BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 2, 231 - 252, 06.09.2013

Elif Aşkın Rüştü Yayar , Zafer Oktay

Öz

In parallel with the economic policies which have been put into practice in our country since 1980s, the break-down of rural population has gained momentum and cities have become subject to a consistent stream of migration from rural areas. Rural migration makes its weight felt in state affairs as an important social question in terms of the negative consequences that it has brought on. In this paper, the factors causing rural migration, which has reached high levels in Turkey and has given rise to deep problems, is estimated particularly for Yeşilyurt by Bivariate Probit Model. According to the consequences of the research; in the case of Yeşilyurt, rural migration is caused by the attractive urban factors (employment opportunities, sending children to school, transportation, health facilities) and more importantly repulsive rural factors (inadequate income, poverty, split of fields by heritage, marketing problems of products, no opportunities for nonfarm payroll employment, inadequate educational and health facilities). When the consequences of the research are taken into consideration, it is critically important to make social and economic policies for the solution of rural problems in order to prevent migration.

Anahtar Kelimeler

Rural Migration Economic Policies Limited Dependent Variable Model Yeşilyurt District.

Kaynakça

  • ARSLAN, İ. ve AKAN, Y. (2008), Göç Ekonomisi, Bursa, Ekin Yayınevi.
  • AKGÜR, Z. G. (1997), Türkiye’de Kırsal Kesimden Kente Göç ve Bölgelerarası Dengesizlik, Ankara, Kültür Bakanlığı
  • ANSAL, H., KÜÇÜKÇİFÇİ, S., ONARAN, Ö. ve ORBAY, B.Z. (2000), Türkiye Emek Piyasasının Yapısı ve İşsizlik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • BAĞLI, M.(2005), “Türkiye’de Göç ve Kentleşme” Uluslararası Göç Sempozyumu Bildirileri, 8–11 Aralık, 215–225.
  • BAŞTAYMAZ, T. (1999), “İşportacılık: Günümüz Kentlerinde Cankurtaran Meslek”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 1 (1), 1–3.
  • BEAUCHEMIN, C. ve SCHOUMAKER, B. (2005), “Migration to Cities in Burkina Faso: Does the Level of Development in Sending Areas Matter?”, World Development, Vol.33 (7), 1129–1152
  • BİÇERLİ, M. K. (2009), Çalışma Ekonomisi, İstanbul: Beta Basım
  • BULUTAY, T. ve TAŞTI, E. (2004), “Informal Sector in the Turkish Labour Market”, Türkiye Ekonomi Kurumu, İnternet Adresi: http://www.tek.org.tr/dosyalar/informal _in_turkey.pdf Erişim Tarihi: 02012.
  • BULUTAY, T. (2007), “Türkiye’de Yüksek Öğrenimlilerde İşlendirme ve İşsizlik”, Güncel Sosyal Politika Tartışmaları, A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yayın No:595, 135–213
  • CHAUDHURI, S. (2000), “Rural-Urban Migration the Informal Sector, Urban Development and Development Policies: A Theoretical Analysis”, Review of Development Economics, 4 (3), 353–364.
  • ÇELİK, F. (2005), “İç Göçler: Teorik Bir Analiz”. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 167–184.
  • ÇINAR, S. ve LORDOĞLU, K. (2011), “Mevsimlik Tarım İşçileri: Marabadan Ücretli Fındık İşçiliğine”, III. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, Bildiri Kitabı, Petrol-İş Yayını:116, 419–448.
  • DEMİR, G. (1997), “Göç Nedenleri ve Göçerlerin Beklentilerindeki Gerçekleşme Durumu”, Toplum ve Göç Bildiriler Kitabı, DİE Yayınları, No:2046, Ankara
  • DİE (2002), 2000 Genel Nüfus Sayımı: Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri- Tokat İli, Ankara: DİE
  • DİNÇER, B. ve ÖZASLAN, M. (2004), İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Ankara: DPT
  • DPT (2001), VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Kayıtdışı Ekonomi Özel İhtisas Komisyonu Raporu Ankara, DPT Yayın No:2603
  • DPT (2007), Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara
  • ECEVİT, Y. (1997), “Kalkınma Projelerinin Bir Sonucu Olarak Göç: Boyabat Barajı Örneği”, Toplum ve Göç Bildiriler Kitabı, DİE Yayın no:2046, Ankara
  • EKİN, N. (2000), Türkiye’de Yapay İstihdam ve İstihdam Politikaları, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, Yayın No. 2002–33.
  • ERDER, S. (2006), İstanbul’a Bir Kent Kondu: Ümraniye, İletişim Yayınları, İstanbul FIRAT KALKINMA AJANSI (2011), Bingöl İli Hayvancılık Potansiyeli Profili Araştırması.
  • FIRDMUC, J. (2004), “Migration and Regional Adjustment to Asymmetric Shocks in Transition Economies”, Journal of Comparative Economics, 32 (2).
  • GOUNDER, N. (2005). Rural Urban Migration in Fiji: Causes and Consequences, USPEC Working Paper, No: 2005/12.
  • GÖKÇE, B. (1996), Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumlar, Ankara, Savaş Yayınevi
  • GREENWOOD, M. J. (1985), “Human Migration Theory, Models and Empiricial Studies” Journal of Regional Science, 25 (4), 521–544
  • GUJARATI, D. N. (2009), Temel Ekonometri, (Çev: Ü. Şenesen ve G. G. Şenesen), Literatür Yayıncılık, İstanbul
  • GÜLÇUBUK, B. (2009), “Uluslararası Tarım Politikalarının Türkiye’de Kırsal Yoksulluk Üzerine Etkileri”, Sosyal Politikada Güncel Sorunlar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yayın No:596, 233–245.
  • GÜR, T. H. ve URAL, E. (2004), “Türkiye’de Kentlere Göçün Nedenleri”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 22 (1), 23–38.
  • GÜREŞÇİ, E. ve YURTTAŞ, Z. (2008), “Kırsal Göçün Nedenleri ve Tarıma Etkileri Üzerine Bir Araştırma: Erzurum İli İspir İlçesi Kırık Bucağı Örneği”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 14(2), 47–54.
  • IŞIK, O. ve PINARCIOĞLU, M.M. (2009), Nöbetleşe Yoksulluk, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • İÇDUYGU, A., SİRKECİ, İ. ve AYDINGÜN, İ. (1998), “Türkiye’de İçgöç ve İçgöçün İşçi Hareketine Etkisi”, Ahmet İçduygu (Ed), Türkiye’de İçgöç, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı,İstanbul, 207–244.
  • KELEŞ, R. (2002), Kentleşme Politikası, 7. Baskı, İmge, Ankara
  • KOCAMAN, T. ve BEYAZIT, S. (1993), Türkiye’de İçgöçler ve Göç Edenlerin SosyoEkonomik Nitelikleri, DPT, Ankara
  • KONGAR, E. (1997), 21. Yüzyılda Türkiye, 27. Baskı, Remzi Kitapevi.
  • KURT, H. (2003), Türkiye’de Kent-Köy Çelişkisi, Siyasal Kitabevi, Ankara
  • LEE, E. S. (1966), “A Theory of Migration”, Demography, 3 (1), 47–57.
  • LIU, Z. (2008), “Human Capital Externalities and Rural-Urban Migration: Evidence from Rural China”, China Economic Review, Vol. 19 (3), 521–535.
  • LORDOĞLU, K. (2006), Türkiye İşgücü Piyasaları: Durum Raporu, İstanbul: İstanbul SMMMO (Mart Matbaacılık) Yayın No: 56.
  • OBERAI, A. S. (1990), Migration, Urbanisation and Development, ILO, Geneva
  • ONARAN, Ö. (2003), “Türkiye’de İhracat Yönelimli Büyüme Politikalarının İstihdam Üzerindeki Etkileri”, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar: Oktar Türel’e Armağan, içinde, (Derleme: A. H. Köse ve diğerleri) İstanbul: İletişim Yayıncılık, (577–601).
  • ÖZAR, Ş. (1998), “Enformel Kesimin İstihdam Açısından Değerlendirilmesi”, Tuncer Bulutay (Ed), Enformel Kesim (II) TOR 6 DİE Yayınları,183–210.
  • ÖZER, H. (2004), Nitel Değişkenli Ekonometrik Modeller, Nobel Yayıncılık, Ankara
  • PARNWELL, M. (1993). Population Movements and The Third World, Routledge New York
  • PAZARLIOĞLU, M. V. (2007), “İzmir Örneğinde İç Göçün Ekonometrik Analizi”, Yönetim ve Ekonomi, 14 (1), 121–135.
  • ŞAHİN, Y. (1998), “Squatter Settlements: A Common Phenomeon in Third World Urbanization”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 14 (2), 295–310.
  • ŞENSES, F. ve TAYMAZ, E. (2003), “Unutulan Bir Toplumsal Araç: Sanayileşme Ne Oluyor? Ne Olmalı?”, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar: Oktar Türel’e Armağan, içinde, (Derleme: A. H. Köse ve diğerleri) İstanbul: İletişim Yayıncılık, (429–461)
  • TGYONA (2006), Türkiye’de Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması, Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayın No: NEE-HÜ.06.01, Ankara
  • TOKAT VALİLİĞİ (2003), Tokat İl Gelişme Planı, Tokat: İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü.
  • TOKAT VALİLİĞİ (2007), Tokat İl Brifingi
  • TOKSÖZ, G .(2007), Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu, Ankara: ILO.
  • TOPBAŞ, Ş. ve Yalçın, E. (2005), 2005 Yılı İlk Üç Aylık Çalışmalar, T.C Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tokat İl Müdürlüğü
  • TUNALI, İ. (2004), İstihdam Durum Raporu: Türkiye’de İşgücü Piyasası ve İstihdam Araştırması, Ankara: Türkiye İş Kurumu (Ankara Üniversitesi Basımevi)
  • TÜİK (2005), Genel Nüfus Sayımı: Göç İstatistikleri, Ankara: TÜİK
  • TÜİK(2010), ADNKS 2009 Sayımı Sonuçları, Haber Bülteni, Sayı:15.
  • TÜİK(2011), ADNKS Sonuçları 2010, Yayın No:3509.
  • TÜİK, (2011), TÜİK Haber Bülteni, 2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçları, Sayı 3
  • TÜSİAD. (1999), Türkiye’nin Fırsat Penceresi, Demografik Dönüşüm ve İzdüşümleri. İstanbul, Yayın no: -T/99-1-251.
  • ÜÇDOĞRUK, Ş. (2002), “İzmir’deki İç Göç Hareketinin Çok Durumlu Logit Tekniklerle İncelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 17 (1), 157–183.
  • YAVUZ, F., AKSOY, A., TOPÇU, Y. ve EREM, T. (2004), “Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde Kırsal Alandan Göç Eğilimini Etkileyen Faktörlerin Analizi”, Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, Tokat, 139–144.
  • YENİGÜL, S. B. (2005), “Göçün Kent Mekânı Üzerine Etkileri”, G. Ü. Fen Bilimleri Dergisi,18 (2), 273–288.
  • YURTTAŞ, Z. (2004), “Tarımsal Yayım ve Kırsal Kalkınmada Strateji”, Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, Tokat, 584–587 NOTLAR 1 Literatürde göç olgusu fayda-maliyet yaklaşımı, seçkinlik yaklaşımı ve itici-çekici güçler yaklaşımı olarak üç ana yaklaşımla ele alınmaktadır. Fayda-maliyet yaklaşımına göre birey gelecekteki gelirlerindeki artışın bugünkü değeri ile beşeri sermaye yatırımı olan göçün bugünkü maliyetini karşılaştırarak göç edip etmeyeceği kararını verir (Biçerli, 2009: 285–287). Seçkinlik yaklaşımı ise göçün nedenlerinden çok, göç edenlerin niteliklerini esas alır. Buna göre kırsaldan göç edenler seçkin bireylerden oluşur. Göçmenler yaş, eğitim, medeni durum gibi unsurlar bakımından seçkin niteliklerdedir (Greenwood, 1985: 523; Çelik, 2005: 179). 2
  • Yeşilyurt ilçesinin bağlı olduğu Tokat İli’nde 1990 yılında toplam nüfus 718.738 kişi
  • (DİE, 2002: 61) iken 2010 yılında toplam nüfus 617.802’ye düşmüştür. İlin net göç hızı %24,9’dur. İlin verdiği göç, aldığı göçten fazla olup, Türkiye’de en çok göç veren illerden birisidir (TÜİK, ADNKS, 2011: 51). İş arama/bulma, bölgede göçün en başta gelen nedenidir (TÜİK, 2005:102). 3
  • Tarımsal toprakların parçalı yapısı nedeni ile tarım işletmelerinin çoğu küçük olup, bu durum, işletmelerin verimliliğini düşürmekte, üretim maliyetlerini arttırmaktadır. Verimliliğin düşüklüğü ve üretim maliyetlerinin artması, kırsal alanda yaşayanların tarımsal üretimden yeteri kadar gelir elde edememesine yol açmaktadır. Bu durumun yansıması ise, kırsal alanda yaşayanların, tarımsal üretimden vazgeçerek büyük şehirlere göç etmesi olmaktadır. 4 Kırsalda yeteri kadar gelir elde edemeyen ve yoksullaşan insanlar kentlere göç etmektedir (Demir, 1997: 85; Ekin, 2000: 205; Lordoğlu, 2006: 50; Gülçubuk, 2009: 233). 5
  • Yeşilyurt Sağlık Grup Başkanlığı güncel verilerine göre bölgedeki yaşayan vatandaşlardan 4.312 kişi yeşil karta sahiptir. Bu miktar bölgede yaşayan nüfusun % 45’ine tekabül etmektedir. Yeşil karta sahiplik kişilerin sağlık giderlerinin devlet tarafından karşılanmasını getirmektedir. Yeşil kartlılar, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınmışlardır. 6
  • Kırsalda temel geçim kaynağı olan tarımda gerek üretimin mevsimlik oluşu, işletme başına düşen ortalama arazi büyüklüğünün, büyükbaş hayvan sayısının yetersiz oluşu gerekse tarımsal politikalar sonucu gübre vd. tarımsal girdi desteklerinin azaltılmasıkaldırılması, buna karşın girdi maliyetlerinin yüksekliği tarımsal üretimden düzenli ve yeterli gelir elde edilememesine neden olmaktadır. 7 Yine ülkede hayvancılıkla ilgili yeterli politikalar üretilememesi ve Avrupa Birliği’nin ihracat teşvikleri ile desteklenen hayvan ve hayvansal ürünlerini ithal ederek yerli üreticinin para kazanamaması hem sektör hem de kırsal göçe neden olması bakımından bir tehlike olmaktadır ( Fırat Kalkınma Ajansı, 2011: 13–18) 8
  • Uygulamaya konulan yeni liberal ekonomi ve tarım politikaları kapsamında kır nüfusunu azaltma hedefi ile tarımda devlet desteklerinin (kredi sübvansiyonları, girdi destekleri, destekleme alımlarının) azaltılması/kaldırılması, tarımsal KİT’lerin özelleştirilmesi ve ürün çeşitlerine kotalar getirilmesi, kırsal alanda önemli değişimlere yol açmıştır. Bu politikalar sonucu kırsalda üretim yapısı hızla bozulmakta, insanlar geçim olanaklarını yitirmekte, yoksullaşmakta ve kente göçe yönelmektedir (Gülçubuk, 2009; Tunalı, 2004; Ansal vd., 2000: 103; Çınar ve Lordoğlu, 2011: 422; Lordoğlu, 2006: 50). 9
  • Kırsal göç, kentsel işgücü piyasasında kayıtdışılığı ve marjinalleşmeyi doğurmaktadır. Kentlerde yoğunlaşan göçmenler niteliksiz işgücü olarak, daha düşük ücretle ve sosyal güvencesiz olarak emeklerini arz etmeye razı olmaktadır (DPT,2001:15; Çınar ve Lordoğlu,2011:427–429).

Kırsal Göçün Ekonometrik Analizi:Yeşilyurt İlçesi Örneği

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 2, 231 - 252, 06.09.2013

Elif Aşkın Rüştü Yayar , Zafer Oktay

Öz

1980’li yıllardan itibaren ülkede uygulamaya konulan ekonomik politikalara paralel olarak, kırsal nüfusun çözülmesi hızlanmış ve kentler kırsaldan yoğun bir göç akımına maruz kalmıştır. Ortaya çıkardığı olumsuz sonuçlar bakımından kırsal göç önemli bir sosyal problem olarak ülke gündeminde ağırlığını hissettirmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de ciddi boyutlara ulaşan ve beraberinde ağır sorunlara yol açan kırsal göçe neden olan faktörler Yeşilyurt ilçesi özelinde bivariate probit model ile tahmin edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Yeşilyurt örneğinde, kırsal göç, kentin çekici (istihdam olanağı, çocuklarını okutma, ulaşım, sağlık olanakları) faktörleri ile birlikte ondan daha güçlü olarak, kırın itici (gelir yetersizliği, yoksulluk, arazilerin mirasla parçalanması, ürünlerin pazarlanma sorunları, tarım dışı iş olanaklarının olmayışı, eğitim, sağlık hizmetlerinin yetersizliği) faktörlerinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları dikkate alındığında, göçün önlenmesi konusunda kırsaldaki sorunların çözümü için sosyal ve ekonomik politikaların oluşturulması büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kırsal Göç, Ekonomik Politikalar, Sınırlı Bağımlı Değişken Modeli, Yeşilyurt İlçesi

Anahtar Kelimeler

Kırsal Göç Ekonomik Politikalar Sınırlı Bağımlı Değişken Modeli Yeşilyurt İlçesi

Kaynakça

  • ARSLAN, İ. ve AKAN, Y. (2008), Göç Ekonomisi, Bursa, Ekin Yayınevi.
  • AKGÜR, Z. G. (1997), Türkiye’de Kırsal Kesimden Kente Göç ve Bölgelerarası Dengesizlik, Ankara, Kültür Bakanlığı
  • ANSAL, H., KÜÇÜKÇİFÇİ, S., ONARAN, Ö. ve ORBAY, B.Z. (2000), Türkiye Emek Piyasasının Yapısı ve İşsizlik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • BAĞLI, M.(2005), “Türkiye’de Göç ve Kentleşme” Uluslararası Göç Sempozyumu Bildirileri, 8–11 Aralık, 215–225.
  • BAŞTAYMAZ, T. (1999), “İşportacılık: Günümüz Kentlerinde Cankurtaran Meslek”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 1 (1), 1–3.
  • BEAUCHEMIN, C. ve SCHOUMAKER, B. (2005), “Migration to Cities in Burkina Faso: Does the Level of Development in Sending Areas Matter?”, World Development, Vol.33 (7), 1129–1152
  • BİÇERLİ, M. K. (2009), Çalışma Ekonomisi, İstanbul: Beta Basım
  • BULUTAY, T. ve TAŞTI, E. (2004), “Informal Sector in the Turkish Labour Market”, Türkiye Ekonomi Kurumu, İnternet Adresi: http://www.tek.org.tr/dosyalar/informal _in_turkey.pdf Erişim Tarihi: 02012.
  • BULUTAY, T. (2007), “Türkiye’de Yüksek Öğrenimlilerde İşlendirme ve İşsizlik”, Güncel Sosyal Politika Tartışmaları, A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yayın No:595, 135–213
  • CHAUDHURI, S. (2000), “Rural-Urban Migration the Informal Sector, Urban Development and Development Policies: A Theoretical Analysis”, Review of Development Economics, 4 (3), 353–364.
  • ÇELİK, F. (2005), “İç Göçler: Teorik Bir Analiz”. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 167–184.
  • ÇINAR, S. ve LORDOĞLU, K. (2011), “Mevsimlik Tarım İşçileri: Marabadan Ücretli Fındık İşçiliğine”, III. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, Bildiri Kitabı, Petrol-İş Yayını:116, 419–448.
  • DEMİR, G. (1997), “Göç Nedenleri ve Göçerlerin Beklentilerindeki Gerçekleşme Durumu”, Toplum ve Göç Bildiriler Kitabı, DİE Yayınları, No:2046, Ankara
  • DİE (2002), 2000 Genel Nüfus Sayımı: Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri- Tokat İli, Ankara: DİE
  • DİNÇER, B. ve ÖZASLAN, M. (2004), İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Ankara: DPT
  • DPT (2001), VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Kayıtdışı Ekonomi Özel İhtisas Komisyonu Raporu Ankara, DPT Yayın No:2603
  • DPT (2007), Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara
  • ECEVİT, Y. (1997), “Kalkınma Projelerinin Bir Sonucu Olarak Göç: Boyabat Barajı Örneği”, Toplum ve Göç Bildiriler Kitabı, DİE Yayın no:2046, Ankara
  • EKİN, N. (2000), Türkiye’de Yapay İstihdam ve İstihdam Politikaları, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, Yayın No. 2002–33.
  • ERDER, S. (2006), İstanbul’a Bir Kent Kondu: Ümraniye, İletişim Yayınları, İstanbul FIRAT KALKINMA AJANSI (2011), Bingöl İli Hayvancılık Potansiyeli Profili Araştırması.
  • FIRDMUC, J. (2004), “Migration and Regional Adjustment to Asymmetric Shocks in Transition Economies”, Journal of Comparative Economics, 32 (2).
  • GOUNDER, N. (2005). Rural Urban Migration in Fiji: Causes and Consequences, USPEC Working Paper, No: 2005/12.
  • GÖKÇE, B. (1996), Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumlar, Ankara, Savaş Yayınevi
  • GREENWOOD, M. J. (1985), “Human Migration Theory, Models and Empiricial Studies” Journal of Regional Science, 25 (4), 521–544
  • GUJARATI, D. N. (2009), Temel Ekonometri, (Çev: Ü. Şenesen ve G. G. Şenesen), Literatür Yayıncılık, İstanbul
  • GÜLÇUBUK, B. (2009), “Uluslararası Tarım Politikalarının Türkiye’de Kırsal Yoksulluk Üzerine Etkileri”, Sosyal Politikada Güncel Sorunlar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yayın No:596, 233–245.
  • GÜR, T. H. ve URAL, E. (2004), “Türkiye’de Kentlere Göçün Nedenleri”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 22 (1), 23–38.
  • GÜREŞÇİ, E. ve YURTTAŞ, Z. (2008), “Kırsal Göçün Nedenleri ve Tarıma Etkileri Üzerine Bir Araştırma: Erzurum İli İspir İlçesi Kırık Bucağı Örneği”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 14(2), 47–54.
  • IŞIK, O. ve PINARCIOĞLU, M.M. (2009), Nöbetleşe Yoksulluk, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • İÇDUYGU, A., SİRKECİ, İ. ve AYDINGÜN, İ. (1998), “Türkiye’de İçgöç ve İçgöçün İşçi Hareketine Etkisi”, Ahmet İçduygu (Ed), Türkiye’de İçgöç, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı,İstanbul, 207–244.
  • KELEŞ, R. (2002), Kentleşme Politikası, 7. Baskı, İmge, Ankara
  • KOCAMAN, T. ve BEYAZIT, S. (1993), Türkiye’de İçgöçler ve Göç Edenlerin SosyoEkonomik Nitelikleri, DPT, Ankara
  • KONGAR, E. (1997), 21. Yüzyılda Türkiye, 27. Baskı, Remzi Kitapevi.
  • KURT, H. (2003), Türkiye’de Kent-Köy Çelişkisi, Siyasal Kitabevi, Ankara
  • LEE, E. S. (1966), “A Theory of Migration”, Demography, 3 (1), 47–57.
  • LIU, Z. (2008), “Human Capital Externalities and Rural-Urban Migration: Evidence from Rural China”, China Economic Review, Vol. 19 (3), 521–535.
  • LORDOĞLU, K. (2006), Türkiye İşgücü Piyasaları: Durum Raporu, İstanbul: İstanbul SMMMO (Mart Matbaacılık) Yayın No: 56.
  • OBERAI, A. S. (1990), Migration, Urbanisation and Development, ILO, Geneva
  • ONARAN, Ö. (2003), “Türkiye’de İhracat Yönelimli Büyüme Politikalarının İstihdam Üzerindeki Etkileri”, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar: Oktar Türel’e Armağan, içinde, (Derleme: A. H. Köse ve diğerleri) İstanbul: İletişim Yayıncılık, (577–601).
  • ÖZAR, Ş. (1998), “Enformel Kesimin İstihdam Açısından Değerlendirilmesi”, Tuncer Bulutay (Ed), Enformel Kesim (II) TOR 6 DİE Yayınları,183–210.
  • ÖZER, H. (2004), Nitel Değişkenli Ekonometrik Modeller, Nobel Yayıncılık, Ankara
  • PARNWELL, M. (1993). Population Movements and The Third World, Routledge New York
  • PAZARLIOĞLU, M. V. (2007), “İzmir Örneğinde İç Göçün Ekonometrik Analizi”, Yönetim ve Ekonomi, 14 (1), 121–135.
  • ŞAHİN, Y. (1998), “Squatter Settlements: A Common Phenomeon in Third World Urbanization”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 14 (2), 295–310.
  • ŞENSES, F. ve TAYMAZ, E. (2003), “Unutulan Bir Toplumsal Araç: Sanayileşme Ne Oluyor? Ne Olmalı?”, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar: Oktar Türel’e Armağan, içinde, (Derleme: A. H. Köse ve diğerleri) İstanbul: İletişim Yayıncılık, (429–461)
  • TGYONA (2006), Türkiye’de Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması, Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayın No: NEE-HÜ.06.01, Ankara
  • TOKAT VALİLİĞİ (2003), Tokat İl Gelişme Planı, Tokat: İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü.
  • TOKAT VALİLİĞİ (2007), Tokat İl Brifingi
  • TOKSÖZ, G .(2007), Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu, Ankara: ILO.
  • TOPBAŞ, Ş. ve Yalçın, E. (2005), 2005 Yılı İlk Üç Aylık Çalışmalar, T.C Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tokat İl Müdürlüğü
  • TUNALI, İ. (2004), İstihdam Durum Raporu: Türkiye’de İşgücü Piyasası ve İstihdam Araştırması, Ankara: Türkiye İş Kurumu (Ankara Üniversitesi Basımevi)
  • TÜİK (2005), Genel Nüfus Sayımı: Göç İstatistikleri, Ankara: TÜİK
  • TÜİK(2010), ADNKS 2009 Sayımı Sonuçları, Haber Bülteni, Sayı:15.
  • TÜİK(2011), ADNKS Sonuçları 2010, Yayın No:3509.
  • TÜİK, (2011), TÜİK Haber Bülteni, 2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçları, Sayı 3
  • TÜSİAD. (1999), Türkiye’nin Fırsat Penceresi, Demografik Dönüşüm ve İzdüşümleri. İstanbul, Yayın no: -T/99-1-251.
  • ÜÇDOĞRUK, Ş. (2002), “İzmir’deki İç Göç Hareketinin Çok Durumlu Logit Tekniklerle İncelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 17 (1), 157–183.
  • YAVUZ, F., AKSOY, A., TOPÇU, Y. ve EREM, T. (2004), “Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde Kırsal Alandan Göç Eğilimini Etkileyen Faktörlerin Analizi”, Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, Tokat, 139–144.
  • YENİGÜL, S. B. (2005), “Göçün Kent Mekânı Üzerine Etkileri”, G. Ü. Fen Bilimleri Dergisi,18 (2), 273–288.
  • YURTTAŞ, Z. (2004), “Tarımsal Yayım ve Kırsal Kalkınmada Strateji”, Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, Tokat, 584–587 NOTLAR 1 Literatürde göç olgusu fayda-maliyet yaklaşımı, seçkinlik yaklaşımı ve itici-çekici güçler yaklaşımı olarak üç ana yaklaşımla ele alınmaktadır. Fayda-maliyet yaklaşımına göre birey gelecekteki gelirlerindeki artışın bugünkü değeri ile beşeri sermaye yatırımı olan göçün bugünkü maliyetini karşılaştırarak göç edip etmeyeceği kararını verir (Biçerli, 2009: 285–287). Seçkinlik yaklaşımı ise göçün nedenlerinden çok, göç edenlerin niteliklerini esas alır. Buna göre kırsaldan göç edenler seçkin bireylerden oluşur. Göçmenler yaş, eğitim, medeni durum gibi unsurlar bakımından seçkin niteliklerdedir (Greenwood, 1985: 523; Çelik, 2005: 179). 2
  • Yeşilyurt ilçesinin bağlı olduğu Tokat İli’nde 1990 yılında toplam nüfus 718.738 kişi
  • (DİE, 2002: 61) iken 2010 yılında toplam nüfus 617.802’ye düşmüştür. İlin net göç hızı %24,9’dur. İlin verdiği göç, aldığı göçten fazla olup, Türkiye’de en çok göç veren illerden birisidir (TÜİK, ADNKS, 2011: 51). İş arama/bulma, bölgede göçün en başta gelen nedenidir (TÜİK, 2005:102). 3
  • Tarımsal toprakların parçalı yapısı nedeni ile tarım işletmelerinin çoğu küçük olup, bu durum, işletmelerin verimliliğini düşürmekte, üretim maliyetlerini arttırmaktadır. Verimliliğin düşüklüğü ve üretim maliyetlerinin artması, kırsal alanda yaşayanların tarımsal üretimden yeteri kadar gelir elde edememesine yol açmaktadır. Bu durumun yansıması ise, kırsal alanda yaşayanların, tarımsal üretimden vazgeçerek büyük şehirlere göç etmesi olmaktadır. 4 Kırsalda yeteri kadar gelir elde edemeyen ve yoksullaşan insanlar kentlere göç etmektedir (Demir, 1997: 85; Ekin, 2000: 205; Lordoğlu, 2006: 50; Gülçubuk, 2009: 233). 5
  • Yeşilyurt Sağlık Grup Başkanlığı güncel verilerine göre bölgedeki yaşayan vatandaşlardan 4.312 kişi yeşil karta sahiptir. Bu miktar bölgede yaşayan nüfusun % 45’ine tekabül etmektedir. Yeşil karta sahiplik kişilerin sağlık giderlerinin devlet tarafından karşılanmasını getirmektedir. Yeşil kartlılar, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınmışlardır. 6
  • Kırsalda temel geçim kaynağı olan tarımda gerek üretimin mevsimlik oluşu, işletme başına düşen ortalama arazi büyüklüğünün, büyükbaş hayvan sayısının yetersiz oluşu gerekse tarımsal politikalar sonucu gübre vd. tarımsal girdi desteklerinin azaltılmasıkaldırılması, buna karşın girdi maliyetlerinin yüksekliği tarımsal üretimden düzenli ve yeterli gelir elde edilememesine neden olmaktadır. 7 Yine ülkede hayvancılıkla ilgili yeterli politikalar üretilememesi ve Avrupa Birliği’nin ihracat teşvikleri ile desteklenen hayvan ve hayvansal ürünlerini ithal ederek yerli üreticinin para kazanamaması hem sektör hem de kırsal göçe neden olması bakımından bir tehlike olmaktadır ( Fırat Kalkınma Ajansı, 2011: 13–18) 8
  • Uygulamaya konulan yeni liberal ekonomi ve tarım politikaları kapsamında kır nüfusunu azaltma hedefi ile tarımda devlet desteklerinin (kredi sübvansiyonları, girdi destekleri, destekleme alımlarının) azaltılması/kaldırılması, tarımsal KİT’lerin özelleştirilmesi ve ürün çeşitlerine kotalar getirilmesi, kırsal alanda önemli değişimlere yol açmıştır. Bu politikalar sonucu kırsalda üretim yapısı hızla bozulmakta, insanlar geçim olanaklarını yitirmekte, yoksullaşmakta ve kente göçe yönelmektedir (Gülçubuk, 2009; Tunalı, 2004; Ansal vd., 2000: 103; Çınar ve Lordoğlu, 2011: 422; Lordoğlu, 2006: 50). 9
  • Kırsal göç, kentsel işgücü piyasasında kayıtdışılığı ve marjinalleşmeyi doğurmaktadır. Kentlerde yoğunlaşan göçmenler niteliksiz işgücü olarak, daha düşük ücretle ve sosyal güvencesiz olarak emeklerini arz etmeye razı olmaktadır (DPT,2001:15; Çınar ve Lordoğlu,2011:427–429).
Toplam 67 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Elif Aşkın

Rüştü Yayar

Zafer Oktay

Yayımlanma Tarihi 6 Eylül 2013
Gönderilme Tarihi 6 Eylül 2013
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013Cilt: 14 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Aşkın, E., Yayar, R., & Oktay, Z. (2013). Kırsal Göçün Ekonometrik Analizi:Yeşilyurt İlçesi Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 231-252.
 Kapak Resmi İndir

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.