Enerji İthalatçısı Gelişmekte Olan Ülkelerde Enerji Yoğunluğunun Belirleyicileri

Sefa Özbek

doi:10.37880/cumuiibf.1181547

Araştırma Makalesi

The Determinants of Energy Intensity in Energy Importing Developing Countries

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 114 - 126, 16.01.2023

Sefa Özbek

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1181547

Cited By: 1

Öz

Due to various needs, the demand for energy is constantly increasing. It is seen that this rate of increase has increased especially with the Industrial Revolution. With the globalization process, the development of the information-communication sector and technological innovations have increased the value of energy incomparably compared to the past. These increases in energy need can cause serious problems in energy importing countries. In this study, short and long term effects of non-renewable energy, renewable energy, industrialization, energy price and urbanization on energy intensity in energy importing developing economies are investigated. In the sample period of 1990-2018, a panel data set consisting of 13 energy importing emerging market economies is created and empirical estimations are made with PMG, MG and DFE methods. On the other hand, DOLS and FMOLS methods were used to compare both economic and empirical results and for consistency. Empirical results revealed that non-renewable energy use, renewable energy use, industrialization, energy price and urbanization significantly affect energy density in energy-importing emerging economies in the long run. Different findings were found in terms of the dynamics of the variables in the long and short term. This situation is explained by the changing renewable energy use, energy price and urbanization depending on different technological infrastructure in the field of energy in emerging energy importing economies. In the long term, it has been found that the non-renewable energy use that increases the energy density the most in the relevant country group, while the factor that reduces it the most is industrialization. On the other hand, it has been concluded that the use of renewable energy, energy price and urbanization reduce energy intensity.

Anahtar Kelimeler

Energy density, Energy efficiency, Panel data analysis

Kaynakça

1. Akal, M. (2015). A VARX modelling of energy intensity interactions between China, the United States, Japan and EU. OPEC Energy Review, 39(1): 103-124.
2. Arabul, H. (1999). Türkiye’de elektrik enerjisi dağıtımında yatırım fırsatları. Enerji Dünyası, 25.
3. Bahar, O. (2011). Türkiye’de enerji sektörü üzerine bir değerlendirme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(14): 35-59.
4. Balitskiy, S. Bilan, Y., Strielkowski, W., Štreimikienė, D. (2016). Energy efficiency and natural gas consumption in the context of economic development in the European Union. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 55: 156-168.
5. Barsky, R. B., Kilian, L. (2004). Oil and the macroeconomy since the 1970s. Journal of Economic Perspectives, 18(4):115-134.
6. Beaumont, R. (2012). An Introduction to statistics correlation, http://www.floppybunny.org/ robin/web/virtuaLNCRassroom/stats/basics/part9.pdf (11.02.2022).
7. Berber, M. (2011). İktisadi büyüme ve kalkınma. Derya Kitabevi, 4. Baskı, Trabzon.
8. Bildirici, M. E., Kayıkçı, F. (2013). Effects of oil production on economic growth in Eurasian countries: Panel ARDL approach. Energy, 49: 156-161.
9. Chen, Y. E., Fu, Q., Zhao, X., Yuan, X., Chang, C. P. (2019). International sanctions’ impact on energy efficiency in target states. Economic Modelling, 82: 21-34.
10. Chi, D. A., Moreno, D., Navarro, J. (2018). Impact of perforated solar screens on daylight availability and low energy use in offices. Advances in Building Energy Research, 1-25.
11. Çam Karakaş, Üzümcü, A., Karakaş, A. (2019). Energy import and economic growth: an analysis on some energy importer countries. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2): 317-334.
12. Efeoğlu, R., Pehlivan, C. (2018). Türkiye’de enerji tüketimi ve cari açığın ekonomik büyüme üzerine etkisi. Politik Ekonomik Kuram, 2(1): 103-123.
13. Ekrem, B., Çeviş, İ., Ceylan, R., Yayla, N. (2018). Makroekonomik göstergelerin CDS primini açiklama gücü: Kırılgan Beşli Ülkeleri için bir panel ARDL analizi. International Conference on Applied Economics and Finance & Extended with Social Scienses, 487-500.
14. Enders, W. (1995). Applied econometric time series. New York: lowa State University.
15. Fisher-Vanden, K., Jefferson, G. H., Liu, H., Tao, Q. (2004). What is driving China’s decline in energy intensity?. Resource and Energy Economics, 26(1): 77-97.
16. IMF, (2015), World Economic Ooulook, https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/02/pdf/text.pdf (Erişim 20 Temmuz 2022).
17. Im, K. S., M. H. Pesaran, Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 115: 53-74.
18. International Energy Agency. (2020). Data and Statistics, http://www.iea.org (Erişim 20 Temmuz 2022).
19. Issawi, C. (1978). The 1973 oil crisis and after. Journal of Post Keynesian Economics, 1(2): 3-26.
20. Khobai, H., Kolisi, N., Moyo, C., Anyikwa, I., Dingela, S. (2020). Renewable energy consumption and unemployment in South Africa. International Journal of Energy Economics and Policy, 10(2): 170-178.
21. Levin, A., Lin, C-F., Chu, C-S. J. (2002). Unit root tests in panel data: asymptotic and finitesample properties. Journal of Econometrics, 108: 1-24.
22. Mehmood, B., Raza, S. H., Mureed, S. (2014). Health expenditure, literacy and economic growth: PMG evidence from Asian countries. Euro-Asian Journal of Economics and Finance, 2(4): 408-417.
23. Miguez, J. L., Lopez-Gonzalez, L. M., Porteiro, J., Paz, C., Granada, E., Moran, J. C. (2006). Contribution of renewable energy sources to electricity production in Galicia (Spain). Energy Sources, Part A, 28(11): 995-1012.
24. Naimoğlu, M., Özbek, S. (2022). Do energy prices and industrialization affect energy intensity? The case of Turkey under structural breaks. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1): 275-294.
25. Nakıpoğlu Özsoy, F., Özpolat, A. (2020). Yenilenebilir enerji ve istihdam ilişkisi: boostrap granger nedensellik analizi. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 4(2): 263-280.
26. Pesaran, M. H., Shin, Y., Smith, R. P. (1999). Pooled mean group estimation of dynamic heterogeneous panels. Journal of the American Statistical Association, 94(446): 621-634.
27. Pesaran M. H., Smith, R. P. (1995). Estimating long-run relationships from dynamic heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 68(1): 79-113.
28. Robertson, B., Bekker, J., Buckham, B. (2020). Renewable integration for remote communities: Comparative allowable cost analyses for hydro, solar and wave energy. Applied Energy, 264, 114677.
29. Sağlam, Ü. (2017). Assessment of the productive efficiency of large wind farms in the United States: an application of two-stage data envelopment analysis. Energy Conversion and Management, 153: 188-214.
30. Saito, S. (2010). Role of nuclear energy to a future society of shortage of energy resources and global warming. Journal of Nuclear Materials, 398: 1-9.
31. Simpson , R. D., Toman, M. A., Ayres R. U. (2004). Scarcity and growth in the new millennium: summary, resources for the future, Discussion Paper, D.P. No:04-01.
32. Sun, F., Zhao, X., Chen, X., Fu, L., Liu, L. (2019). New configurations of district heating system based on natural gas and deep geothermal energy for higher energy efficiency in northern China. Applied Thermal Engineering, 151: 439-450.
33. Tatoğlu, F. Y. (2018). Panel veri ekonometrisi: Stata uygulamalı, İstanbul: Beta.
34. The World Bank, (2019). World Bank Open Data, http://data.worldbank.org/(Erişim 20 Temmuz 2022).
35. Turna, Y., Ceylan, R. (2022). Türkiye’de ekonomik büyüme ile fiziki sermaye, beşeri sermaye ve enerji tüketimi arasındaki ilişki: NARDL yaklaşımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 223-242.
36. Uzun, A. (2013). Toplam elektrik üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1980- 2010). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3): 327-344.
37. Uzunöz, M., Akçay, Y. (2012). Türkiye’deki büyüme ve enerji tüketimi arasındaki nedensellik ilişkisi: 1970-2010. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2): 1-16.
38. Wu, N., Li, Z., Qu, T. (2017). Energy efficiency optimization in scheduling crude oil operations of refinery based on linear programming. Journal of Cleaner Production, 166: 49-57.
39. Xie, W., Sheng, P., Guo, X. (2015). Coal, oil, or clean energy: Which contributes most to the low energy efficiency in China?. Utilities Policy, 35: 67-71.
40. Yanar, R., Kerimoğlu, G. (2011). Türkiye’de enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve cari açık ilişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2): 191-201.
41. Yıldırım, C. Y. (2019). Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme: Granger nedensellik yaklaşımı. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(9): 119-145.
42. Yıldırım, H. H., Sakarya, Ş. (2016). Economic growth and CO2 emissions in Turkey, 8th International Ege Energy Symposium, May 11-13, Afyonkarahisar, 294-304.
43. Yoo, S-H. (2005). Electricity consumption and economic growth: Evidence from Korea. Energy Policy, 33(12): 1627-1632.

Enerji İthalatçısı Gelişmekte Olan Ülkelerde Enerji Yoğunluğunun Belirleyicileri

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 114 - 126, 16.01.2023

Sefa Özbek

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1181547

Cited By: 1

Öz

Çeşitli ihtiyaçlardan dolayı enerjiye olan talep sürekli artış içerisindedir. Özellikle Sanayi Devrimi ile birlikte bu artış hızının yükseldiği görülmektedir. Küreselleşme süreci ile birlikte bilgi-iletişim sektörünün gelişmesi ve teknolojik yenilikler enerjinin değerini geçmişe göre kıyaslanamayacak ölçüde artırmıştır. Enerji ihtiyacında meydana gelen bu artışlar enerji ithalatçısı ülkelerde ciddi sorunlar meydana getirebilmektedir. Bu çalışmada enerji ithalatçısı gelişmekte olan ekonomilerde yenilenemez enerji, yenilenebilir enerji, sanayileşme, enerji fiyatı ve kentleşmenin enerji yoğunluğu üzerindeki kısa ve uzun dönemli etkileri araştırılmaktadır. 1990-2018 döneminde 13 enerji ithalatçısı gelişmekte olan piyasa ekonomisinden oluşan bir panel veri seti oluşturularak, PMG, MG ve DFE yöntemleri ile ampirik tahminler yapılmaktadır. Diğer yandan hem iktisadi hem de ampirik sonuçların karşılaştırılabilmesi ve tutarlılık açısından DOLS ve FMOLS yömtemlerindende yararlanılmıştır. Ampirik sonuçlar uzun dönemde yenilenemez enerji kullanımı, yenilenebilir enerji kullanımı, sanayileşme, enerji fiyatı ve kentleşmenin enerji ithalatçısı gelişmekte olan ekonomilerde enerji yoğunluğunu önemli ölçüde etkilediğini ortaya koymuştur. Uzun ve kısa dönemde değişkenlerin dinamikleri açısından farklı bulgulara rastlanmıştır. Bu durum enerji ithalatçısı gelişmekte olan ekonomilerde değişen yenilenebilir enerji kullanımı, enerji fiyatı ve enerji alanında değişik teknolojik altyapıya bağlı kentleşme ile açıklanmaktadır. Uzun dönemde ilgili ülke grubunda enerji yoğunluğunu en çok artıran yenilenemez enerji kullanımı iken en çok azaltan etkenin ise sanayileşme olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Diğer yandan yenilenebilir enerji kullanımı, enerji fiyatı ve kentleşmenin enerji yoğunluğunu azalttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Enerji yoğunluğu, Enerji verimliliği, Panel veri analizi

Kaynakça

1. Akal, M. (2015). A VARX modelling of energy intensity interactions between China, the United States, Japan and EU. OPEC Energy Review, 39(1): 103-124.
2. Arabul, H. (1999). Türkiye’de elektrik enerjisi dağıtımında yatırım fırsatları. Enerji Dünyası, 25.
3. Bahar, O. (2011). Türkiye’de enerji sektörü üzerine bir değerlendirme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(14): 35-59.
4. Balitskiy, S. Bilan, Y., Strielkowski, W., Štreimikienė, D. (2016). Energy efficiency and natural gas consumption in the context of economic development in the European Union. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 55: 156-168.
5. Barsky, R. B., Kilian, L. (2004). Oil and the macroeconomy since the 1970s. Journal of Economic Perspectives, 18(4):115-134.
6. Beaumont, R. (2012). An Introduction to statistics correlation, http://www.floppybunny.org/ robin/web/virtuaLNCRassroom/stats/basics/part9.pdf (11.02.2022).
7. Berber, M. (2011). İktisadi büyüme ve kalkınma. Derya Kitabevi, 4. Baskı, Trabzon.
8. Bildirici, M. E., Kayıkçı, F. (2013). Effects of oil production on economic growth in Eurasian countries: Panel ARDL approach. Energy, 49: 156-161.
9. Chen, Y. E., Fu, Q., Zhao, X., Yuan, X., Chang, C. P. (2019). International sanctions’ impact on energy efficiency in target states. Economic Modelling, 82: 21-34.
10. Chi, D. A., Moreno, D., Navarro, J. (2018). Impact of perforated solar screens on daylight availability and low energy use in offices. Advances in Building Energy Research, 1-25.
11. Çam Karakaş, Üzümcü, A., Karakaş, A. (2019). Energy import and economic growth: an analysis on some energy importer countries. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2): 317-334.
12. Efeoğlu, R., Pehlivan, C. (2018). Türkiye’de enerji tüketimi ve cari açığın ekonomik büyüme üzerine etkisi. Politik Ekonomik Kuram, 2(1): 103-123.
13. Ekrem, B., Çeviş, İ., Ceylan, R., Yayla, N. (2018). Makroekonomik göstergelerin CDS primini açiklama gücü: Kırılgan Beşli Ülkeleri için bir panel ARDL analizi. International Conference on Applied Economics and Finance & Extended with Social Scienses, 487-500.
14. Enders, W. (1995). Applied econometric time series. New York: lowa State University.
15. Fisher-Vanden, K., Jefferson, G. H., Liu, H., Tao, Q. (2004). What is driving China’s decline in energy intensity?. Resource and Energy Economics, 26(1): 77-97.
16. IMF, (2015), World Economic Ooulook, https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/02/pdf/text.pdf (Erişim 20 Temmuz 2022).
17. Im, K. S., M. H. Pesaran, Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 115: 53-74.
18. International Energy Agency. (2020). Data and Statistics, http://www.iea.org (Erişim 20 Temmuz 2022).
19. Issawi, C. (1978). The 1973 oil crisis and after. Journal of Post Keynesian Economics, 1(2): 3-26.
20. Khobai, H., Kolisi, N., Moyo, C., Anyikwa, I., Dingela, S. (2020). Renewable energy consumption and unemployment in South Africa. International Journal of Energy Economics and Policy, 10(2): 170-178.
21. Levin, A., Lin, C-F., Chu, C-S. J. (2002). Unit root tests in panel data: asymptotic and finitesample properties. Journal of Econometrics, 108: 1-24.
22. Mehmood, B., Raza, S. H., Mureed, S. (2014). Health expenditure, literacy and economic growth: PMG evidence from Asian countries. Euro-Asian Journal of Economics and Finance, 2(4): 408-417.
23. Miguez, J. L., Lopez-Gonzalez, L. M., Porteiro, J., Paz, C., Granada, E., Moran, J. C. (2006). Contribution of renewable energy sources to electricity production in Galicia (Spain). Energy Sources, Part A, 28(11): 995-1012.
24. Naimoğlu, M., Özbek, S. (2022). Do energy prices and industrialization affect energy intensity? The case of Turkey under structural breaks. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1): 275-294.
25. Nakıpoğlu Özsoy, F., Özpolat, A. (2020). Yenilenebilir enerji ve istihdam ilişkisi: boostrap granger nedensellik analizi. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 4(2): 263-280.
26. Pesaran, M. H., Shin, Y., Smith, R. P. (1999). Pooled mean group estimation of dynamic heterogeneous panels. Journal of the American Statistical Association, 94(446): 621-634.
27. Pesaran M. H., Smith, R. P. (1995). Estimating long-run relationships from dynamic heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 68(1): 79-113.
28. Robertson, B., Bekker, J., Buckham, B. (2020). Renewable integration for remote communities: Comparative allowable cost analyses for hydro, solar and wave energy. Applied Energy, 264, 114677.
29. Sağlam, Ü. (2017). Assessment of the productive efficiency of large wind farms in the United States: an application of two-stage data envelopment analysis. Energy Conversion and Management, 153: 188-214.
30. Saito, S. (2010). Role of nuclear energy to a future society of shortage of energy resources and global warming. Journal of Nuclear Materials, 398: 1-9.
31. Simpson , R. D., Toman, M. A., Ayres R. U. (2004). Scarcity and growth in the new millennium: summary, resources for the future, Discussion Paper, D.P. No:04-01.
32. Sun, F., Zhao, X., Chen, X., Fu, L., Liu, L. (2019). New configurations of district heating system based on natural gas and deep geothermal energy for higher energy efficiency in northern China. Applied Thermal Engineering, 151: 439-450.
33. Tatoğlu, F. Y. (2018). Panel veri ekonometrisi: Stata uygulamalı, İstanbul: Beta.
34. The World Bank, (2019). World Bank Open Data, http://data.worldbank.org/(Erişim 20 Temmuz 2022).
35. Turna, Y., Ceylan, R. (2022). Türkiye’de ekonomik büyüme ile fiziki sermaye, beşeri sermaye ve enerji tüketimi arasındaki ilişki: NARDL yaklaşımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 223-242.
36. Uzun, A. (2013). Toplam elektrik üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1980- 2010). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3): 327-344.
37. Uzunöz, M., Akçay, Y. (2012). Türkiye’deki büyüme ve enerji tüketimi arasındaki nedensellik ilişkisi: 1970-2010. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2): 1-16.
38. Wu, N., Li, Z., Qu, T. (2017). Energy efficiency optimization in scheduling crude oil operations of refinery based on linear programming. Journal of Cleaner Production, 166: 49-57.
39. Xie, W., Sheng, P., Guo, X. (2015). Coal, oil, or clean energy: Which contributes most to the low energy efficiency in China?. Utilities Policy, 35: 67-71.
40. Yanar, R., Kerimoğlu, G. (2011). Türkiye’de enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve cari açık ilişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2): 191-201.
41. Yıldırım, C. Y. (2019). Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme: Granger nedensellik yaklaşımı. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(9): 119-145.
42. Yıldırım, H. H., Sakarya, Ş. (2016). Economic growth and CO2 emissions in Turkey, 8th International Ege Energy Symposium, May 11-13, Afyonkarahisar, 294-304.
43. Yoo, S-H. (2005). Electricity consumption and economic growth: Evidence from Korea. Energy Policy, 33(12): 1627-1632.

Toplam 43 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Ekonomi
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Sefa Özbek 0000-0002-1043-2056
Erken Görünüm Tarihi	11 Ocak 2023
Yayımlanma Tarihi	16 Ocak 2023
Gönderilme Tarihi	28 Eylül 2022
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2023Cilt: 24 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA	Özbek, S. (2023). Enerji İthalatçısı Gelişmekte Olan Ülkelerde Enerji Yoğunluğunun Belirleyicileri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 114-126. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1181547

Cited By

Enerjide Dışa Bağımlılık ve Ekonomik Büyümenin Enerji Verimliliği Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Verimlilik Dergisi

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1176428

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.