Agricultural Sector Foreign Trade Performance Analysis by the Fuzzy Analytical Hierarchy Process Method: Selected OECD Countries
Öz
The agricultural sector has an important place in developed and developing countries. It plays an important role in employment as well as making significant contributions to GDP, external trade and rural development. For this reason, this study seeks to conduct performance analysis using data from the 10 countries with (USA, Germany, Netherlands, France, UK, Italy, Japan, Canada, Spain, Belgium) the highest external trade volume in agriculture among OECD countries between the years 2000-2019. The study looks at variables such as food inflation, growth rate, energy consumption in agriculture, agricultural employment rate, urban-rural population ratio, net exports, net agricultural imports, and net agricultural raw material imports and exports. These variables are used together with the multiple criteria decision-making method Analytical Hierarchy AHP (Buckley) to measure the performance of the countries. The ranking of the countries is determined by the TOPSIS method. According to the results of the study, Italy showed the highest performance in 2000-2018 and took the second place in 2019. Although Italy's agricultural sector ranks sixth in foreign trade volume among the selected countries, it is seen that it performs relatively better than other countries in the agricultural sector when other relevant variables are taken into account. In 2019, the country in the first place is the USA.
Anahtar Kelimeler
Agricultural Sector OECD Analytical Hierarchy Process TOPSIS
Kaynakça
- Alkan, A. (2006). AHP’de Dilsel Karşılaştırma Sürecinin Bulanık Mantıkla Gerçekleştirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri enstitüsü, Kocaeli.
- Deliktas, E., & Balcilar, M. (2005). A comparative analysis of productivity growth, catch-up, and convergence in transition economies. Emerging Markets Finance and Trade, 41(1), 6-28.
- Dinçer, SE (2011). Avrupa Birliği Üye Devletleri ve aday ülkeler için ekonomik faaliyetin çok kriterli analizi: TOPSIS ve WSA uygulamaları. Avrupa Sosyal Bilimler Dergisi , 21 (4), 563-572.
- Eleren, A., & Karagül, M. (2008). 1986-2006 Türkiye Ekonomisinin Performans Değerlendirmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-14.
- Erdoğan, S. (2010). KÜRESEL KRİZ DÖNEMİNDE İHRACAT VE TURİZM GELİRLERİ İLE BÜYÜMENİN TÜRKİYE EKONOMİK PERFORMANSINA ETKİSİ: TOPSİS YÖNTEMİ İLE ANALİZ. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(20), 219-232.
- Eyüboglu, K. (2016). Comparison of Developing Countries' Macro Performances with AHP and TOPSIS Methods/Gelismekte Olan Ülkelerin Makro Performanslarinin AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Karsilastirilmasi. Cankiri Karatekin Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi= Cankırı Karatekin University journal of the Faculty of Economcs et Admimistrative Sciences., 6(1), 131.
- Güran, M. E. H. M. E. T., & Tosun, M. (2005). TÜRKİYE EKONOMİSİNİN MAKRO EKONOMİK PERFORMANSI: 1951-2003 DÖNEMİ İÇİN PARAMETRİK OLMAYAN BİR ÖLÇÜM. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 89-115.
- Hsu, M., Luo, X. ve Chao, GH (2008). OECD ve OECD dışı ülke verimliliği sisi: bir veri zarflama analizi yaklaşımı. Gelişmekte Olan Alanlar Dergisi , 81-93.
- Hwang, C. L., Paidy, S. R., Yoon, K., & Masud, A. S. M. (1980). Mathematical programming with multiple objectives: A tutorial. Computers & Operations Research, 7(1-2), 5-31.
- KARABIYIK, C., & KARABIYIK, B. K. (2018). Benchmarking international trade performance of OECD countries: TOPSIS and AHP approaches. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(1), 239-251.
- Karabulut, K., ERSUNGUR, Ş. M., & Polat, Ö. (2008). AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE TÜRKİYE’NİN EKONOMİK PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: VERİ ZARFLAMA ANALİZİ. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 1-11.
- Kazgan, Gülten (2003), Tarım ve Gelişme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
- Lin, M. C., Wang, C. C., Chen, M. S., & Chang, C. A. (2008). Using AHP and TOPSIS approaches in customer-driven product design process. Computers in industry, 59(1), 17-31.
- Mangir, F., & Erdogan, S. (2011). Comparison of economic performance among six countries in global financial crisis: The application of fuzzy TOPSIS method. Economics, Management and Financial Markets, 6(2), 122.
- Olalı, H., & Duymaz, İ. (1987). Tarımın Türk ekonomisindeki yeri ve ekonomik gelişmeye katkısı. İzmir Ticaret Borsası.
- Önder, E., Taş, N., & Hepsen, A. (2015). Analitik ağ süreci ve topsis yöntemleri kullanılarak 2008-2009'daki büyük durgunluktan sonra kırılgan 5 ülkenin ekonomik performans değerlendirmesi. Uygulamalı Finans ve Bankacılık Dergisi , 5 (1), 1-17.
- Özcan, T., Çelebi, N., & Esnaf, Ş. (2011). Comparative analysis of multi-criteria decision making methodologies and implementation of a warehouse location selection problem. Expert Systems with Applications, 38(8), 9773-9779.
- Ramanathan, R. (2006). Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin karşılaştırmalı performansının değerlendirilmesi: Bir VZA uygulaması. Sosyo-Ekonomik Planlama Bilimleri , 40 (2), 156-167.
- Rehber, E., & Çetin, B. (1998). Tarım ekonomisi. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı.
- Saaty, T. L., & Tran, L. T. (2007). On the invalidity of fuzzifying numerical judgments in the Analytic Hierarchy Process. Mathematical and Computer Modelling, 46(7-8), 962-975.
- Supçiller, A., & Çapraz, O. (2011). AHP-TOPSIS yöntemi̇ne dayali tedari̇kçi̇ seçi̇mi̇ uygulamasi. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (13), 1-22.
- Zincirlioğlu, Ö. (1977), Tarımsal Yatırım Projelerinde Fizibilite, Ankara, Şark Matbaası.
Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemiyle Tarım Sektörü Dış Ticaret Performans Analizi: Seçili OECD Ülkeleri
Öz
Tarım sektörü; istihdama, gayrisafi yurtiçi hasılaya, dış ticarete ve özellikle kırsal kalkınmaya yaptığı önemli katkılardan dolayı hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle sektörün ekonomik performansını yakından izlemek ileriye dönük iktisadi büyüme hedefi için oldukça ehemmiyetlidir. Bu doğrultuda çalışmada OECD içerisinde en yüksek tarım sektörü dış ticaret hacmine sahip 10 ülkenin (ABD, Almanya, Hollanda, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, İspanya, Belçika) söz konusu sektördeki ekonomik performansını analiz etmek amaçlanmaktadır. Çalışmada çok kriterli karar verme yöntemlerinden Bulanık Analitik Hiyerarşi (AHP) Buckley yöntemi ile ülkelerin tarım sektörüne ait ekonomik performansları tespit edilirken ülkelerin sıralanması için TOPSIS yöntemi tercih edilmiştir. Ülkelerin 2000-2019 yıllarına ait yıllık verilerinin kullanıldığı çalışmanın değişkenleri gıda TÜFE, büyüme oranı, tarımda enerji kullanımı, tarım istihdam oranı, kent nüfus oranı, net ihracat, tarım net ihracatı ve tarımsal hammadde ithalat ve ihracatıdır. Araştırma sonucuna göre İtalya 2000-2018 yıllarında en yüksek performansı sergileyen ülkedir. Seçilen ülkeler arasında İtalya tarım sektörü dış ticaret hacminde altıncı sırada yer almasına rağmen, diğer ilgili değişkenler dikkate alındığında tarım sektöründe göreceli olarak diğer ülkelerden daha iyi bir performans sergilediği görülmektedir. 2019 yılında ise birinci sırada yer alan ülke ABD’dir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alkan, A. (2006). AHP’de Dilsel Karşılaştırma Sürecinin Bulanık Mantıkla Gerçekleştirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri enstitüsü, Kocaeli.
- Deliktas, E., & Balcilar, M. (2005). A comparative analysis of productivity growth, catch-up, and convergence in transition economies. Emerging Markets Finance and Trade, 41(1), 6-28.
- Dinçer, SE (2011). Avrupa Birliği Üye Devletleri ve aday ülkeler için ekonomik faaliyetin çok kriterli analizi: TOPSIS ve WSA uygulamaları. Avrupa Sosyal Bilimler Dergisi , 21 (4), 563-572.
- Eleren, A., & Karagül, M. (2008). 1986-2006 Türkiye Ekonomisinin Performans Değerlendirmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-14.
- Erdoğan, S. (2010). KÜRESEL KRİZ DÖNEMİNDE İHRACAT VE TURİZM GELİRLERİ İLE BÜYÜMENİN TÜRKİYE EKONOMİK PERFORMANSINA ETKİSİ: TOPSİS YÖNTEMİ İLE ANALİZ. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(20), 219-232.
- Eyüboglu, K. (2016). Comparison of Developing Countries' Macro Performances with AHP and TOPSIS Methods/Gelismekte Olan Ülkelerin Makro Performanslarinin AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Karsilastirilmasi. Cankiri Karatekin Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi= Cankırı Karatekin University journal of the Faculty of Economcs et Admimistrative Sciences., 6(1), 131.
- Güran, M. E. H. M. E. T., & Tosun, M. (2005). TÜRKİYE EKONOMİSİNİN MAKRO EKONOMİK PERFORMANSI: 1951-2003 DÖNEMİ İÇİN PARAMETRİK OLMAYAN BİR ÖLÇÜM. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 89-115.
- Hsu, M., Luo, X. ve Chao, GH (2008). OECD ve OECD dışı ülke verimliliği sisi: bir veri zarflama analizi yaklaşımı. Gelişmekte Olan Alanlar Dergisi , 81-93.
- Hwang, C. L., Paidy, S. R., Yoon, K., & Masud, A. S. M. (1980). Mathematical programming with multiple objectives: A tutorial. Computers & Operations Research, 7(1-2), 5-31.
- KARABIYIK, C., & KARABIYIK, B. K. (2018). Benchmarking international trade performance of OECD countries: TOPSIS and AHP approaches. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(1), 239-251.
- Karabulut, K., ERSUNGUR, Ş. M., & Polat, Ö. (2008). AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE TÜRKİYE’NİN EKONOMİK PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: VERİ ZARFLAMA ANALİZİ. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 1-11.
- Kazgan, Gülten (2003), Tarım ve Gelişme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
- Lin, M. C., Wang, C. C., Chen, M. S., & Chang, C. A. (2008). Using AHP and TOPSIS approaches in customer-driven product design process. Computers in industry, 59(1), 17-31.
- Mangir, F., & Erdogan, S. (2011). Comparison of economic performance among six countries in global financial crisis: The application of fuzzy TOPSIS method. Economics, Management and Financial Markets, 6(2), 122.
- Olalı, H., & Duymaz, İ. (1987). Tarımın Türk ekonomisindeki yeri ve ekonomik gelişmeye katkısı. İzmir Ticaret Borsası.
- Önder, E., Taş, N., & Hepsen, A. (2015). Analitik ağ süreci ve topsis yöntemleri kullanılarak 2008-2009'daki büyük durgunluktan sonra kırılgan 5 ülkenin ekonomik performans değerlendirmesi. Uygulamalı Finans ve Bankacılık Dergisi , 5 (1), 1-17.
- Özcan, T., Çelebi, N., & Esnaf, Ş. (2011). Comparative analysis of multi-criteria decision making methodologies and implementation of a warehouse location selection problem. Expert Systems with Applications, 38(8), 9773-9779.
- Ramanathan, R. (2006). Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin karşılaştırmalı performansının değerlendirilmesi: Bir VZA uygulaması. Sosyo-Ekonomik Planlama Bilimleri , 40 (2), 156-167.
- Rehber, E., & Çetin, B. (1998). Tarım ekonomisi. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı.
- Saaty, T. L., & Tran, L. T. (2007). On the invalidity of fuzzifying numerical judgments in the Analytic Hierarchy Process. Mathematical and Computer Modelling, 46(7-8), 962-975.
- Supçiller, A., & Çapraz, O. (2011). AHP-TOPSIS yöntemi̇ne dayali tedari̇kçi̇ seçi̇mi̇ uygulamasi. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (13), 1-22.
- Zincirlioğlu, Ö. (1977), Tarımsal Yatırım Projelerinde Fizibilite, Ankara, Şark Matbaası.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ekonomi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 8 Kasım 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Eylül 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 22 Sayı: 2 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.