The Concept of Ideology and the Struggle between Capitalism and Communism in Sezai Karakoç’s Political Thought
Öz
Considering the political culture of the 20th century, it can be said that one of the essential elements shaping political mentality and activities is the concept of ideology. Especially after the Second World War, the world system was shaped around capitalism and communism, the dominant ideologies of the period. This situation has been determinant in political processes and international relations in this period, known as the Cold War period, and it has also brought intellectuals to produce ideas by being influenced by the concept of ideology. In this direction, it is important to examine the world of thought of Sezai Karakoç -one of the most influential intellectuals of Turkey and influenced Turkish thought with his literary and intellectual writings- in the context of ideology during the Cold War period. In this context, it is aimed to examine themes such as the concept of ideology, the characteristics of capitalism and communism, and the struggle between them in Sezai Karakoç’s works other than poetry. The method of discourse analysis was used in the study, and the result was that Sezai Karakoç’s world of thought was significantly influenced by the political and intellectual context of the Cold War period, and the concept of ideology and the idea of a struggle between ideologies had a decisive effect on his mentality. It has become clear that Karakoç’s works are one of the most important examples of intellectual pursuits and struggles that directly reflect the context of Islamist thought in Turkey during the Cold War period.
Anahtar Kelimeler
Political Thoughts Islamism Sezai Karakoç Ideology Capitalism-Communism
Kaynakça
- Akın, H. H. (2019). Soğuk Savaş Döneminde Türkiye’deki Siyasal İslamcılık Hareketinin Dış Politika Söylemlerinin Hidayet Romanları Üzerinden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi.
- Arai, M. (2011). “Jön Türk Dönemi Türk Milliyetçiliği”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 1 Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi (9. Baskı). Ed. Mehmet Ö. Alkan. 180-195. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Aydın, C. – Duran, B. (2016). “Soğuk Savaş Dönemi Türkiye’sinde Arnold J. Toynbee ve İslâmcılık Sezai Karakoç’un Yazılarında Medeniyetçilik”. Muhafazakâr Düşünce 13 (49). 271-294.
- Aytaç, A. M. (2021). “Dünya Görüşü ve İdeoloji.” Siyaset Kavramlar, Kurumlar, Süreçler (6. Baskı). Ed. Yüksel Taşkın. 105-137. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bora, T. (2017). Cereyanlar Türkiye’de Siyasî İdeolojiler (4. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Çelik, N. B. (2011). “Kemalizm: Hegemonik Bir Söylem”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 2 Kemalizm (7. Baskı). Ed. Ahmet İnsel. 75-91. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Demirel, İ. (2018). “Sezai Karakoç’un Siyasal Düşüncesinde Türkiye Tasavvurları”. Sosyal Bilimlerde Yeni Yönelimler-V. Ed. Abidin Temizer – Yaşar Baytal. 769-785.
- Gaddis, J. L. (2008). Soğuk Savaş Pazarlıklar, Casuslar, Yalanlar, Gerçek. Çev. Dilek Cenkçiler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Göçek, F. M. (2009). “Osmanlı Devleti’nde Türk Milliyetçiliğinin Oluşumu: Sosyolojik Bir Yaklaşım”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 4 Milliyetçilik (4. Baskı). Ed. Tanıl Bora. 63-76. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kara, İ. (2011a). “İslâmcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 6 İslâmcılık (3. Baskı). Ed. Yasin Aktay. 34-47. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kara, İ. (2011b). “Giriş: Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi İçin Bir Çerçeve Denemesi”. Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi 1 Metinler Kişiler. 15-61. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Karakoç, S. (1980). Diriliş Muştusu. İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (1989). Tarihin Yol Ağzında (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (1998). Çağ ve İlham III Yazgı Seçişi (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (1999). Gün Saati Günlük Yazılar IV (2. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2008a). Çağ ve İlham IV Kuruluş (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2008b). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi I Perde Devrildiği An (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2008c). Unutuş ve Hatırlayış (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2009). Çağ ve İlham I Metafizik Gerilim Şartı (7. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2010a). Varolma Savaşı I (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2010b). Gündönümü (7. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2010c). Diriliş Neslinin Âmentüsü (13. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011a). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı II (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011b). Sütun Günlük Yazılar II (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011c). Farklar Günlük Yazılar I (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011d). İnsanlığın Dirilişi (8. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012a). Çağ ve İlham II Sevgi Devrimi (7. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012b). Çıkış Yolu II Medeniyetimizin Dirilişi (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012c). Düşünceler I Kavramlar (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012d). Kıyamet Aşısı (10. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012e). Yitik Cennet (13. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013a). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi II Diriliş Şoku (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013b). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi III Doğum Işığı (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013c). Çıkış Yolu III Kutlu Millet Gerçeği (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013d). İslâm Toplumunun Ekonomik Strüktürü (13. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014a). Sûr Günlük Yazılar III (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014b). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014c). Edebiyat Yazıları I Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014d). Düşünceler II Kurumlar (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014e). Çıkış Yolu I Ülkemizin Geleceği (5. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015a). Ruhun Dirilişi (12. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015b). İslâmın Dirilişi (15. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015c). İslâm (14. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015d). Samanyolunda Ziyafet (8. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karataş, T. (1998). Doğu’nun Yedinci Oğlu Sezai Karakoç. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014). Moskof. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2020). İdeolocya Örgüsü. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Lee, H. (2001). “Cultural Confrontation and Compromise: The Response of Non-Western Societies to Western Political Ideas”. International Journal of Peace Studies 6 (2), 53-74.
- Mueller, J. (2004-2005). “What Was The Cold War About? Evidence From Its Ending?”. Political Science Quarterly 119 (4). 609-631.
- Örs, B. (Ed.) (2013). “İdeoloji: Karmaşık Dünyayı Anlaşılır Kılmak”. 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler (6. Baskı). 3-45. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Özel, İ. (1978). Üç Mesele Teknik Medeniyet Yabancılaşma. İstanbul: Düşünce Yayınları.
- Schwarzmantel, J. (1998). The Age of Ideology Political Ideologies from the American Revolution to Postmodern Times. Hampshire: Macmillan Press.
- Somel, S. A. (2011). “Osmanlı Reform Çağında Osmanlıcılık Düşüncesi (1839-1913)”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 1 Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi (9. Baskı). Ed. Mehmet Ö. Alkan. 88-116. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Topçu, N. (1994). “Sosyalizme Karşı Koyan Kuvvetler”. Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi Metinler/Kişiler III. Haz. İsmail Kara. 213-217. İstanbul: Pınar Yayınları.
- Ugarriza, J. E.. (2009). “Ideologies and Conflict in the Post-Cold War”. International Journal of Conflict Management 20 (1). 82-104.
- Wiesner-Hanks, M. E.. (2009). Erken Modern Dönemde Avrupa 1450-1789. Çev. Hamit Çalışkan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Öz
20. yüzyılın siyasal kültürü üzerine düşünüldüğünde siyasal zihniyet ve faaliyetleri şekillendiren en önemli unsurlardan birinin ideoloji kavramı olduğu söylenebilir. Özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra dünya sistemi devrin hâkim ideolojileri olan kapitalizm ve komünizm etrafında şekillendirilmiştir. Bu durum Soğuk Savaş dönemi olarak anılan bu dönemde siyasal süreçler ve uluslararası ilişkilerde belirleyici olduğu kadar entelektüellerin ideoloji kavramından etkilenerek düşünce üretmesini de beraberinde getirmiştir. Bu doğrultuda Soğuk Savaş devrinde Türkiye’nin en önemli entelektüellerinden biri olan, gerek edebi gerek fikri yazılarıyla Türk düşüncesini etkileyen Sezai Karakoç’un düşünce dünyasını ideoloji bağlamında incelemek önem arz etmektedir. Bu çerçevede çalışmada Sezai Karakoç’un şiir dışındaki eserlerinde ideoloji kavramı, kapitalizm ve komünizmin nitelikleri ve aralarındaki mücadele gibi temaların incelenmesi amaçlanmaktadır. Söylem analizi yönteminin kullanıldığı çalışmada ortaya çıkan sonuç Sezai Karakoç’un düşünce dünyasının Soğuk Savaş döneminin siyasal ve fikri bağlamından önemli ölçüde etkilendiği, ideoloji kavramı ve ideolojiler arası mücadele fikrinin onun zihniyet dünyasında belirleyici bir etkisi olduğu olmuştur. Karakoç’un eserlerinin Soğuk Savaş döneminde Türkiye’de İslamcı düşüncenin kendi bağlamını doğrudan yansıtan entelektüel arayış ve mücadelelerinin en önemli örneklerinden biri olduğu açıkça ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler
Siyasi Düşünceler İslamcılık Sezai Karakoç İdeoloji Kapitalizm-Komünizm
Kaynakça
- Akın, H. H. (2019). Soğuk Savaş Döneminde Türkiye’deki Siyasal İslamcılık Hareketinin Dış Politika Söylemlerinin Hidayet Romanları Üzerinden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi.
- Arai, M. (2011). “Jön Türk Dönemi Türk Milliyetçiliği”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 1 Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi (9. Baskı). Ed. Mehmet Ö. Alkan. 180-195. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Aydın, C. – Duran, B. (2016). “Soğuk Savaş Dönemi Türkiye’sinde Arnold J. Toynbee ve İslâmcılık Sezai Karakoç’un Yazılarında Medeniyetçilik”. Muhafazakâr Düşünce 13 (49). 271-294.
- Aytaç, A. M. (2021). “Dünya Görüşü ve İdeoloji.” Siyaset Kavramlar, Kurumlar, Süreçler (6. Baskı). Ed. Yüksel Taşkın. 105-137. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bora, T. (2017). Cereyanlar Türkiye’de Siyasî İdeolojiler (4. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Çelik, N. B. (2011). “Kemalizm: Hegemonik Bir Söylem”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 2 Kemalizm (7. Baskı). Ed. Ahmet İnsel. 75-91. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Demirel, İ. (2018). “Sezai Karakoç’un Siyasal Düşüncesinde Türkiye Tasavvurları”. Sosyal Bilimlerde Yeni Yönelimler-V. Ed. Abidin Temizer – Yaşar Baytal. 769-785.
- Gaddis, J. L. (2008). Soğuk Savaş Pazarlıklar, Casuslar, Yalanlar, Gerçek. Çev. Dilek Cenkçiler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Göçek, F. M. (2009). “Osmanlı Devleti’nde Türk Milliyetçiliğinin Oluşumu: Sosyolojik Bir Yaklaşım”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 4 Milliyetçilik (4. Baskı). Ed. Tanıl Bora. 63-76. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kara, İ. (2011a). “İslâmcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 6 İslâmcılık (3. Baskı). Ed. Yasin Aktay. 34-47. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kara, İ. (2011b). “Giriş: Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi İçin Bir Çerçeve Denemesi”. Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi 1 Metinler Kişiler. 15-61. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Karakoç, S. (1980). Diriliş Muştusu. İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (1989). Tarihin Yol Ağzında (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (1998). Çağ ve İlham III Yazgı Seçişi (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (1999). Gün Saati Günlük Yazılar IV (2. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2008a). Çağ ve İlham IV Kuruluş (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2008b). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi I Perde Devrildiği An (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2008c). Unutuş ve Hatırlayış (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2009). Çağ ve İlham I Metafizik Gerilim Şartı (7. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2010a). Varolma Savaşı I (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2010b). Gündönümü (7. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2010c). Diriliş Neslinin Âmentüsü (13. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011a). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı II (3. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011b). Sütun Günlük Yazılar II (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011c). Farklar Günlük Yazılar I (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2011d). İnsanlığın Dirilişi (8. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012a). Çağ ve İlham II Sevgi Devrimi (7. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012b). Çıkış Yolu II Medeniyetimizin Dirilişi (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012c). Düşünceler I Kavramlar (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012d). Kıyamet Aşısı (10. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2012e). Yitik Cennet (13. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013a). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi II Diriliş Şoku (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013b). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi III Doğum Işığı (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013c). Çıkış Yolu III Kutlu Millet Gerçeği (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2013d). İslâm Toplumunun Ekonomik Strüktürü (13. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014a). Sûr Günlük Yazılar III (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014b). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014c). Edebiyat Yazıları I Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir (6. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014d). Düşünceler II Kurumlar (4. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2014e). Çıkış Yolu I Ülkemizin Geleceği (5. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015a). Ruhun Dirilişi (12. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015b). İslâmın Dirilişi (15. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015c). İslâm (14. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karakoç, S. (2015d). Samanyolunda Ziyafet (8. Baskı). İstanbul: Diriliş Yayınları.
- Karataş, T. (1998). Doğu’nun Yedinci Oğlu Sezai Karakoç. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014). Moskof. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2020). İdeolocya Örgüsü. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Lee, H. (2001). “Cultural Confrontation and Compromise: The Response of Non-Western Societies to Western Political Ideas”. International Journal of Peace Studies 6 (2), 53-74.
- Mueller, J. (2004-2005). “What Was The Cold War About? Evidence From Its Ending?”. Political Science Quarterly 119 (4). 609-631.
- Örs, B. (Ed.) (2013). “İdeoloji: Karmaşık Dünyayı Anlaşılır Kılmak”. 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler (6. Baskı). 3-45. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Özel, İ. (1978). Üç Mesele Teknik Medeniyet Yabancılaşma. İstanbul: Düşünce Yayınları.
- Schwarzmantel, J. (1998). The Age of Ideology Political Ideologies from the American Revolution to Postmodern Times. Hampshire: Macmillan Press.
- Somel, S. A. (2011). “Osmanlı Reform Çağında Osmanlıcılık Düşüncesi (1839-1913)”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 1 Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi (9. Baskı). Ed. Mehmet Ö. Alkan. 88-116. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Topçu, N. (1994). “Sosyalizme Karşı Koyan Kuvvetler”. Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi Metinler/Kişiler III. Haz. İsmail Kara. 213-217. İstanbul: Pınar Yayınları.
- Ugarriza, J. E.. (2009). “Ideologies and Conflict in the Post-Cold War”. International Journal of Conflict Management 20 (1). 82-104.
- Wiesner-Hanks, M. E.. (2009). Erken Modern Dönemde Avrupa 1450-1789. Çev. Hamit Çalışkan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Siyaset Bilimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 11 Ocak 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Ocak 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 24 Sayı: 1 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.