YAŞLI BAKIMI İŞİNİN PSİKO-SOSYAL RİSKİ: KURUMSAL YAŞLI BAKIMINDA ÇALIŞANLARIN STRES NEDENLERİNİN, TÜKENMİŞLİK VE İŞ TATMİNİ DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz
Bu çalışmanın amacı kurumsal bakım hizmeti alan yaşlılara bakım veren profesyonel meslek elemanları ile yaşlı bakıcılarının stres nedenleri, tükenmişlik ve iş tatmini düzeylerini belirlemektir. Huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan 123 yaşlı bakıcısı ile 46 profesyonel meslek elemanı araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırma bölgesi Ankara’dır. Araştırmada Stres Nedenleri Ölçeği, Tükenmişlik Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ile İş Tatmini Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda hem yaşlı bakıcıları için hem de profesyonel meslek elemanları için en önemli stres kaynağının “yorucu bir iş yapılmasına rağmen yeterince para kazanamama” düşüncesi olduğu bulunmuştur. İş tatmini açısından hem yaşlı bakıcıları hem de profesyonel meslek elemanları için en az tatmin duyulan konu “ücretlerin yeterliliği”dir. Araştırmada profesyonel meslek elemanlarının yaşlı bakıcılarına kıyasla daha fazla tükendikleri ve iş yaşamından daha az tatmin duydukları belirlenmiştir.
Kaynakça
- KAYNAKÇA
- ARDIÇ, Kadir ve Sema POLATCI (2008), “Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (Goü Örneği)”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol 10 (2); 69-96.
- ASPB-Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014), İnternet Adresi: http://www.eyh.gov.tr/kuruluslarimiz/kuruluslarimiz-yasli, Erişim Tarihi: 10.07.2014.
- BAKOĞLU DELİORMAN, Refika; İlknur TASTAN BOZ; İhsan YİĞİTve Sebahattin YILDIZ (2009), “Tükenmişliği Ölçmede Alternatif Bir Araç: Kopenhag Tükenmişlik Envanterinin Marmara Üniversitesi Akademik Personeli üzerine Uyarlaması”, İ.Ü. Yönetim Dergisi, Vol 20(63);77-98.
- CLARKE, Deborah (1992), Women at Work: An Essential Guide for the Working Women, Wlement Books Ltd., USA.
- ÇAPRİ, Burhan (2006), “Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Vol 2(1); 62-77.
- DANIŞ, Mehmet Zafer ve Yusuf GENÇ (2011), “Genç Kurumsal Bakım Elemanlarının Genel Özellikleri Ve Yaşadıkları Sorunlar”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Vol 2;170-183.
- ERGİN, Canan (1992), Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
- FADILOĞLU, Çiğdem (2013), “Evde Bakım Hizmetlerinin Gelişimi ve Önemi”, Ed.; Ç.Fadıloğlu, G. Ertem, F. Şenuzun Aykar, Evde Sağlık ve Bakım, Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım, Amasya.
- http://www.mevzuat.gov.tr. “Kamu Kurum Ve Kuruluşları Bünyesinde Açılacak Huzurevlerinin Kuruluş Ve İşleyiş Esasları Hakkinda Yönetmelik”, T.C. Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü. Mevzuat Bilgi Sistemi –e-Mevzuat, İnternet Adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4422&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=kamu%20kurum%20ve%20kurulu%FElar%FD, Erişim Tarihi:1.07.2014.
- http://www.mhmc.info. “About Caregiving”, Maine Health Management Coalition Foundation, İnternet Adresi: http://www.mhmc.info./about-caregiving, Erişim Tarihi:9.07.2013.
- http://www.clevelandclinic.org. “Caregiving: Recognizing Burnout”, İnternet Adresi:http://my.clevelandclinic.org/health/diseases_conditions/hic_Alzheimers_and_Dementia_Overview/hic_Alzheimers_Disease_The_Role_of_the_Caregiver/hic_Caregiving_Recognizing_Burnout, Erişim Tarihi: 10.07.2013.
- ILO (1986), Psychosocial Factors at Work: Recognition And Control, International Labour Organization, Occupational Safety and Health Series No: 56, Geneva.
- MARTIKAINEN, Pekka, Mel BARTLEY ve Eero LAHELMA (2002), “Psychosocial Determinants of Health in Social Epidemiology”, International Journal of Epidemiology,Vol 3;1091-1093.
- MASLACH, Christina ve Susan. E JACKSON (1981), “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behavior, Vol II; 99- 113.
- NARUM, Linda ve Nancy TRANSTROM (2003), Caregiver Stress and Coping: The Journey Through Caregiving, The North Dakota Family Caregiver Project: North Dakota State University.
- NEAR, Janet.P., C.Ann SMITH, Robert W. RICE ve Hunt RAYMOND (1984), “A Comparision of Work and Nonwork Predictors of Life Satisfaction”, Academy of Management Journal,Vol 27 (1); 184- 190.
- ONAT Ümit ve Beril TUFAN (2003), “Yaşlanma ve Sosyal Hizmet”, Ulusal Yaşlılık Kongresi Kitabı, Ed:V.Kalınkara, Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği:69–80.
- ÖNAL DÖLEK, Bilge (2012), “Evde ve Kurumda Uzun Dönemli Bakım”, Klinik Gelişim, 25; 95-99, İnternet Adresi: http://www.klinikgelisim.org.tr/kg_25_3/16.pdf, Erişim tarihi:20.07.2013.
- ÖZÇAKAR, Nilgün, Mehtap KARTAL, Gülay DİRAK, Nil TEKİN ve Dilek GÜLDAL (2012), “Burnout and Relevant Factors in Nursing Staff: What Affects The Staff Working in an Elderly Nursing Home?”, Turkish Journal of Geriatrics,Vol 15(3);266-272.
- ÖZMETE, Emine (2002), Özel Sektörde Kadın İşgücünün Çalışma Yaşamı Kalitesi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi. Ankara.
- PINES, Ayala Malakh ve Elliot ARONSON (1988), Career Burnout: Causes and Cures, Free Press, New York.
- SEYYAR, Ali (2013), Engelli ve Yaşlı Hizmetlerinde Sosyal Bakım 3. Baskı, Rağbet Yayınları, İstanbul.
- SMITHER, Robert.D. (1998), The Psychology of Work and Human Performance. Longman Inc., New York.
- VATANSEVER, Çiğdem (2014), “Risk Değerlendirme’de Yeni Bir Boyut: Psikososyal Tehlike ve Riskler”, Çalışma ve Toplum, Vol 1;117-138.
- YILDIRIM, Mehmet Halit ve Leyla İÇERLİ (2010), “Tükenmişlik Sendromu: Maslach ve Kopenhag Tükenmişlik Ölçeklerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Vol 2(1);123-131.
Yıl 2016,
Cilt: 17 Sayı: 1, 243 - 264, 20.05.2016
Öz
Kaynakça
- KAYNAKÇA
- ARDIÇ, Kadir ve Sema POLATCI (2008), “Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (Goü Örneği)”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol 10 (2); 69-96.
- ASPB-Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014), İnternet Adresi: http://www.eyh.gov.tr/kuruluslarimiz/kuruluslarimiz-yasli, Erişim Tarihi: 10.07.2014.
- BAKOĞLU DELİORMAN, Refika; İlknur TASTAN BOZ; İhsan YİĞİTve Sebahattin YILDIZ (2009), “Tükenmişliği Ölçmede Alternatif Bir Araç: Kopenhag Tükenmişlik Envanterinin Marmara Üniversitesi Akademik Personeli üzerine Uyarlaması”, İ.Ü. Yönetim Dergisi, Vol 20(63);77-98.
- CLARKE, Deborah (1992), Women at Work: An Essential Guide for the Working Women, Wlement Books Ltd., USA.
- ÇAPRİ, Burhan (2006), “Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Vol 2(1); 62-77.
- DANIŞ, Mehmet Zafer ve Yusuf GENÇ (2011), “Genç Kurumsal Bakım Elemanlarının Genel Özellikleri Ve Yaşadıkları Sorunlar”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Vol 2;170-183.
- ERGİN, Canan (1992), Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
- FADILOĞLU, Çiğdem (2013), “Evde Bakım Hizmetlerinin Gelişimi ve Önemi”, Ed.; Ç.Fadıloğlu, G. Ertem, F. Şenuzun Aykar, Evde Sağlık ve Bakım, Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım, Amasya.
- http://www.mevzuat.gov.tr. “Kamu Kurum Ve Kuruluşları Bünyesinde Açılacak Huzurevlerinin Kuruluş Ve İşleyiş Esasları Hakkinda Yönetmelik”, T.C. Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü. Mevzuat Bilgi Sistemi –e-Mevzuat, İnternet Adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4422&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=kamu%20kurum%20ve%20kurulu%FElar%FD, Erişim Tarihi:1.07.2014.
- http://www.mhmc.info. “About Caregiving”, Maine Health Management Coalition Foundation, İnternet Adresi: http://www.mhmc.info./about-caregiving, Erişim Tarihi:9.07.2013.
- http://www.clevelandclinic.org. “Caregiving: Recognizing Burnout”, İnternet Adresi:http://my.clevelandclinic.org/health/diseases_conditions/hic_Alzheimers_and_Dementia_Overview/hic_Alzheimers_Disease_The_Role_of_the_Caregiver/hic_Caregiving_Recognizing_Burnout, Erişim Tarihi: 10.07.2013.
- ILO (1986), Psychosocial Factors at Work: Recognition And Control, International Labour Organization, Occupational Safety and Health Series No: 56, Geneva.
- MARTIKAINEN, Pekka, Mel BARTLEY ve Eero LAHELMA (2002), “Psychosocial Determinants of Health in Social Epidemiology”, International Journal of Epidemiology,Vol 3;1091-1093.
- MASLACH, Christina ve Susan. E JACKSON (1981), “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behavior, Vol II; 99- 113.
- NARUM, Linda ve Nancy TRANSTROM (2003), Caregiver Stress and Coping: The Journey Through Caregiving, The North Dakota Family Caregiver Project: North Dakota State University.
- NEAR, Janet.P., C.Ann SMITH, Robert W. RICE ve Hunt RAYMOND (1984), “A Comparision of Work and Nonwork Predictors of Life Satisfaction”, Academy of Management Journal,Vol 27 (1); 184- 190.
- ONAT Ümit ve Beril TUFAN (2003), “Yaşlanma ve Sosyal Hizmet”, Ulusal Yaşlılık Kongresi Kitabı, Ed:V.Kalınkara, Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği:69–80.
- ÖNAL DÖLEK, Bilge (2012), “Evde ve Kurumda Uzun Dönemli Bakım”, Klinik Gelişim, 25; 95-99, İnternet Adresi: http://www.klinikgelisim.org.tr/kg_25_3/16.pdf, Erişim tarihi:20.07.2013.
- ÖZÇAKAR, Nilgün, Mehtap KARTAL, Gülay DİRAK, Nil TEKİN ve Dilek GÜLDAL (2012), “Burnout and Relevant Factors in Nursing Staff: What Affects The Staff Working in an Elderly Nursing Home?”, Turkish Journal of Geriatrics,Vol 15(3);266-272.
- ÖZMETE, Emine (2002), Özel Sektörde Kadın İşgücünün Çalışma Yaşamı Kalitesi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi. Ankara.
- PINES, Ayala Malakh ve Elliot ARONSON (1988), Career Burnout: Causes and Cures, Free Press, New York.
- SEYYAR, Ali (2013), Engelli ve Yaşlı Hizmetlerinde Sosyal Bakım 3. Baskı, Rağbet Yayınları, İstanbul.
- SMITHER, Robert.D. (1998), The Psychology of Work and Human Performance. Longman Inc., New York.
- VATANSEVER, Çiğdem (2014), “Risk Değerlendirme’de Yeni Bir Boyut: Psikososyal Tehlike ve Riskler”, Çalışma ve Toplum, Vol 1;117-138.
- YILDIRIM, Mehmet Halit ve Leyla İÇERLİ (2010), “Tükenmişlik Sendromu: Maslach ve Kopenhag Tükenmişlik Ölçeklerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Vol 2(1);123-131.
Toplam 26 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Mayıs 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Ocak 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016Cilt: 17 Sayı: 1 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.