poureslami I., Nimmon l., I. Rootman and M. Fitzgerald (2016), “Health literacy and chronic disease management: drawing from expert knowledge to set an agenda”, Health Promotion International, 1-12, doi: 10.1093/heapro/daw003
Schillinger D, Grumbach K, Piette J, Wang F, Osmond D, Daher C, Palacios J, Sullivan GD, Bindman AB (2002) Association of health literacy with diabetes outcomes. JAMA, 288 (4): 475-482.
Slawomirski, L., A. Auraaen and N. Klazinga (2017), “The economics of patient safety : Strengthening a value-based approach to reducing patient harm at national level”, OECD Health Working Papers, No. 96, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/5a9858cd-en
Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, et al. (2015). Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health. 25(6):1053-1058.
Stellefson M, Hanik B, Chaney B, Chaney D, Tennant B, Chavarria EA. (2011). eHealth Literacy Among College Students: A Systematic Review With Implications for eHealth Education. J Med Internet Res;13(4):e102
Şantaş, F., Demirgil, B.(2017). Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Bir Araştırma, İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1): 35-48. DOI: 10.22139/jobs.286671
Şahingöz, M., Balcı, E. (2013). Hemşirelerin Akılcı ilaç kullanımı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 12: 57-63.
Osborne, R.H., Batterham, R.W., Elsworth, G.R. et al. The grounded psychometric development and initial validation of the Health Literacy Questionnaire (HLQ). BMC Public Health 13, 658 (2013). https://doi.org/10.1186/1471-2458-13-658
Özata, M., Aslan, Ş. & Mete, M. (2008). Rasyonel ilaç kullanımının hasta güvenliğine etkileri: Hekimlerin rasyonel ilaç kullanımına etki eden faktörlerin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bil. Ens. Dergisi, 20, 529-542.
Özdemir, M. (2011). İlişkisel pazarlama çerçevesinde marka sadakatinin oluşumu ve bir model önerisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
Özden, S., Yılmazer, G. (2019). Yatarak Tedavi Gören Hastalarda E-Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Ve Etkileyen Faktörler: Hastane Tabanlı Bir Çalışma, 3.International 21.National Public Health Congress > 3.International 21.National Public Health Congress
Özer, Ö , Özmen, S , Özkan, O . (2020). Sosyal Medya Kullanımının E-Sağlık Okuryazarlığına Etkisinin İncelenmesi . Alanya Akademik Bakış , 4 (2) , 353-367 . DOI: 10.29023/alanyaakademik.679417
World Health Organization (2012) The pursuit of responsible use of medicines: Sharing and learning from country experiences. WHO Press Erişim Tarihi:22.06.2020 Erişim: https://www.who.int/medicines/areas/rational_use/en/
Van Dam HA, van der Horst F, van den Borne B, Ryckman R, Crebolder H. (2003).Provider–patient interaction in diabetes care, effects on patient self-care and outcomes: A systematic review. Patient Education and Counseling. 2003; 51(1): 17-28.
Yapıcı, G , Balıkçı, S , Uğur, Ö . (2011). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları . Dicle Tıp Dergisi , 38 (4) , 458-465 . DOI: 10.5798/diclemedj.0921.2011.04.0066
Yavuz Emik, K. (2018). İstanbul’da Bir Aile Sağlığı Merkezine Başvuranlarda Akılcı İlaç Kullanımının Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi.
Yılmaz, A , Saygılı, M , Kaya, M . (2020). SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (31) , 148-157 . DOI: 10.20875/makusobed.585984
Yılmaz M, Güler N, Güler G, Kocataş S. Bir Grup Kadının İlaç Kullanımı İle İlgili Bazı Davranışları: Akılcı mı? Cumhuriyet Tıp Derg 2011; 33: 266-77.
Yılmaztürk, A . (2013). Türkiye'de ve Dünyada Akılcı İlaç Kullanımı . Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 2 (2) , 42-49 .
Yüksel O.,Deniz, S. (2019). Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, 2nd International Conference on Data Science and Applications (ICONDATA’19), October 3-6, 2019, Balıkesir, Türkiye.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2018). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı ve İlişkili Faktörleri Araştırması, Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2017). Ulusal Antibakteriyel İlaç Tüketim Sürveyansı – 2013, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2011). Toplumun Akılcı İlaç Kullanımına Bakışı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Ankara.

A Research to Determine the Relationship Between E-Health Literacy and Rational Drug Use Awareness

Yıl 2021, , 82 - 102, 08.11.2021

Nurperihan Tosun , Haydar Hoşgör

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.896847

Cited By: 11

Öz

Rational Drug Use Awareness (RDUA) plays a vital role in the success of the treatment process. Considering that drug use is related to the decision-making mechanisms of individuals, it is important to evaluate the RDUA and E-Health Literacy (E-HL) levels together. Therefore, the main purpose of this study is to examine the relationship between individuals' E-HL levels, RDUA perceptions, and internet usage levels. The secondary aim of the study is to reveal whether there is a significant difference between the socio-demographic characteristics of the participants and both E-HL and RDUA. The study, which was carried out in Sivas province using the survey method, was carried out with 459 participants. The study results showed that the participants had an above-average E-HL and a high RDUA level. Positive and significant (p <0.05) correlations were found between E-HL and RDUA levels of the participants at the low level (r: 0.215), and between E-HL and internet use at the moderate level (r: 0.549). However, it has been revealed that there is no statistically significant (p> 0.05) relationship between the individuals' RDUA and internet use. Besides, it was determined that those under the age of 31, singles, and those with the least university graduation have relatively higher and meaningful E-HL and RDUA levels compared to others. In summary, it was concluded that as the Internet usage levels of individuals increased, their E-HL levels increased, and as the E-HL levels increased, their RDUA levels increased.

Anahtar Kelimeler

Health Literacy, E-Health Literacy, Rational Drug Use, Internet

Kaynakça

Aktaş, H., Selvi, H. (2019). Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3): 439-447.
Aktürk, Ü. (2018). Bir Aile Sağlığı Bölgesindeki 18-49 Yaş Arası Kadınların E-Sağlık Okur Yazarlık Düzeylerinin ve Bunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Journal of Human Rhythm;4(1):52-58.
Bakan, A.B. ve Yıldız, M., (2019). 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Sağlık ve Toplum, 29(3):33-40.
Beauchamp, A., Buchbinder, R., Dodson, S. et al. (2015). Distribution of health literacy strengths and weaknesses across socio-demographic groups: a cross-sectional survey using the Health Literacy Questionnaire (HLQ). BMC Public Health 15, 678
Berkman, N. D., Sheridan, S. L., Donahue, K. E, Halpern,, D.J, Crotty, K. (2011). Low health literacy and health outcomes: an updated systematic review. Ann Intern Med. 155 (2): 97-107.
Bi̇çer, E , Malatyalı, İ . (2018). Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği . Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi , 17 (2) , 1-15 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ashd/issue/41958/486235
Bodie GD, Dutta MJ. Understanding health literacy for strategic health marketing: eHealth literacy, health disparities, and the digital divide. Health Mark Q 2008;25(1-2):175-203.
Collins, S.A., Currie, L.M., Bakken, S., Vawdrey, D.K., Stone, P.W. (2012). Health literacy screening instruments for eHealth applications: a systematic review, J. Biomed. Inform., 45 pp. 598-607.
Connolly, K. K., & Crosby, M. E. (2014). Examining e-Health literacy and the digital divide in an underserved population in Hawai'i. Hawai'i journal of medicine & public health : a journal of Asia Pacific Medicine & Public Health, 73(2), 44–48.
Coşkun, S., Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Dergisi, 57: 378-284.
Coulter, A., Ellins, J.(2007). Effectiveness of strategies for informing, educating and involving patients. British Medical Journal 335;24–26.
Çatı, K , Karagöz, Y , Yalman, F , Öcel, Y . (2018). Sağlık Okuryazarlığının Hasta Memnuniyeti Üzerine Etkisi" . Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 14: 67-88 https://dergipark.org.tr/en/pub/esad/issue/38984/456620
Deniz, S. (2020). Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi, İnsan&İnsan, Yıl/Year 7, Sayı/Issue 24, Bahar/Spring 2020, 84-96. DOI: https://doi.org/10.29224/insanveinsan.674726
Ercan, T. & Biçer, D. F. (2019), Tüketicilerin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi Düzeyleri Ve Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi: Sivas İli Örneği, BMIJ, (2019), 7(2): 998-1021.
Ekenler, Ş. ve Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3):44-55.
Hatipoğlu S. ve Özyurt B. C. (2016) Manisa İlindeki Bazı Aile Sağlığı Merkezlerinde Akılcı İlaç Kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin 15(4): 1-8.
Hogerzeil H (1995) Promoting rational drug use: an international perspective. Brit J Clin Pharmaco 39:1–6.
İlhan, M , Aydemi̇r, Ö , Çakır, M , Aycan, S . (2014). Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara’da üç ilçe örneği . Turkish Journal of Public Health , 12 (3) , 188-200 . DOI: 10.20518/thsd.91650
Kim H., B. Xie (2017), “Health literacy in the eHealth era: A systematic review of the literature”, Patient education and counseling, 100(6):1073-1082, doi: 10.1016/j.pec.2017.01.015 .
Göçer, Ş., Balcı, E., Üstündağ Öcal, N.. (2019). Üniversite Öğrencilerinde E- Sağlık Okuryazarlığının Değerlendirilmesi: Yozgat Bozok Üniversitesi Örneği, 3.International 21.National Public Health Congress, 3.International 21.National Public Health Congress.
Mao W., Vu H., Xie Z., Chen W., Tang S. (2015). Systematic review on irrational use of medicines in China and Vietnam. PLoS ONE, 10 (3).
Neter E, Brainin, E. (2012). eHealth Literacy: Extending the Digital Divide to the Realm of Health Information, J Med Internet Res;14(1):e19.
Macit, M., Karaman, M., Parlak, M.(2019). Bireylerin Akılcı İlaç Kullanım Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), Ekim 2019, ss. 372-38
Mogford, E., Gould L., Devoght A. (2011). Teaching health literacy in the U.S as a means to action on the social determinants of health. Health Promotion International, 26(1), 4-13.
Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. [Electronic Version]. Journal of Medical Internet Research, 8(2).
Pınar, N., Karataş, N.,Bozdemir, N., Ünal, İ. (2013). Adana İlindeki İnsanların İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TAF Prev Med Bull, 12:639-650.
Pirinçci, E. & Bozan, T. (2016). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin akılcı ilaç kullanım durumları. Fırat Tıp Dergisi, 21(3), 129-136
Protheroe J, Whittle R, Bartlam B, Estacio EV, Clark L, Kurth J. (2016). Health literacy, associated lifestyle and demographic factors in adult population of an English city: a cross-sectional survey. Health Expect.
Poureslami I., Nimmon l., I. Rootman and M. Fitzgerald (2016), “Health literacy and chronic disease management: drawing from expert knowledge to set an agenda”, Health Promotion International, 1-12, doi: 10.1093/heapro/daw003
Schillinger D, Grumbach K, Piette J, Wang F, Osmond D, Daher C, Palacios J, Sullivan GD, Bindman AB (2002) Association of health literacy with diabetes outcomes. JAMA, 288 (4): 475-482.
Slawomirski, L., A. Auraaen and N. Klazinga (2017), “The economics of patient safety : Strengthening a value-based approach to reducing patient harm at national level”, OECD Health Working Papers, No. 96, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/5a9858cd-en
Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, et al. (2015). Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health. 25(6):1053-1058.
Stellefson M, Hanik B, Chaney B, Chaney D, Tennant B, Chavarria EA. (2011). eHealth Literacy Among College Students: A Systematic Review With Implications for eHealth Education. J Med Internet Res;13(4):e102
Şantaş, F., Demirgil, B.(2017). Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Bir Araştırma, İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1): 35-48. DOI: 10.22139/jobs.286671
Şahingöz, M., Balcı, E. (2013). Hemşirelerin Akılcı ilaç kullanımı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 12: 57-63.
Osborne, R.H., Batterham, R.W., Elsworth, G.R. et al. The grounded psychometric development and initial validation of the Health Literacy Questionnaire (HLQ). BMC Public Health 13, 658 (2013). https://doi.org/10.1186/1471-2458-13-658
Özata, M., Aslan, Ş. & Mete, M. (2008). Rasyonel ilaç kullanımının hasta güvenliğine etkileri: Hekimlerin rasyonel ilaç kullanımına etki eden faktörlerin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bil. Ens. Dergisi, 20, 529-542.
Özdemir, M. (2011). İlişkisel pazarlama çerçevesinde marka sadakatinin oluşumu ve bir model önerisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
Özden, S., Yılmazer, G. (2019). Yatarak Tedavi Gören Hastalarda E-Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Ve Etkileyen Faktörler: Hastane Tabanlı Bir Çalışma, 3.International 21.National Public Health Congress > 3.International 21.National Public Health Congress
Özer, Ö , Özmen, S , Özkan, O . (2020). Sosyal Medya Kullanımının E-Sağlık Okuryazarlığına Etkisinin İncelenmesi . Alanya Akademik Bakış , 4 (2) , 353-367 . DOI: 10.29023/alanyaakademik.679417
World Health Organization (2012) The pursuit of responsible use of medicines: Sharing and learning from country experiences. WHO Press Erişim Tarihi:22.06.2020 Erişim: https://www.who.int/medicines/areas/rational_use/en/
Van Dam HA, van der Horst F, van den Borne B, Ryckman R, Crebolder H. (2003).Provider–patient interaction in diabetes care, effects on patient self-care and outcomes: A systematic review. Patient Education and Counseling. 2003; 51(1): 17-28.
Yapıcı, G , Balıkçı, S , Uğur, Ö . (2011). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları . Dicle Tıp Dergisi , 38 (4) , 458-465 . DOI: 10.5798/diclemedj.0921.2011.04.0066
Yavuz Emik, K. (2018). İstanbul’da Bir Aile Sağlığı Merkezine Başvuranlarda Akılcı İlaç Kullanımının Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi.
Yılmaz, A , Saygılı, M , Kaya, M . (2020). SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (31) , 148-157 . DOI: 10.20875/makusobed.585984
Yılmaz M, Güler N, Güler G, Kocataş S. Bir Grup Kadının İlaç Kullanımı İle İlgili Bazı Davranışları: Akılcı mı? Cumhuriyet Tıp Derg 2011; 33: 266-77.
Yılmaztürk, A . (2013). Türkiye'de ve Dünyada Akılcı İlaç Kullanımı . Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 2 (2) , 42-49 .
Yüksel O.,Deniz, S. (2019). Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, 2nd International Conference on Data Science and Applications (ICONDATA’19), October 3-6, 2019, Balıkesir, Türkiye.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2018). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı ve İlişkili Faktörleri Araştırması, Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2017). Ulusal Antibakteriyel İlaç Tüketim Sürveyansı – 2013, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2011). Toplumun Akılcı İlaç Kullanımına Bakışı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Ankara.

Toplam 51 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Nurperihan Tosun 0000-0001-6548-3099 Haydar Hoşgör 0000-0002-1174-1184
Yayımlanma Tarihi	8 Kasım 2021
Gönderilme Tarihi	15 Mart 2021
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2021

Kaynak Göster

APA	Tosun, N., & Hoşgör, H. (2021). E-Sağlık Okuryazarlığı ve Akılcı İlaç Kullanımı Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 82-102. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.896847