Bireyin serbest zamanını veya emeğini kar amaçsız örgütler için gönüllü olarak kullanmasının nedenleri farklı disiplinler tarafından tartışılmaktadır. Bireyin herhangi bir sivil toplum kuruluşunda özgür iradesiyle faaliyette bulunmasının belirleyicileri değişebilmektedir. Bu çalışmada sivil toplum kuruluşlarında gönüllü hizmet sağlayanların motivasyonlarına odaklanılmıştır. Yerel ve ulusal sivil toplum kuruluşlarında görev alan gönüllüler ile yöneticilerin görüşlerine dayanarak gönüllü hizmet sağlayanların hangi motivasyonlarla hareket ettikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada sivil toplum kuruluşu yöneticisi ve gönüllülerinden oluşan katılımcılarla dört ayrı odak grup gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda gönüllü hizmet sağlayanların sivil toplum kuruluşlarında görev almalarında etkin olan farklı içsel motivasyonlar bulunmuştur.
Kaynakça
AKMAN, Petek (2008), Motivasyonlar, gönüllü kimliği ve topluluk hissinin uzun süreli gönüllülük üzerine etkileri, (Yayınlanmamış doktora tezi). Boğaziçi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
ALLISON, Lora.D.; OKUN, Morris.A. ve DUTRİDGE, Kathy.S. (2002), “Assessing volunteer motives: A comparison of an open-ended probe and Likert rating scales”, Journal of Community & Applied Social Psychology, Vol. 12; 243–255.
ANDERSON, Lindsay Alexandria (2011), “Conspicuous Giving”, Texas A&M Üniversitesi Lisansüstü Çalışmalar Ofisi, Basılmamış Doktora Tezi.
ANDREONI, James (2001), “Economics of Philanthropy”, Derleyen: Neil J. Smelser ve Paul B. Baltes, International Encyclopedia of the Social and Behavioural Sciences, Elsevier, London; 1369-11376.
BALABAN, Aslı ve İNCE, İnci (2015), “Gençlerin Sivil Toplum Kuruluşlarındaki Gönüllülük Faaliyetleri ve Gönüllülük Algısı: Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Örneği” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 30 Sayı 2; 149-169
BARNES, Martha ve SHARPE, Erin (2009), “Looking beyond traditional volunteer management: A case study of an alternative approach to volunteer engagement in parks and recreation”, Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit, 20(2); 169-187.
BIERHOFF, Hans W. (1987), “Donor and Recipient: Social Development, Social Interaction and Evolutionary Processes” European Journal of Social Psychology, Vol. 17 No1; 113-130.
BOZ, İsmet ve PALAZ, Serap (2007), “Factors influencing the motivation of Turkey's community volunteers”, Nonprofit & Voluntary Sector Quarterly Vol 36 No 4; 643-661.
CLARK, Peter ve WILSON, James (1961), “Incentive systems: A theory of organization. Administrative Science Quarterly”, Vol 6; 129–166.
CLARY E. Gil ve SNYDER, Mark (1999), “The motivations to volunteer: Theoretical and practical considerations”, Current Directions in Psychological Science, Vol 8; 156-159.
CLARY, E. Gil; SNYDER, Mark; RIDGE, Robert, D.; COPELAND, John; STUKES, Arthur A.; HAUGEN, Julie and MIENE, Peter (1998), “Understanding and Assessing the Motivations of Volunteers: A Functional Approach”, Journal of Personality and Social Psychology, Cilt 74, No: 6; 1516-1530.
CNAAN, Ram A. ve GOLDBERG-GLEN, Robin, S. (1991), “Measuring Motivation to Volunteer in Human Services” The Journal of Applied Behavioral Science, Vol 27; 269-284, doi:10.1177/0021886391273003
COLLETT, Jessica. L. ve MORRISSEY, Christopher A. (2007), “The Social Psychology of Generosity: The State of Current Interdisciplinary Research”, https://generosityresearch.nd.edu/assets/17634/social_psychology_of_generosity_final.pdf, 21 Kasım 2013.
CRESWELL, John W. (2013), Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, Çev; Mesut Bütün ve Selçuk B. Demir, Siyasal Kitabevi, Ankara.ÇAHA, Ö. (2000), Aşkın Devletten Sivil Topluma, İstanbul: Gendaş.
DAWSON, Scott (1988), “Four Motivations for Charitable Giving: Implications for Marketing Strategy to Attract Monetary Donations for Medical Research”, Journal of Health Care Marketing, Vol 8, No: 2; 31-47.
DOĞAN, İsmail (2000), Sivil Toplum: Ondan Bizde de Var, İstanbul: Sistem.
ESMOND Judy ve DUNLOP Patrick (2004), Developing the Volunteer Motivation Inventory to Assess the Underlying Motivational Drives of Volunteers, Western Australia. Motivation Final Report. CLAN WA Inc.
FIORILLO, Damiano. (2011), “Do monetary rewards crowd out the intrinsic motivation of volunteers? Some empirical evidence for Italian volunteers”, Annals of Public and Co-operative Economics;, Vol 82 No 2; 139-65.
FRISCH, Michael B. ve GERRARD, Meg. (1981), “Natural helping systems: A survey of Red Cross volunteers”, American Journal of Community Psychology, Vol 9, No: 5, 567-579.
GIBBS, Graham (2008). Analyzing Qualitative Data, Sage, London.
GUY, Bonnie S. ve PATTON, Wesley E. (1989), “The Marketing of Altruistic Causes: Understanding Why People Help”, Journal of Consumer Marketing, C: 6, No: 1; 19-30.
HIBBERT, Sally ve HORNE, Suzanne (1996), “Giving to Charity: Questioning the Donor Decision Process”, Journal of Consumer Marketing, C: 13, No: 2; 4-13.
HSIEH, Hsiu-Fang ve SHANNON, Sarah, E. (2005), “Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research”, Vol 15, No 9; 1277-1288.
İNSEL, Ahmet (2004), Sivil Toplum, STK’lar ve Gönüllülük, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferansı Yazıları, Yayına Haz. Arzu Karamani, No:5.
KEANE, John (1993), Sivil Toplum ve Devlet: Avrupa’da Yeni Yaklaşımlar, İstanbul: Ayrıntı.
LEE, Yu-Kanga ve CHANG, Chun-Tuan (2007), “Who Gives What to Charity? Characteristics Affecting Donation Behavior”, Social Behavior and Personality, Vol 35 No 9; 1173-1180.
MORROW-HOWELL, Nancy ve MUI, Ada.(1989), “Elderly Volunteers: Reasons for Initiating and Terminating Service. Journal of Gerontological Social Work” Vol 13, No 3/4; 21-34.
OOSTLANDER, Jeannette; GUNTERTD, Sstefan; VAN SCHIE, Susan ve WEHNER, Theo (2014) “Leadership and Volunteer Motivation: A Study Using Self-Determination Theory”, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, Vol 43, No 5; 869–889 doi:10.1177/0899764013485158.
ÖZDEN, Kemal (2008a), Sivil Toplum ve Sivil Toplum Kuruluşları, (Edt. Ali Coşkun) Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, , Ankara: Seçkin.
ÖZDEN, Kemal, (2008b), Sivil Toplum Kuruluşlarında Gönüllü Yönetimi, (Edt. Ali Coşkun) Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, , Ankara: Seçkin.
PARKER, Stanley (1997), “Volunteering-altruism, markets, causes and leisure”, World Leisure, Vol 39, No 3; 4–5.
PILIAVIN, Jane. A. And CHARNG, Hong-Wen. (1990), Altruism: A Review of Recent Theory and Research?. Annual Review of Sociology, Vol 16; 27-65.
RYFMAN, Philippe (2006), Sivil Toplum Kuruluşları, Çev: İsmail Yerguz, İstanbul: İletişim.
SARGEANT, Adrian ve Jay, Ealine (2004), Fundraising Management, New York: Routledge.
SCHERİER, Margrit (2014), Qualitative Content Analysis, içinde The Sage Handbook of Qualitative Data Analysis (Ed., U. Flick), London: Sage.
SHERRY, John F. (1983), Gift Giving in Anthropological Perspective, Journal of Consumer Research, Vol 10, No 2; 157-168.
STUKAS Arthur; HOYE, Russel; NICHOLSON, Matthew; BROWN, Kevin ve AISBETT, Laura (2016), “Motivations to Volunteer and Their Associations With Volunteers’ Well-Being”, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, Vol 45, No 1; 112– 132. doi:10.1177/0899764014561122
TANIGUCHI, Hiromi (2011), “The Determinants of Formal and Informal Volunteering: Evidence from the American Time Use Survey”, Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, Vol 23, No 4; 920-939.
TEKIN, Mustafa (2006), “Sivilliğe Tarih İçinden Yol Açmak: Ahilik Tecrübesi”, 3. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiri Kitabı, Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
THERBORN, Göran (1998), Sivil Toplumun Ötesi: Demokratik Deneyimler ve Ortadoğu’ya Uygunluklar, Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, Edt. Elisabeth Özdalga, Sune Persson, Çev: Ahmet Fethi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
TİLTAY, Muhammet. A. (2014), Bir tüketici davranışı olarak bireysel bağış: Bağış motivasyonlarının doğrudan ve dolaylı bağış üzerindeki etkisi, (Yayınlanmamış doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
TİLTAY, Muhammet. A. ve Torlak, Ömer (2015), “Bir Tüketici Davranışı Olarak Bireysel Bağış: Gönüllü Hizmet Sağlayanlar Üzerinde Bir Odak Grup Çalışması” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 10 No 1; 7-30.
WAİKAYİ, Loise; FEARON, Colm; MORRIS, Lynn ve McLAUGHLIN, Heather (2012), Volunteer management: an exploratory case study within the British Red Cross, Management Decision, Vol 50 No 3; 349 – 367.
WILSON, John (2000), “Volunteering”, Annual Review of Sociology, C: 26; 215-240.
WILSON, John ve MUSICK, Mark (1997a), “Who Cares? Toward an Integrated Theory of Volunteer Work”, American Sociological Review, Cilt: 62, No: 5; 694–713.
YAMAN, Yılmaz (2003), Gönüllülük psikolojisi ve gönüllü yönetimi, Sivil Toplum Dergisi, Cilt 1, Sayı 2; 99-107.
YIN, Robert K. (2009), Case Study Research: Design and Methods, 4. Baskı, U.S.A., Sage.
YURTTAGÜLER, Laden ve AKYÜZ Alper (2006), Gönüllülerle İşbirliği, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
AKMAN, Petek (2008), Motivasyonlar, gönüllü kimliği ve topluluk hissinin uzun süreli gönüllülük üzerine etkileri, (Yayınlanmamış doktora tezi). Boğaziçi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
ALLISON, Lora.D.; OKUN, Morris.A. ve DUTRİDGE, Kathy.S. (2002), “Assessing volunteer motives: A comparison of an open-ended probe and Likert rating scales”, Journal of Community & Applied Social Psychology, Vol. 12; 243–255.
ANDERSON, Lindsay Alexandria (2011), “Conspicuous Giving”, Texas A&M Üniversitesi Lisansüstü Çalışmalar Ofisi, Basılmamış Doktora Tezi.
ANDREONI, James (2001), “Economics of Philanthropy”, Derleyen: Neil J. Smelser ve Paul B. Baltes, International Encyclopedia of the Social and Behavioural Sciences, Elsevier, London; 1369-11376.
BALABAN, Aslı ve İNCE, İnci (2015), “Gençlerin Sivil Toplum Kuruluşlarındaki Gönüllülük Faaliyetleri ve Gönüllülük Algısı: Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Örneği” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 30 Sayı 2; 149-169
BARNES, Martha ve SHARPE, Erin (2009), “Looking beyond traditional volunteer management: A case study of an alternative approach to volunteer engagement in parks and recreation”, Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit, 20(2); 169-187.
BIERHOFF, Hans W. (1987), “Donor and Recipient: Social Development, Social Interaction and Evolutionary Processes” European Journal of Social Psychology, Vol. 17 No1; 113-130.
BOZ, İsmet ve PALAZ, Serap (2007), “Factors influencing the motivation of Turkey's community volunteers”, Nonprofit & Voluntary Sector Quarterly Vol 36 No 4; 643-661.
CLARK, Peter ve WILSON, James (1961), “Incentive systems: A theory of organization. Administrative Science Quarterly”, Vol 6; 129–166.
CLARY E. Gil ve SNYDER, Mark (1999), “The motivations to volunteer: Theoretical and practical considerations”, Current Directions in Psychological Science, Vol 8; 156-159.
CLARY, E. Gil; SNYDER, Mark; RIDGE, Robert, D.; COPELAND, John; STUKES, Arthur A.; HAUGEN, Julie and MIENE, Peter (1998), “Understanding and Assessing the Motivations of Volunteers: A Functional Approach”, Journal of Personality and Social Psychology, Cilt 74, No: 6; 1516-1530.
CNAAN, Ram A. ve GOLDBERG-GLEN, Robin, S. (1991), “Measuring Motivation to Volunteer in Human Services” The Journal of Applied Behavioral Science, Vol 27; 269-284, doi:10.1177/0021886391273003
COLLETT, Jessica. L. ve MORRISSEY, Christopher A. (2007), “The Social Psychology of Generosity: The State of Current Interdisciplinary Research”, https://generosityresearch.nd.edu/assets/17634/social_psychology_of_generosity_final.pdf, 21 Kasım 2013.
CRESWELL, John W. (2013), Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, Çev; Mesut Bütün ve Selçuk B. Demir, Siyasal Kitabevi, Ankara.ÇAHA, Ö. (2000), Aşkın Devletten Sivil Topluma, İstanbul: Gendaş.
DAWSON, Scott (1988), “Four Motivations for Charitable Giving: Implications for Marketing Strategy to Attract Monetary Donations for Medical Research”, Journal of Health Care Marketing, Vol 8, No: 2; 31-47.
DOĞAN, İsmail (2000), Sivil Toplum: Ondan Bizde de Var, İstanbul: Sistem.
ESMOND Judy ve DUNLOP Patrick (2004), Developing the Volunteer Motivation Inventory to Assess the Underlying Motivational Drives of Volunteers, Western Australia. Motivation Final Report. CLAN WA Inc.
FIORILLO, Damiano. (2011), “Do monetary rewards crowd out the intrinsic motivation of volunteers? Some empirical evidence for Italian volunteers”, Annals of Public and Co-operative Economics;, Vol 82 No 2; 139-65.
FRISCH, Michael B. ve GERRARD, Meg. (1981), “Natural helping systems: A survey of Red Cross volunteers”, American Journal of Community Psychology, Vol 9, No: 5, 567-579.
GIBBS, Graham (2008). Analyzing Qualitative Data, Sage, London.
GUY, Bonnie S. ve PATTON, Wesley E. (1989), “The Marketing of Altruistic Causes: Understanding Why People Help”, Journal of Consumer Marketing, C: 6, No: 1; 19-30.
HIBBERT, Sally ve HORNE, Suzanne (1996), “Giving to Charity: Questioning the Donor Decision Process”, Journal of Consumer Marketing, C: 13, No: 2; 4-13.
HSIEH, Hsiu-Fang ve SHANNON, Sarah, E. (2005), “Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research”, Vol 15, No 9; 1277-1288.
İNSEL, Ahmet (2004), Sivil Toplum, STK’lar ve Gönüllülük, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferansı Yazıları, Yayına Haz. Arzu Karamani, No:5.
KEANE, John (1993), Sivil Toplum ve Devlet: Avrupa’da Yeni Yaklaşımlar, İstanbul: Ayrıntı.
LEE, Yu-Kanga ve CHANG, Chun-Tuan (2007), “Who Gives What to Charity? Characteristics Affecting Donation Behavior”, Social Behavior and Personality, Vol 35 No 9; 1173-1180.
MORROW-HOWELL, Nancy ve MUI, Ada.(1989), “Elderly Volunteers: Reasons for Initiating and Terminating Service. Journal of Gerontological Social Work” Vol 13, No 3/4; 21-34.
OOSTLANDER, Jeannette; GUNTERTD, Sstefan; VAN SCHIE, Susan ve WEHNER, Theo (2014) “Leadership and Volunteer Motivation: A Study Using Self-Determination Theory”, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, Vol 43, No 5; 869–889 doi:10.1177/0899764013485158.
ÖZDEN, Kemal (2008a), Sivil Toplum ve Sivil Toplum Kuruluşları, (Edt. Ali Coşkun) Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, , Ankara: Seçkin.
ÖZDEN, Kemal, (2008b), Sivil Toplum Kuruluşlarında Gönüllü Yönetimi, (Edt. Ali Coşkun) Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, , Ankara: Seçkin.
PARKER, Stanley (1997), “Volunteering-altruism, markets, causes and leisure”, World Leisure, Vol 39, No 3; 4–5.
PILIAVIN, Jane. A. And CHARNG, Hong-Wen. (1990), Altruism: A Review of Recent Theory and Research?. Annual Review of Sociology, Vol 16; 27-65.
RYFMAN, Philippe (2006), Sivil Toplum Kuruluşları, Çev: İsmail Yerguz, İstanbul: İletişim.
SARGEANT, Adrian ve Jay, Ealine (2004), Fundraising Management, New York: Routledge.
SCHERİER, Margrit (2014), Qualitative Content Analysis, içinde The Sage Handbook of Qualitative Data Analysis (Ed., U. Flick), London: Sage.
SHERRY, John F. (1983), Gift Giving in Anthropological Perspective, Journal of Consumer Research, Vol 10, No 2; 157-168.
STUKAS Arthur; HOYE, Russel; NICHOLSON, Matthew; BROWN, Kevin ve AISBETT, Laura (2016), “Motivations to Volunteer and Their Associations With Volunteers’ Well-Being”, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, Vol 45, No 1; 112– 132. doi:10.1177/0899764014561122
TANIGUCHI, Hiromi (2011), “The Determinants of Formal and Informal Volunteering: Evidence from the American Time Use Survey”, Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, Vol 23, No 4; 920-939.
TEKIN, Mustafa (2006), “Sivilliğe Tarih İçinden Yol Açmak: Ahilik Tecrübesi”, 3. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiri Kitabı, Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
THERBORN, Göran (1998), Sivil Toplumun Ötesi: Demokratik Deneyimler ve Ortadoğu’ya Uygunluklar, Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, Edt. Elisabeth Özdalga, Sune Persson, Çev: Ahmet Fethi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
TİLTAY, Muhammet. A. (2014), Bir tüketici davranışı olarak bireysel bağış: Bağış motivasyonlarının doğrudan ve dolaylı bağış üzerindeki etkisi, (Yayınlanmamış doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
TİLTAY, Muhammet. A. ve Torlak, Ömer (2015), “Bir Tüketici Davranışı Olarak Bireysel Bağış: Gönüllü Hizmet Sağlayanlar Üzerinde Bir Odak Grup Çalışması” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 10 No 1; 7-30.
WAİKAYİ, Loise; FEARON, Colm; MORRIS, Lynn ve McLAUGHLIN, Heather (2012), Volunteer management: an exploratory case study within the British Red Cross, Management Decision, Vol 50 No 3; 349 – 367.
WILSON, John (2000), “Volunteering”, Annual Review of Sociology, C: 26; 215-240.
WILSON, John ve MUSICK, Mark (1997a), “Who Cares? Toward an Integrated Theory of Volunteer Work”, American Sociological Review, Cilt: 62, No: 5; 694–713.
YAMAN, Yılmaz (2003), Gönüllülük psikolojisi ve gönüllü yönetimi, Sivil Toplum Dergisi, Cilt 1, Sayı 2; 99-107.
YIN, Robert K. (2009), Case Study Research: Design and Methods, 4. Baskı, U.S.A., Sage.
YURTTAGÜLER, Laden ve AKYÜZ Alper (2006), Gönüllülerle İşbirliği, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
İşlek, M. S., Büyük, K., Çakmak, M. N., Tiltay, M. A. (2016). YÖNETİCİLERİN VE ÇALIŞANLARIN BAKIŞ AÇISIYLA SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINDA GÖNÜLLÜLERİN MOTİVASYONLARI. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1), 303-323.