Öz
Türkiye'deki kahve pazarı hızla büyümekte, bu durum uluslararası, ulusal ve yerel kahve işletmeleri arasında kıyasıya bir rekabetin yaşanmasına neden olmaktadır. Yerel işletmelerin rekabette marka avantajına sahip daha kurumsal bu yapılarla rekabet edebilmesi ve varlığını sürdürebilmesi yerel ekonomiler için son derece önem kazanmıştır. Bu çalışmada kahve pazarında faaliyet gösteren şirketleri rekabet stratejileri açısından incelemek amacıyla oyun teorisi bir araç olarak kullanılmış hem sıfır toplamlı hem de sıfır toplamlı olmayan oyunlar tasarlanmıştır. Bunu yaparken kuşakların beklentilerinin, beğenilerinin, zevk ve tercihlerinin ve dolayısı ile tüketim alışkanlıklarının farklı olabileceği düşünülerek doğdukları yıllara göre X, Y ve Z kuşağı olmak üzere gruplandırma yapılarak Erzurum ilinde 1600 kişiye anket yapılmıştır. Yapılan anketlerden elde edilen verilerle farklı oyun matrisleri oluşturulmuştur. Oyunlar her kuşak için kahve işletmeleri arasında öne çıkan stratejilerin belirlenmesi üzerine kurgulanmıştır. Sonuçlar kuşak fark etmeksizin yerel kahve işletmesinin uluslararası ve ulusal kahve zincirleri karşısında mekân konforu ile öne çıktığını ortaya koymuştur. Ayrıca tüketici beklentilerini karşılama açısından da yerel işletmelerin yine mekân konforu ile öne çıktığı görülmektedir. Yerel kahve işletmeleri rekabet avantajı elde edebilmek için mekân konforu ile ilgili stratejileri geliştirmeye odaklanmalıdır. Bu stratejiyi geliştirmek yerel işletmeye pazar payını arttırmaya yönelik fırsatlar sunar. Ayrıca Z kuşağının tüm stratejilerde diğer kuşaklara kıyasla daha yüksek beklentilere sahip olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
oyun teorisi sıfır toplamlı oyun sıfır toplamlı olmayan oyun rekabet kahve çalışmaları
Etik Beyan
Bu çalışma için 20.05.2021 tarihinde Erzurum Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’ndan çalışmanın gerçekleştirilmesinde etik açıdan sakınca olmadığına dair onay alınmıştır.
Destekleyen Kurum
Bu çalışma Erzurum Teknik Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje Numarası: 2021/022
Teşekkür
Bu çalışma Erzurum Teknik Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje Numarası: 2021/022
Kaynakça
- Abdalzaher, M. S., Samy, L., & Muta, O. (2019). Non-zero-sum game-based trust model to enhance wireless sensor networks security for IoT applications. IET Wireless Sensor Systems, 9(4), 218-226.
- Abedian, M., Amindoust, A., Maddahi, R., & Jouzdani, J. (2022). A game theory approach to selecting marketing-mix strategies. Journal of Advances in Management Research, 19(1), 139-158.
- Arıkan, C., Akyos, M., Durgut, M., & Göker, A. (2003). Ulusal inovasyon sistemi: Kavramsal çerçeve, Türkiye incelemesi ve ülke örnekleri. İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
- Arslan, F. (2019). Tüketicilerin kahve tüketim alışkanlıkları ve kahve dükkânı tercihleri: Antalya ilinde bir araştırma. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 224-234.
- Biçici, Ü. (2009). Dağıtım kanallarında oyun teorisi yaklaşımının kullanımı ve bir uygulama [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Türkiye.
- Bunker, R. B. (2013). Are regional tax investment incentives a zero-sum game? An empirical analysis of the Gulf Opportunity Zone Act of 2005. Journal of Accounting and Finance, 13(3), 118-133.
- Cantwell, G. L. (2003). Can two person zero sum game theory improve military decision-making course of action selection. United States Army Command and General Staff College, Fort Leavenworth, KS.
- Chen, Y. W., & Larbani, M. (2006). Two-person zero-sum game approach for fuzzy multiple attribute decision making problems. Fuzzy Sets and Systems, 157(1), 34-51.
- Chirinko, R. S., & Wilson, D. J. (2008). State investment tax incentives: A zero-sum game?. Journal of Public Economics, 92(12), 2362-2384.
- Cinemre, N. (2001). Yöneylem araştırması. İstanbul: Evrim Yayınevi.
- Corrado, C., Haskel, J., Jona-Lasinio, C., & Nasim, B. (2015). Is international R&D tax competition a zero-sum game? Evidence from the EU. NBER Working Paper, 1-8.
- Doğan, R., Yavuz, M., & Tamer, E. R. E. N. (2015). Öğrencilerde akıllı telefon kullanımının özellikleri bakımından oyun teorisi ile analiz edilmesi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 67-76.
- Esin, A. (2003). Yöneylem araştırmasında yararlanılan karar yöntemleri. Ankara: Gazi Kitapevi.
- Evyapan, B. (2009). Oyun teorisi ve İMKBde sektörel bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Türkiye.
- Gaascht, F., Dicato, M., & Diederich, M. (2015). Coffee provides a natural multitarget pharmacopeia against the hallmarks of cancer. Genes & nutrition, 10(6), 1-17.
- Halaç, O. (1995). Kantitatif karar verme teknikleri: Yöneylem araştırmasına giriş. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
- Heise, U. (2001). Kahve Kahvehane. M.Tüzel (Çeviren) Ankara.
- Karabacak, H. (2016). Herkes için oyun teorisi: oyunlar, kavramlar, stratejileri. Seçkin Yayıncılık.
- Karabacak, H., & Akdeve, E. (2021). rekabet istihbaratı ve strateji oluşturma: Oyun teorisi perspektifinden bir değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (68), 326-345.
- Karagöz, Y. (2019). SPSS-AMOS-META uygulamalı istatistiksel analizler (2.baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Koçer, U. U., Albayrak, O., Kumaç, S., & Volkan, U. Z. U. N. (2014). Dizüstü bilgisayar tercihinde öğrenci beğenilerinin firmaların stratejilerine etkisi: Oyun kuramı yaklaşımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 159-178.
- Lin, E. Y. (2012). Starbucks as the third place: Glimpses into Taiwan’s consumer culture and lifestyles. Journal of International Consumer Marketing, 24(1–2), 119–128.
- Morris, P. (2012). Introduction to game theory. Springer Science & Business Media.
- Murphy, P. (2017). Game theory as a paradigm for the public relations process. In Public relations theory (pp. 173-192). Routledge.
- Norton, M. I., & Sommers, S. R. (2011). Whites see racism as a zero-sum game that they are now losing. Perspectives on Psychological science, 6(3), 215-218.
- Osborne, M. J. (1994). A Course in Game Theory. MIT Press.
- Polat, M., & Yusuf, A. (2020). Akıllı Telefon Piyasasında Firmalar Arasındaki Rekabetin Stratejik Olarak İncelenmesi: Oyun Teorisi Kapsamında Uygulamalı Bir Çalışma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 677-700.
- Reddy, Y. B. (2009, June). A game theory approach to detect malicious nodes in wireless sensor networks. In 2009 Third International Conference on Sensor Technologies and Applications (pp. 462-468). IEEE..
- Rençber, B. A. (2012). Karar vermede oyun teorisi tekniği ve bir uygulama. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 96-107.
- Różycka-Tran, J., Boski, P., & Wojciszke, B. (2015). Belief in a zero-sum game as a social axiom: A 37-nation study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 46(4), 525-548.
- Shen, S., Ma, H., Fan, E., Hu, K., Yu, S., Liu, J., & Cao, Q. (2017). A non-cooperative non-zero-sum game-based dependability assessment of heterogeneous WSNs with malware diffusion. Journal of Network and Computer Applications, 91, 26-35.
- Shi, H. Y., Wang, W. L., Kwok, N. M., & Chen, S. Y. (2012). Game theory for wireless sensor networks: a survey. Sensors, 12(7), 9055-9097.
- Songchoo, T., & Suriya, K. (2012). Competition to commit crime: An economic experiment on illegal logging using behavioral game theory. The Empirical Econometrics and Quantitative Economics Letters, 1(1), 75-90.
- Taha, H., A., (1971), Operations research an introduction. New York: Macmillan Publishing Co., Inc.
- Tarım, B. (2012). Bilişim firmalarının inovasyon açısından rekabet üstünlüklerinin oyun teorisi ile karşılaştırılması: Antalya’da üç bilişim firması örneği [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. Türkiye.
- Turnbull, S. M. (1987). Swaps: A zero sum game?. Financial Management, 15-21.
- Uysal, F., Gülmez, M., & Çubukcu, H. A. (2017). Turizmde havayolu şirketlerinin fiyat belirleme politikaları ve oyun teorisi uygulaması. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 5-19.
- Williams, K. C., Page, R. A. (2011). Marketing to the generations. Journal of Behavioral Studies in Business, 3(1), 37-53.
- Winston, L.W., (1994). Operation research. California: Duxbury Press.
- Yaşa, E., Bozyiğit, S. (2012). Y kuşağı tüketicilerinin cep telefonu ve gsm operatörleri tercihi: Mersin ilindeki üniversite öğrencilerinin tercihlerini belirlemeye yönelik pilot bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 29-46.
- Yaylalı, M. (2004). Mikroiktisat (3. basım). İstanbul: Beta Kitap
- Yılmaz, E. (2009). Oyun teorisi. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Yürüten, S. (2010). Sıfır toplamlı iki kişili oyun modeli yaklaşımı ile finansal piyasaların incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Türkiye
- Zu, C., Wang, Y. X., Chang, X. Y., Wei, Z. H., Zhang, S. Y., & Duan, L. M. (2012). Experimental demonstration of quantum gain in a zero-sum game. New Journal of Physics, 14(3), 033002.
Öz
The coffee market in Turkey is growing rapidly, leading to fierce competition between international, national and local coffee shops. It has become extremely important for the local economy that local businesses can compete and survive with these more institutionalized structures that also have brand advantages in competition. In this study, game theory was used as a tool to analyse the competitive strategies of companies operating in the coffee market by designing both zero-sum and non-zero-sum games. Considering that the expectations, tastes, preferences and consumption habits of the generations may be different, 1600 people were surveyed in Erzurum province by grouping them as Generation X, Y and Z according to their year of birth. Different game matrices were created with the data obtained from the surveys. The games were designed to identify the prominent strategies among coffee shops for each generation. The results showed that, regardless of generation, local coffee shops stand out from international and national coffee chains in terms of space comfort. In addition, local shops also stand out in terms of meeting consumer expectations. In order to gain a competitive advantage, local coffee shops should focus on developing strategies related to the space comfort. Developing this strategy provides opportunities for local businesses to increase their market share. It is also observed that Generation Z has higher expectations in all strategies compared to other generations.
Anahtar Kelimeler
game theory zero-sum games non-zero sum games competition coffee studies
Kaynakça
- Abdalzaher, M. S., Samy, L., & Muta, O. (2019). Non-zero-sum game-based trust model to enhance wireless sensor networks security for IoT applications. IET Wireless Sensor Systems, 9(4), 218-226.
- Abedian, M., Amindoust, A., Maddahi, R., & Jouzdani, J. (2022). A game theory approach to selecting marketing-mix strategies. Journal of Advances in Management Research, 19(1), 139-158.
- Arıkan, C., Akyos, M., Durgut, M., & Göker, A. (2003). Ulusal inovasyon sistemi: Kavramsal çerçeve, Türkiye incelemesi ve ülke örnekleri. İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
- Arslan, F. (2019). Tüketicilerin kahve tüketim alışkanlıkları ve kahve dükkânı tercihleri: Antalya ilinde bir araştırma. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 224-234.
- Biçici, Ü. (2009). Dağıtım kanallarında oyun teorisi yaklaşımının kullanımı ve bir uygulama [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Türkiye.
- Bunker, R. B. (2013). Are regional tax investment incentives a zero-sum game? An empirical analysis of the Gulf Opportunity Zone Act of 2005. Journal of Accounting and Finance, 13(3), 118-133.
- Cantwell, G. L. (2003). Can two person zero sum game theory improve military decision-making course of action selection. United States Army Command and General Staff College, Fort Leavenworth, KS.
- Chen, Y. W., & Larbani, M. (2006). Two-person zero-sum game approach for fuzzy multiple attribute decision making problems. Fuzzy Sets and Systems, 157(1), 34-51.
- Chirinko, R. S., & Wilson, D. J. (2008). State investment tax incentives: A zero-sum game?. Journal of Public Economics, 92(12), 2362-2384.
- Cinemre, N. (2001). Yöneylem araştırması. İstanbul: Evrim Yayınevi.
- Corrado, C., Haskel, J., Jona-Lasinio, C., & Nasim, B. (2015). Is international R&D tax competition a zero-sum game? Evidence from the EU. NBER Working Paper, 1-8.
- Doğan, R., Yavuz, M., & Tamer, E. R. E. N. (2015). Öğrencilerde akıllı telefon kullanımının özellikleri bakımından oyun teorisi ile analiz edilmesi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 67-76.
- Esin, A. (2003). Yöneylem araştırmasında yararlanılan karar yöntemleri. Ankara: Gazi Kitapevi.
- Evyapan, B. (2009). Oyun teorisi ve İMKBde sektörel bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Türkiye.
- Gaascht, F., Dicato, M., & Diederich, M. (2015). Coffee provides a natural multitarget pharmacopeia against the hallmarks of cancer. Genes & nutrition, 10(6), 1-17.
- Halaç, O. (1995). Kantitatif karar verme teknikleri: Yöneylem araştırmasına giriş. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
- Heise, U. (2001). Kahve Kahvehane. M.Tüzel (Çeviren) Ankara.
- Karabacak, H. (2016). Herkes için oyun teorisi: oyunlar, kavramlar, stratejileri. Seçkin Yayıncılık.
- Karabacak, H., & Akdeve, E. (2021). rekabet istihbaratı ve strateji oluşturma: Oyun teorisi perspektifinden bir değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (68), 326-345.
- Karagöz, Y. (2019). SPSS-AMOS-META uygulamalı istatistiksel analizler (2.baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Koçer, U. U., Albayrak, O., Kumaç, S., & Volkan, U. Z. U. N. (2014). Dizüstü bilgisayar tercihinde öğrenci beğenilerinin firmaların stratejilerine etkisi: Oyun kuramı yaklaşımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 159-178.
- Lin, E. Y. (2012). Starbucks as the third place: Glimpses into Taiwan’s consumer culture and lifestyles. Journal of International Consumer Marketing, 24(1–2), 119–128.
- Morris, P. (2012). Introduction to game theory. Springer Science & Business Media.
- Murphy, P. (2017). Game theory as a paradigm for the public relations process. In Public relations theory (pp. 173-192). Routledge.
- Norton, M. I., & Sommers, S. R. (2011). Whites see racism as a zero-sum game that they are now losing. Perspectives on Psychological science, 6(3), 215-218.
- Osborne, M. J. (1994). A Course in Game Theory. MIT Press.
- Polat, M., & Yusuf, A. (2020). Akıllı Telefon Piyasasında Firmalar Arasındaki Rekabetin Stratejik Olarak İncelenmesi: Oyun Teorisi Kapsamında Uygulamalı Bir Çalışma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 677-700.
- Reddy, Y. B. (2009, June). A game theory approach to detect malicious nodes in wireless sensor networks. In 2009 Third International Conference on Sensor Technologies and Applications (pp. 462-468). IEEE..
- Rençber, B. A. (2012). Karar vermede oyun teorisi tekniği ve bir uygulama. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 96-107.
- Różycka-Tran, J., Boski, P., & Wojciszke, B. (2015). Belief in a zero-sum game as a social axiom: A 37-nation study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 46(4), 525-548.
- Shen, S., Ma, H., Fan, E., Hu, K., Yu, S., Liu, J., & Cao, Q. (2017). A non-cooperative non-zero-sum game-based dependability assessment of heterogeneous WSNs with malware diffusion. Journal of Network and Computer Applications, 91, 26-35.
- Shi, H. Y., Wang, W. L., Kwok, N. M., & Chen, S. Y. (2012). Game theory for wireless sensor networks: a survey. Sensors, 12(7), 9055-9097.
- Songchoo, T., & Suriya, K. (2012). Competition to commit crime: An economic experiment on illegal logging using behavioral game theory. The Empirical Econometrics and Quantitative Economics Letters, 1(1), 75-90.
- Taha, H., A., (1971), Operations research an introduction. New York: Macmillan Publishing Co., Inc.
- Tarım, B. (2012). Bilişim firmalarının inovasyon açısından rekabet üstünlüklerinin oyun teorisi ile karşılaştırılması: Antalya’da üç bilişim firması örneği [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. Türkiye.
- Turnbull, S. M. (1987). Swaps: A zero sum game?. Financial Management, 15-21.
- Uysal, F., Gülmez, M., & Çubukcu, H. A. (2017). Turizmde havayolu şirketlerinin fiyat belirleme politikaları ve oyun teorisi uygulaması. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 5-19.
- Williams, K. C., Page, R. A. (2011). Marketing to the generations. Journal of Behavioral Studies in Business, 3(1), 37-53.
- Winston, L.W., (1994). Operation research. California: Duxbury Press.
- Yaşa, E., Bozyiğit, S. (2012). Y kuşağı tüketicilerinin cep telefonu ve gsm operatörleri tercihi: Mersin ilindeki üniversite öğrencilerinin tercihlerini belirlemeye yönelik pilot bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 29-46.
- Yaylalı, M. (2004). Mikroiktisat (3. basım). İstanbul: Beta Kitap
- Yılmaz, E. (2009). Oyun teorisi. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Yürüten, S. (2010). Sıfır toplamlı iki kişili oyun modeli yaklaşımı ile finansal piyasaların incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Türkiye
- Zu, C., Wang, Y. X., Chang, X. Y., Wei, Z. H., Zhang, S. Y., & Duan, L. M. (2012). Experimental demonstration of quantum gain in a zero-sum game. New Journal of Physics, 14(3), 033002.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Ekonomi Teorisi (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 28 Ekim 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ekim 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Nisan 2024 |
| Kabul Tarihi | 11 Eylül 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 25 Sayı: 4 |
Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.