Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Türkiye’nin Evde Bakım Paradoksu: Buurtzorg Modeli Üzerine Bir Politika Değerlendirme Araştırması

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 4, 505 - 519, 30.10.2024

İbrahim Hüseyin Cansever

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1458508

Öz

Türkiye, yaşlı nüfusun her geçen yıl artmasıyla çok yaşlı ülkeler kategorisine geçiş yapmıştır. Ülkelerin artan yaşlı nüfuslarıyla birlikte uzun süreli bakım hizmetlerine olan ihtiyaç önemli ölçüde artmaktadır. Türkiye’de de özellikle kadınlara yüklenen ve aile içi görev olarak görülen uzun süreli bakım hizmetlerine olan talep, geniş ailelerin çekirdek ailelere dönüşmesi ve kadınların ev dışında işlerle daha fazla ilgilenmesi gibi nedenlerle artmaktadır. Türkiye’de son dönemde ortaya konulan belgelerle yaşlıların yerinde bakımı yani evde bakım ve sağlık hizmetlerine yönelik dönüşüm yaşanmakta olduğu açıkça görünmektedir. Ancak hâlihazırda bu dönüşüm öncesi birçok konuda sorunların varlığı açıktır. Araştırmanın temel amacı, Hollanda’da uygulanmakta olan Buurtzorg modelinin politika (program) değerlendirme yöntemiyle analiz edilmesidir. Araştırma ile Türkiye’nin evde bakım sisteminde var olan sorunlarına, mevcut durumda ayakları yere basan bir evde bakım sistemine sahip olan Hollanda’daki Buurtzorg modelinin, politika (program) değerlendirilmesi ile birçok çözüm önerisi ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Araştırma; sistem, uygulama ve yararlanıcılar olmak üzere üçlü bir sacayağı üzerine oturmaktadır. Amaca yönelik olarak veri toplama tekniği olarak doküman incelemesi yönteminden faydalanılmıştır. Araştırmanın sonucunda sistem, uygulama ve yararlanıcılar boyutunda çeşitli politika önerileri ortaya konuşmuştur.

Anahtar Kelimeler

Uzun süreli bakım Evde bakım Yaşlı bakımı Yaşlı sağlık hizmetleri Sağlık Politikası

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020). Yılı Yaşlı Nüfus İstatistikleri Bülteni. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/media/89041/yasli_ nufus_istatistik_bulteni.pdf.
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2023). 2022 Faaliyet Raporu. https://www.aile.gov.tr/media/129482/ashb_2022-idare-faaliyet-raporu.pdf.
  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2016). Türkiye’de Yaşlı Bakım Hizmetlerinin Proaktif Yönü ve Mali Yükü Analizi Etüt Araştırması. Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/Raporlar/ATHGM/Turkiyede_Yasli_Bakim_Hizmetlerinin_proaktif_yonu_mali_yonu_etut_analizi_2016.pdf.
  • Alders, P. ve Schut, F.T. (2022). Strategic cost-shifting in long-term care. Evidence from the Netherlands, Health Policy, 126(1), 43-48.
  • Altuntaş, M., Yilmazer, T., Güçlü, Y., ve Öngel, K. (2010). Evde sağlik hizmeti ve günümüzdeki uygulama şekilleri. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 20, 153-158.
  • Arıkan, R. 2011. Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Bähler C., Huber C.A., Brüngger B., Reich O. (2015). Multimorbidity, health care utilization and costs in an elderly community-dwelling population: A claims data based observational study, BMC Health Services Research, 15(23): 1-12.
  • Beğer, T. ve Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi. Klinik Gelişim. 25(3): 1-3.
  • Birla, B. (2017). Ageing Population: Need for Formal Care Workers. S. Irudaya Rajan & Gayathri Balagopal (Ed.). Elderly Care in India. Singapore: Springer.
  • Bloom, D. E., Canning, D. ve Fink, G. (2011). Implications of population aging for economic growth, Program on the Global Demography of Aging Working Paper Series, No: 64.
  • Bloom, D.E. ve Luca, D.L. (2016). The Global Demography of Aging: Facts, Explanations, Future. In Piggott, J. ve Woodland, A. (Eds.). Handbook of the Economics of Population Aging. Amsterdam: Elsevier.
  • Canikoğlu, N. ve Ünal, C. (2011). Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Bakım Sigortasının Kurulmasının Gerekliliği. Prof. Sarper Süzek’e Armağan III, içinde (2267-2297). İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Carehome. (2023). Types of care homes. https://www.carehome.co.uk/advice/types-of-care-home.
  • Cavedon, E., Minning, C., Zangl, P. (2020). Humanity over bureaucracy. https://www.fhnw.ch/de/forschung-und-dienstleistungen/soziale-arbeit/soziale-arbeit-und-gesundheit/buurtzorg-modell_ menschlichkeit _vor_buerokratie.
  • Cirkovi’c, S. (2018). Buurtzorg: revolutionising home care in the Netherlands - Centre for Public Impact (CPI), Centre for Public Impact. https://www.centreforpublicimpact.org/ case-study/buurtzorg-revolutionising-home-care-netherlands/.
  • Cole, R.L. (1996). Introduction to Political Science and Policy Research, New York: St. Martin’s Press. de Blok, J. and Pool, A. (2010). Buurtzorg: menselijkheid boven bureaucratie. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
  • de Veer, A.J.E., Brandt, H.E., Schellevis, F.G., and Francke, A.L. (2008). Buurtzorg: nieuw en toch vertrouwd. Een onderzoek naar de ervaringen van cliënten, mantelzorgers, medewerkers en huisartsen.Care in the neighbourhood. A study about experiences of clients, care staff and general practitioners involved]. Utrecht: NIVEL.
  • Devlet Planlama Teşkilatı. (2007). Yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal planı. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. Yayın No: DPT: 2741
  • Drennan, VM., Ross, F., Calestani, M., Saunders, M., West, P. (2018a). Learning from an early pilot of the Dutch Buurtzorg model of district nursing in England. Primary Health Care 28 (6), 23–25.
  • Drennan VM, Calestani M, Ross F, Saunders M, West P. (2018b). Tackling the workforce crisis in district nursing: can the Dutch Buurtzorg model offer a solution and a better patient experience? A mixed methods case study. BMJ Open. 6;8(6):e021931.
  • Dürr, D.W., Mikkelsen, L.H. and Moth, G. (2024), Homecare nursing: a survey of citizen experiences with health-care professionals in the time allotted for homecare, Working with Older People, https://doi.org/10.1108/WWOP-10-2023-0045
  • Eryurt, M.A. ve Peksezer, V.S. (2016). Türkiye’de Yaşlı Bakım Hizmetlerinin Proaktif Yönü ve Mali Yükü Analizi Etüt Araştırması. Tuğçe Demir (Ed.). Ankara: Çizge Tanıtım ve Matbaacılık.
  • European Commission. (2015). Recruitment and Retention of the Health Workforce in Europe: 8 case studies on selected topics addressing recruitment and retention of health professionals. Annex 5. https://health.ec.europa.eu/ document/download/b042f364-e33f-42b8-9961-2fa36fe8eb48_en?filename=2015_healthworkforce_recruitment_retention_annex5_en.pdf
  • European Parliamentary Research Service. (2014). Older people in Europe: EU policies and programmes. https://www.europarl.europa.eu/RegData/bibliotheque/briefing/2014/140811/LDM_BRI(2014)140811_REV1_EN.pdf.
  • Fagerberg, I. ve Engstrom, G. (2012). Care of the old-A matter of ethics, organization and relationships. Int J Qual Stud Health Well-being, 7 (9684).
  • Genç, Y. ve Alptekin, K. (2013). Korunmaya Muhtaç Yaşlılara Evde Sağlık ve Bakım Hizmeti Sunulması Adlı Proje Üzerine Bir Araştırma. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5).
  • Genet, N. et al. (2011). Home care in Europe: a systematic literature review. BMC Health Services Research. 11(1): 207.
  • Goode-Chresos, R.A. (2012). Social Work Practice in Home Health Care. USA: Routledge.
  • Gray, B.H., Sarnak, D.O., Burgers, J.S., (2015). Home Care by Self-Governing Nursing Teams: The Netherlands’ Buurtzorg Model. Commonwealth Fund pub. 1818 (14).
  • Greenhalgh, T., Abimbola, S., (2019). The NASSS Framework – A Synthesis of Multiple Theories of Technology Implementation. Studies in health technology and informatics 263, 193–204.
  • Guo, L. K. & Castillo, R. J. (2012). The U.S. Long Term Care System: Development and Expansion of Naturally Occurring Retirement Communities as an Innovative Model for Aging in Place. Aging International, 37(2), 210-227.
  • Gül, H. (2015). Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri. Yasama Dergisi, (29), 5-31.
  • Güven, S. (2016). Evde Bakım Hizmeti Verme, Kalınkara, V. (Ed.) Yaşlılık: Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler, içinde (293-325). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Hamm, C. ve Glyn-Jones, J. (2019). Implementing an adapted Buurtzorg model in an inner city NHS trust. British Journal of Community Nursing 24 (11), 534-537.
  • Harris, M.D. (2017). Handbook of Home Health Care Administration. 6th edition, Burlington: Jones & Bartlett Learning.
  • Hasson H. ve Arnetz, J.E. (2011). Care Recipients’ And Family Members’ Perceptions Of Quality Of Older People Care: A Comparison Of Home-Based Care And Nursing Homes. Department Of Business Administration, Lund University School Of Economics And Management, Lund, Sweden. Journal of Clinical Nursing, 20 (9-10): 1423-35.
  • Hegedüs, A. Schürch, A. and Bischofberger,, I. (2022). Implementing Buurtzorg-derived models in the home care setting: a Scoping Review. International Journal of Nursing Studies Advances. 4, 100061.
  • Hekimler, A. (2015). Federal Almanya’da Sosyal Bakım Sigortasının Temel Esasları – Türkiye İçin Gözlemler –. Çalışma ve Toplum, 1(44), 45-76.
  • Hellström, Y. ve Halberg I.R. (2001). Perspectives of Elderly People Receiving Home Help On Health, Care And Quality Of Life, Health And Social Care in the Community, 9(2): 61-71.
  • İşlek, E. Oğuz Arı, H. Özatkan, Y. Kardelen Bilir Uslu, M. Çakmak, S. Koca, S. Sönmez Artuç, S. Konca, M. Yıldırım, H.H. (2023). Developing and strengthening services to achieve an integrated continuum of long-term car in Türkiye: EVIPNet evidence brief for policy, number 12. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.
  • Jantunen, S., Piippo, J., Surakka, J., Sinervo, T., Ruotsalainen, S., Burstr¨om, T. (2020). Self-Organizing Teams in Elderly Care in Finland: Experiences and Opportunities. Creative nursing 26 (1), 37-42.
  • Johansen,F. and van den Bosch, S. (2017). The scaling-up of Neighbourhood Care: From experiment towards a transformative movement in healthcare. Futures, 89, 60-73.
  • Kalınkara, V. ve Kalaycı, I. (2017). Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti Veren Bireylerde Yaşam Doyumu, Bakım Yükü ve Tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 10(2): 19-39.
  • Karan, M.A ve Satman, İ. (2021). Türkiye Yaşlı Sağlığı Raporu: Güncel Durum, Sorunlar ve Kısa-Orta Vadeli Çözümler. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı ve Kronik Hastalıklar Enstitüsü Yayın No: 48569, İstanbul.
  • King, J.A., Morris, L.L. and Fitz-Gibbon, C.T. (1987). How to Assess Program Implementation, London: Sage Publications.
  • KPMG International. (2012) Buurtzorg empowered nurses focus on patient value. pp. 20–23. In KPMG (2012) Value walks: Successful habits for improving workforce motivation and productivity. https://www.commonwealthfund.org/ publications/case-study/2015/may/home-care-self-governing-nursing-teams-netherlands-buurtzorg-model.
  • Kreitzer, M.J., Monsen, K., de Blok, J., (2015). Buurtzorg Nederland: A Global Model of Social Innovation, Change, and Whole-Systems Healing. Global advances in Health ans Medicine 4 (1), 40–44.
  • Leask, C. ve Gilmartin, A. (2019). Implementation of a neighbourhood care model in a Scottish integrated context-views from patients. AIMS Public Health 6 (2), 143–153.
  • Leichsenring, K. (2012). Integrated Care for Older People in Europe—Latest Trends and Perceptions. International Journal of Integrated Care. 12:e7
  • Maarse, J.A.M. ve Jurissen, P.P. (2016). The policy and politics of the 2015 long-term care reform in the Netherlands. Health Policy, 120, 241-245.
  • Marengoni A., Angleman S., Melis, R., Mangialasche, F., Karp, A., Garmen, A., Meinow, B. and Fratiglioni, L. (2011). Aging with multimorbidity: A systematic review of the literature, Ageing Research Review. 10(4): 430-439. Mathison, S. (2005). Encyclopedia of Evaluation, Canada: Sage Publications.
  • McSweeney-Feld, M. H. & Oetjen, R. (2012). Dimensions of Long Term Care: An Introduction. Chicago: Health Administration Press.
  • Mendoza-Núñez, V. M. et al. (2018). Influence of the self-perception of old age on the effect of a healthy aging program. Journal of Clinical Medicine, 7(106), 1-11.
  • Mogalakwe, M. (2006). The Use of Documentary Research Methods in Social Research. African Sociological Review, 10(1), 221-230.
  • Monsen, K. and de Blok, J. (2013a). Buurtzorg Nederland. AJN The American Journal of Nursing, 113(8), 55-59.
  • Monsen, K. and de Blok, J. (2013b). Buurtzorg: nurse-led community care. Creative nursing 19 (3), 122-127.
  • Mort, M. (2013). Ageing, Technology and Home Care: New Actors, New Responsibilities. Presses des Mines via Open Edition.
  • National Healthcare Institute. (2016). Health care in the Netherlands. https://english.zorginstituutnederland.nl/ publications/publications/2016/01/31/healthcare-in-the-netherlands.
  • National Research Council. (2010). The role of Human Factors in Home Health Care: Workshop Summary. National Academies Press.
  • National Research Council. (2011). Health Care Comes Home: The Human Factors, The National Washington: Academies Press.
  • OECD Data Elderly Population. (2022). https://data.oecd.org /pop/elderly-population.htm#indicator chart. Onarcan, M. (2011). Türkiye’de evde bakım hizmetleri ve ülke modeli için öneriler. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu, 57(1): 1-6.
  • Özmete E, Hussein S. (2017). Türkiye’de yaşlı bakım hizmetleri raporu: Avrupa’dan en iyi uygulama örnekleri ve Türkiye için bir model tasarımı. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
  • Patton, M.Q. (2002). Qualitative Research and Evaluation Methods, 3rd Ed. Canada: Sage Publications.
  • Pınar, R. (2010). Türkiye’de Evde Bakımda Mevcut Durum, Akademik Geriatri, 153-156.
  • Pinch, K.J. (2009). The Importance of Evaluation Research. Journal of Experiential Education, 31(3): 390-394. Pool, A. and Mast, J. (2011). Eerst buurten, dan zorgen. Professioneel verplegen en verzorgen bij Buurtzorg. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
  • Prieto, E. (2008). Home Health Care Provider: A Guide to Essential Skills. The USA: Springer Publishing Company.
  • Resmi Gazete, 10 Mart 2005. Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik.
  • Resmi Gazete, 2 Haziran 2023, Evde Sağlık Hizmeti Sunumu Hakkında Yönetmelik
  • Resmi Gazete, 25 Ocak 2013, 28539 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği.
  • Rijken, M., Struckmann, V. van der Heide, I. Hujala, A. Barbabella, F. van Ginneken, E., Schellewis F. (2017). How to improve care for people with multimorbidity in Europe?. On behalf of the ICARE4EU consortium. Nivel & Technical University. Berlin.
  • Rosengren, A., Piippo, J., Jeglinsky-Kankainen, I. and Surakka, J. (2017). Buurtzorg – an innovative model for caring elderly at home. Online Journal of Ageing. 2017(2). https://ikanyt.karelia.fi/2017/11/13/buurtzorg-an-innovative-model-for-caring-elderly-at-home/.
  • Sağlık Bakanlığı. (2023) 2022 Yılı Faaliyet Raporu. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/45199/0/2022-faaliyet-raporupdf.pdf.
  • Sağlık Bakanlığı. (2024). 2023 Yılı Faaliyet Raporu. https://sgb.saglik.gov.tr/Eklenti/47771/0/tc-saglik-bakanligi -2023-yili-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=4D19D223F5876 E6C98006F5A03950CEF3A7C10 4B.
  • Scheil-Adlung, X. (2015). Long-term care protection for older persons: A review of coverage deficits in 46 countries. ESS – Working Paper No. 50. International Labour Office. Geneva. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---soc_sec/documents/publication/wcms_407 620.pdf.
  • Sert, G. (2017). Değerlendirme Araştırmaları, Seggie, F.N. ve Bayyurt, Y (Ed.). Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları, içinde 162-171, 2. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Sheldon, T. (2017). Buurtzorg: the district nurses who want to be superfluous. BMJ. 358 (3140).
  • Simonazzi, A. (2009). Care regimes and national employment models. Cambridge Journal of Economics, 33(2), 211-232.
  • Sims-Gould J. ve Martin-Matthews A. (2010). We Share The Care: Family Caregivers’ Experiences Of Their Older Relative Receiving Home Support Services, Health and Social Care In The Community, 18(4): 415-423.
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). https://www.sbb.gov.tr/ wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf.
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028). https://www.sbb.gov.tr /wp- content /uploads/2023/11/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028.pdf.
  • Tessier, L., de Wulf, N., Momose, Y. (2022). Long-term care in the context of population ageing: A rights-based approach to universal coverage, ILO Working Paper, No. 82, ISBN 978-92-2-037976-9, International Labour Organization (ILO), Geneva, https://doi.org/10.54394/RHJD4529
  • The Omaha System (2024). The Omaha System. https://www.omahasystem.org/
  • TÜİK. (2022). Türkiye Aile Yapısı Araştırması, (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813
  • TÜİK. (2024a). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684.
  • TÜİK. (2024b). Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Yasli-Profili-Arastirmasi-2023-53809
  • United Nations. (1956). The ageing of populations and its economic and social implications. https://digitallibrary.un.org/record/3975472?ln=en&v=pdf
  • United Nations. (2020). World Population Ageing 2019. Department of Economic and Social Affairs, Population Division (ST/ESA/SER.A/444).
  • van Dalen, A. (2010). Uit de schaduw van het zorgsysteem: Hoe Buurtzorg Nederland zorg organiseert. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
  • van Eenoo, L., van der Roest, H., Onder, G., Finne-Soveri, H., Garms-Homolova, V., Jonsson, P.V., Draisma, S., van Hout, H., Declercq, A., (2018). Organizational home care models across Europe: A cross sectional study. International Journal of Nursing Studies 77, 39–45.
  • WHO. (2018). Ageing and health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
  • Yağar, F. (2022). Türkiye’de Evde Bakım Hizmetlerine İlişkin Hasta Beklentilerinin Doküman Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 48, 203-214.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (12. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Zaybak, A., Güneş, Ü.Y., İsmailoğlu, E.G. ve Ülker, E. (2012). Yatağa Bağımlı Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Yüklerinin Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 15(1): 48-54.

Turkey’s Home Care Paradox: A Policy Evaluation Research on the Buurtzorg Model

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 4, 505 - 519, 30.10.2024

İbrahim Hüseyin Cansever

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1458508

Öz

Turkey has entered the category of elderly countries with an increase in the elderly population every year, and projections indicate that the rise in the elderly population will continue shortly. With the increasing elderly population of countries, the need for long-term care services is increasing significantly. In Turkey, the demand for long-term care services, seen as a domestic duty, is growing due to the transformation of large families into nuclear families and women’s increased interest in work outside the home. It is clear from the recent documents in Turkey that there is a transformation towards home care and health services for the elderly. However, there were already many problems before this transformation. These problems can be listed as multi-headedness, different approaches, the inability to make evaluations and ratings holistically, and the ineffective use of information technologies. The primary purpose of the research is to analyze the Buurtzorg model being implemented in the Netherlands through the policy (program) evaluation method. This research tries to put forward many solutions to the existing problems in Turkey’s home care system by evaluating the policy (program) of the Buurtzorg model in the Netherlands, which currently has a home care system that has its feet on the ground. The research is based on a triple pillar: system, implementation, and beneficiaries. The document review method was used as a data collection technique. As a result of the research, various policy recommendations were put forward regarding the system, implementation, and beneficiaries.

Anahtar Kelimeler

Long-term care Home care Elderly care Elderly health services Health policy

Kaynakça

  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020). Yılı Yaşlı Nüfus İstatistikleri Bülteni. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/media/89041/yasli_ nufus_istatistik_bulteni.pdf.
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2023). 2022 Faaliyet Raporu. https://www.aile.gov.tr/media/129482/ashb_2022-idare-faaliyet-raporu.pdf.
  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2016). Türkiye’de Yaşlı Bakım Hizmetlerinin Proaktif Yönü ve Mali Yükü Analizi Etüt Araştırması. Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/Raporlar/ATHGM/Turkiyede_Yasli_Bakim_Hizmetlerinin_proaktif_yonu_mali_yonu_etut_analizi_2016.pdf.
  • Alders, P. ve Schut, F.T. (2022). Strategic cost-shifting in long-term care. Evidence from the Netherlands, Health Policy, 126(1), 43-48.
  • Altuntaş, M., Yilmazer, T., Güçlü, Y., ve Öngel, K. (2010). Evde sağlik hizmeti ve günümüzdeki uygulama şekilleri. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 20, 153-158.
  • Arıkan, R. 2011. Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Bähler C., Huber C.A., Brüngger B., Reich O. (2015). Multimorbidity, health care utilization and costs in an elderly community-dwelling population: A claims data based observational study, BMC Health Services Research, 15(23): 1-12.
  • Beğer, T. ve Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi. Klinik Gelişim. 25(3): 1-3.
  • Birla, B. (2017). Ageing Population: Need for Formal Care Workers. S. Irudaya Rajan & Gayathri Balagopal (Ed.). Elderly Care in India. Singapore: Springer.
  • Bloom, D. E., Canning, D. ve Fink, G. (2011). Implications of population aging for economic growth, Program on the Global Demography of Aging Working Paper Series, No: 64.
  • Bloom, D.E. ve Luca, D.L. (2016). The Global Demography of Aging: Facts, Explanations, Future. In Piggott, J. ve Woodland, A. (Eds.). Handbook of the Economics of Population Aging. Amsterdam: Elsevier.
  • Canikoğlu, N. ve Ünal, C. (2011). Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Bakım Sigortasının Kurulmasının Gerekliliği. Prof. Sarper Süzek’e Armağan III, içinde (2267-2297). İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Carehome. (2023). Types of care homes. https://www.carehome.co.uk/advice/types-of-care-home.
  • Cavedon, E., Minning, C., Zangl, P. (2020). Humanity over bureaucracy. https://www.fhnw.ch/de/forschung-und-dienstleistungen/soziale-arbeit/soziale-arbeit-und-gesundheit/buurtzorg-modell_ menschlichkeit _vor_buerokratie.
  • Cirkovi’c, S. (2018). Buurtzorg: revolutionising home care in the Netherlands - Centre for Public Impact (CPI), Centre for Public Impact. https://www.centreforpublicimpact.org/ case-study/buurtzorg-revolutionising-home-care-netherlands/.
  • Cole, R.L. (1996). Introduction to Political Science and Policy Research, New York: St. Martin’s Press. de Blok, J. and Pool, A. (2010). Buurtzorg: menselijkheid boven bureaucratie. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
  • de Veer, A.J.E., Brandt, H.E., Schellevis, F.G., and Francke, A.L. (2008). Buurtzorg: nieuw en toch vertrouwd. Een onderzoek naar de ervaringen van cliënten, mantelzorgers, medewerkers en huisartsen.Care in the neighbourhood. A study about experiences of clients, care staff and general practitioners involved]. Utrecht: NIVEL.
  • Devlet Planlama Teşkilatı. (2007). Yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal planı. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. Yayın No: DPT: 2741
  • Drennan, VM., Ross, F., Calestani, M., Saunders, M., West, P. (2018a). Learning from an early pilot of the Dutch Buurtzorg model of district nursing in England. Primary Health Care 28 (6), 23–25.
  • Drennan VM, Calestani M, Ross F, Saunders M, West P. (2018b). Tackling the workforce crisis in district nursing: can the Dutch Buurtzorg model offer a solution and a better patient experience? A mixed methods case study. BMJ Open. 6;8(6):e021931.
  • Dürr, D.W., Mikkelsen, L.H. and Moth, G. (2024), Homecare nursing: a survey of citizen experiences with health-care professionals in the time allotted for homecare, Working with Older People, https://doi.org/10.1108/WWOP-10-2023-0045
  • Eryurt, M.A. ve Peksezer, V.S. (2016). Türkiye’de Yaşlı Bakım Hizmetlerinin Proaktif Yönü ve Mali Yükü Analizi Etüt Araştırması. Tuğçe Demir (Ed.). Ankara: Çizge Tanıtım ve Matbaacılık.
  • European Commission. (2015). Recruitment and Retention of the Health Workforce in Europe: 8 case studies on selected topics addressing recruitment and retention of health professionals. Annex 5. https://health.ec.europa.eu/ document/download/b042f364-e33f-42b8-9961-2fa36fe8eb48_en?filename=2015_healthworkforce_recruitment_retention_annex5_en.pdf
  • European Parliamentary Research Service. (2014). Older people in Europe: EU policies and programmes. https://www.europarl.europa.eu/RegData/bibliotheque/briefing/2014/140811/LDM_BRI(2014)140811_REV1_EN.pdf.
  • Fagerberg, I. ve Engstrom, G. (2012). Care of the old-A matter of ethics, organization and relationships. Int J Qual Stud Health Well-being, 7 (9684).
  • Genç, Y. ve Alptekin, K. (2013). Korunmaya Muhtaç Yaşlılara Evde Sağlık ve Bakım Hizmeti Sunulması Adlı Proje Üzerine Bir Araştırma. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5).
  • Genet, N. et al. (2011). Home care in Europe: a systematic literature review. BMC Health Services Research. 11(1): 207.
  • Goode-Chresos, R.A. (2012). Social Work Practice in Home Health Care. USA: Routledge.
  • Gray, B.H., Sarnak, D.O., Burgers, J.S., (2015). Home Care by Self-Governing Nursing Teams: The Netherlands’ Buurtzorg Model. Commonwealth Fund pub. 1818 (14).
  • Greenhalgh, T., Abimbola, S., (2019). The NASSS Framework – A Synthesis of Multiple Theories of Technology Implementation. Studies in health technology and informatics 263, 193–204.
  • Guo, L. K. & Castillo, R. J. (2012). The U.S. Long Term Care System: Development and Expansion of Naturally Occurring Retirement Communities as an Innovative Model for Aging in Place. Aging International, 37(2), 210-227.
  • Gül, H. (2015). Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri. Yasama Dergisi, (29), 5-31.
  • Güven, S. (2016). Evde Bakım Hizmeti Verme, Kalınkara, V. (Ed.) Yaşlılık: Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler, içinde (293-325). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Hamm, C. ve Glyn-Jones, J. (2019). Implementing an adapted Buurtzorg model in an inner city NHS trust. British Journal of Community Nursing 24 (11), 534-537.
  • Harris, M.D. (2017). Handbook of Home Health Care Administration. 6th edition, Burlington: Jones & Bartlett Learning.
  • Hasson H. ve Arnetz, J.E. (2011). Care Recipients’ And Family Members’ Perceptions Of Quality Of Older People Care: A Comparison Of Home-Based Care And Nursing Homes. Department Of Business Administration, Lund University School Of Economics And Management, Lund, Sweden. Journal of Clinical Nursing, 20 (9-10): 1423-35.
  • Hegedüs, A. Schürch, A. and Bischofberger,, I. (2022). Implementing Buurtzorg-derived models in the home care setting: a Scoping Review. International Journal of Nursing Studies Advances. 4, 100061.
  • Hekimler, A. (2015). Federal Almanya’da Sosyal Bakım Sigortasının Temel Esasları – Türkiye İçin Gözlemler –. Çalışma ve Toplum, 1(44), 45-76.
  • Hellström, Y. ve Halberg I.R. (2001). Perspectives of Elderly People Receiving Home Help On Health, Care And Quality Of Life, Health And Social Care in the Community, 9(2): 61-71.
  • İşlek, E. Oğuz Arı, H. Özatkan, Y. Kardelen Bilir Uslu, M. Çakmak, S. Koca, S. Sönmez Artuç, S. Konca, M. Yıldırım, H.H. (2023). Developing and strengthening services to achieve an integrated continuum of long-term car in Türkiye: EVIPNet evidence brief for policy, number 12. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.
  • Jantunen, S., Piippo, J., Surakka, J., Sinervo, T., Ruotsalainen, S., Burstr¨om, T. (2020). Self-Organizing Teams in Elderly Care in Finland: Experiences and Opportunities. Creative nursing 26 (1), 37-42.
  • Johansen,F. and van den Bosch, S. (2017). The scaling-up of Neighbourhood Care: From experiment towards a transformative movement in healthcare. Futures, 89, 60-73.
  • Kalınkara, V. ve Kalaycı, I. (2017). Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti Veren Bireylerde Yaşam Doyumu, Bakım Yükü ve Tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 10(2): 19-39.
  • Karan, M.A ve Satman, İ. (2021). Türkiye Yaşlı Sağlığı Raporu: Güncel Durum, Sorunlar ve Kısa-Orta Vadeli Çözümler. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı ve Kronik Hastalıklar Enstitüsü Yayın No: 48569, İstanbul.
  • King, J.A., Morris, L.L. and Fitz-Gibbon, C.T. (1987). How to Assess Program Implementation, London: Sage Publications.
  • KPMG International. (2012) Buurtzorg empowered nurses focus on patient value. pp. 20–23. In KPMG (2012) Value walks: Successful habits for improving workforce motivation and productivity. https://www.commonwealthfund.org/ publications/case-study/2015/may/home-care-self-governing-nursing-teams-netherlands-buurtzorg-model.
  • Kreitzer, M.J., Monsen, K., de Blok, J., (2015). Buurtzorg Nederland: A Global Model of Social Innovation, Change, and Whole-Systems Healing. Global advances in Health ans Medicine 4 (1), 40–44.
  • Leask, C. ve Gilmartin, A. (2019). Implementation of a neighbourhood care model in a Scottish integrated context-views from patients. AIMS Public Health 6 (2), 143–153.
  • Leichsenring, K. (2012). Integrated Care for Older People in Europe—Latest Trends and Perceptions. International Journal of Integrated Care. 12:e7
  • Maarse, J.A.M. ve Jurissen, P.P. (2016). The policy and politics of the 2015 long-term care reform in the Netherlands. Health Policy, 120, 241-245.
  • Marengoni A., Angleman S., Melis, R., Mangialasche, F., Karp, A., Garmen, A., Meinow, B. and Fratiglioni, L. (2011). Aging with multimorbidity: A systematic review of the literature, Ageing Research Review. 10(4): 430-439. Mathison, S. (2005). Encyclopedia of Evaluation, Canada: Sage Publications.
  • McSweeney-Feld, M. H. & Oetjen, R. (2012). Dimensions of Long Term Care: An Introduction. Chicago: Health Administration Press.
  • Mendoza-Núñez, V. M. et al. (2018). Influence of the self-perception of old age on the effect of a healthy aging program. Journal of Clinical Medicine, 7(106), 1-11.
  • Mogalakwe, M. (2006). The Use of Documentary Research Methods in Social Research. African Sociological Review, 10(1), 221-230.
  • Monsen, K. and de Blok, J. (2013a). Buurtzorg Nederland. AJN The American Journal of Nursing, 113(8), 55-59.
  • Monsen, K. and de Blok, J. (2013b). Buurtzorg: nurse-led community care. Creative nursing 19 (3), 122-127.
  • Mort, M. (2013). Ageing, Technology and Home Care: New Actors, New Responsibilities. Presses des Mines via Open Edition.
  • National Healthcare Institute. (2016). Health care in the Netherlands. https://english.zorginstituutnederland.nl/ publications/publications/2016/01/31/healthcare-in-the-netherlands.
  • National Research Council. (2010). The role of Human Factors in Home Health Care: Workshop Summary. National Academies Press.
  • National Research Council. (2011). Health Care Comes Home: The Human Factors, The National Washington: Academies Press.
  • OECD Data Elderly Population. (2022). https://data.oecd.org /pop/elderly-population.htm#indicator chart. Onarcan, M. (2011). Türkiye’de evde bakım hizmetleri ve ülke modeli için öneriler. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu, 57(1): 1-6.
  • Özmete E, Hussein S. (2017). Türkiye’de yaşlı bakım hizmetleri raporu: Avrupa’dan en iyi uygulama örnekleri ve Türkiye için bir model tasarımı. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
  • Patton, M.Q. (2002). Qualitative Research and Evaluation Methods, 3rd Ed. Canada: Sage Publications.
  • Pınar, R. (2010). Türkiye’de Evde Bakımda Mevcut Durum, Akademik Geriatri, 153-156.
  • Pinch, K.J. (2009). The Importance of Evaluation Research. Journal of Experiential Education, 31(3): 390-394. Pool, A. and Mast, J. (2011). Eerst buurten, dan zorgen. Professioneel verplegen en verzorgen bij Buurtzorg. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
  • Prieto, E. (2008). Home Health Care Provider: A Guide to Essential Skills. The USA: Springer Publishing Company.
  • Resmi Gazete, 10 Mart 2005. Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik.
  • Resmi Gazete, 2 Haziran 2023, Evde Sağlık Hizmeti Sunumu Hakkında Yönetmelik
  • Resmi Gazete, 25 Ocak 2013, 28539 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği.
  • Rijken, M., Struckmann, V. van der Heide, I. Hujala, A. Barbabella, F. van Ginneken, E., Schellewis F. (2017). How to improve care for people with multimorbidity in Europe?. On behalf of the ICARE4EU consortium. Nivel & Technical University. Berlin.
  • Rosengren, A., Piippo, J., Jeglinsky-Kankainen, I. and Surakka, J. (2017). Buurtzorg – an innovative model for caring elderly at home. Online Journal of Ageing. 2017(2). https://ikanyt.karelia.fi/2017/11/13/buurtzorg-an-innovative-model-for-caring-elderly-at-home/.
  • Sağlık Bakanlığı. (2023) 2022 Yılı Faaliyet Raporu. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/45199/0/2022-faaliyet-raporupdf.pdf.
  • Sağlık Bakanlığı. (2024). 2023 Yılı Faaliyet Raporu. https://sgb.saglik.gov.tr/Eklenti/47771/0/tc-saglik-bakanligi -2023-yili-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=4D19D223F5876 E6C98006F5A03950CEF3A7C10 4B.
  • Scheil-Adlung, X. (2015). Long-term care protection for older persons: A review of coverage deficits in 46 countries. ESS – Working Paper No. 50. International Labour Office. Geneva. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---soc_sec/documents/publication/wcms_407 620.pdf.
  • Sert, G. (2017). Değerlendirme Araştırmaları, Seggie, F.N. ve Bayyurt, Y (Ed.). Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları, içinde 162-171, 2. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Sheldon, T. (2017). Buurtzorg: the district nurses who want to be superfluous. BMJ. 358 (3140).
  • Simonazzi, A. (2009). Care regimes and national employment models. Cambridge Journal of Economics, 33(2), 211-232.
  • Sims-Gould J. ve Martin-Matthews A. (2010). We Share The Care: Family Caregivers’ Experiences Of Their Older Relative Receiving Home Support Services, Health and Social Care In The Community, 18(4): 415-423.
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). https://www.sbb.gov.tr/ wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf.
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028). https://www.sbb.gov.tr /wp- content /uploads/2023/11/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028.pdf.
  • Tessier, L., de Wulf, N., Momose, Y. (2022). Long-term care in the context of population ageing: A rights-based approach to universal coverage, ILO Working Paper, No. 82, ISBN 978-92-2-037976-9, International Labour Organization (ILO), Geneva, https://doi.org/10.54394/RHJD4529
  • The Omaha System (2024). The Omaha System. https://www.omahasystem.org/
  • TÜİK. (2022). Türkiye Aile Yapısı Araştırması, (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813
  • TÜİK. (2024a). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684.
  • TÜİK. (2024b). Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Yasli-Profili-Arastirmasi-2023-53809
  • United Nations. (1956). The ageing of populations and its economic and social implications. https://digitallibrary.un.org/record/3975472?ln=en&v=pdf
  • United Nations. (2020). World Population Ageing 2019. Department of Economic and Social Affairs, Population Division (ST/ESA/SER.A/444).
  • van Dalen, A. (2010). Uit de schaduw van het zorgsysteem: Hoe Buurtzorg Nederland zorg organiseert. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
  • van Eenoo, L., van der Roest, H., Onder, G., Finne-Soveri, H., Garms-Homolova, V., Jonsson, P.V., Draisma, S., van Hout, H., Declercq, A., (2018). Organizational home care models across Europe: A cross sectional study. International Journal of Nursing Studies 77, 39–45.
  • WHO. (2018). Ageing and health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
  • Yağar, F. (2022). Türkiye’de Evde Bakım Hizmetlerine İlişkin Hasta Beklentilerinin Doküman Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 48, 203-214.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (12. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Zaybak, A., Güneş, Ü.Y., İsmailoğlu, E.G. ve Ülker, E. (2012). Yatağa Bağımlı Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Yüklerinin Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 15(1): 48-54.
Toplam 93 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Politika ve Yönetim (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

İbrahim Hüseyin Cansever 0000-0002-9999-6789

Erken Görünüm Tarihi 28 Ekim 2024
Yayımlanma Tarihi 30 Ekim 2024
Gönderilme Tarihi 25 Mart 2024
Kabul Tarihi 16 Ağustos 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024Cilt: 25 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Cansever, İ. H. (2024). Türkiye’nin Evde Bakım Paradoksu: Buurtzorg Modeli Üzerine Bir Politika Değerlendirme Araştırması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 25(4), 505-519. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1458508
 Kapak Resmi İndir

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.