Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Finansal Okuryazarlık, Stres ve İyi Olma Hali: Üniversite Öğrencileri Arasında Karşılaştırmalı Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 4, 821 - 837

Seda Bayrakdar

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1749535

Öz

Bireylerin finansal okuryazarlığının artırılmasının doğru finansal karar alma sürecinde etkili olduğu bilinmektedir. Doğru finansal karar alma ise hem bireyin kendisi için hem de ülke ekonomisi için önemlidir. Bu nedenle son dönemlerde ekonomi okuryazarlığının artırılması için birçok eğitim verilmektedir. Makale çalışmasının ana amacı, ekonomi ile alakalı yoğun dersler alan üniversite öğrencileri ve almayanlar arasında finansal okuryazarlık bağlamında bir fark olup olmadığının, bu derslerin finansal okuryazarlığa katkısı olup olmadığının araştırılmasıdır. Bu nedenle, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Finansal Bilimler Fakültesi Öğrencileri ve OSTİM Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğrencileri arasında finansal okuryazarlık- stres seviyesi ve iyi olma hali arasında karşılaştırmalı bir analiz yapılması amaçlanmaktadır. Analiz çalışması için oluşturulan ankette öğrencilere Google Forms üzerinden toplamda 41 soru sorulmuştur. Ölçekteki gelir, cinsiyet, fakülte ve sınıf sorularının akabinde yer alan on iki madde finansal okuryazarlık ile alakalı olarak finansal bilgiyi ölçerken sırası ile sonraki yedi madde finansal davranış soruları, üç madde finansal tutum soruları, altı madde finansal stres ve son sekiz madde ise finansal iyi olma hali ile alakalı sorulardır. Çalışma grubu olarak Finansal Bilimler Fakültesinin seçilme nedeni, bu fakültede yoğun olarak finans ve iktisat ile alakalı derslerin müfredatta bulunmasıdır ve bu nedenle öğrencilerin elbette finansal okuryazarlığının yüksek olması beklenmektedir. Buna karşılık Ostim Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi müfredatında finans ve iktisat ile alakalı daha az dersin olması sebebiyle finansal okuryazarlığın daha düşük olması beklenmektedir. Ayrıca üniversite çağındaki öğrenciler arasında finansal stres, davranış, iyi olma hali gelir, cinsiyet, sınıf, üniversite maddeleri bazında araştırılmaktadır. Çalışmada cinsiyet temelinde finansal stres, tutum ve finansal okuryazarlık; sınıf temelinde finansal davranış bazında anlamlı farklılık bulunmuştur. Ayrıca Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Finansal Bilimler Fakültesi öğrencilerinin finansal okuryazarlığının OSTİM Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi öğrencilerinin finansal okuryazarlığından daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

finansal okur yazarlık finansal stres finansal iyi olma

Proje Numarası

Araştırma Kod No:2025/101

Kaynakça

  • Atkinson, A. and Messy, F.-A. (2012). “Measuring financial literacy: results of the OECD/ international network on financial education (INFE) pilot study”, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions No. 15, pp. 1-73.
  • Aydın, A. D. (2018). Türkiye’de finans eğitimi ve finansal okuryazarlık üzerine eleştirel bir değerlendirme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(642), 9-24.
  • Bağcı, H. (2020). The effect of gender on financial literacy. Journal of Life Economics, 7(1), 45- 60.
  • Brüggen, E. C., Hogreve, J., Holmlund, M., Kabadayi, S., & Löfgren, M. (2017). Financial Well-Being: A Conceptualization And Research Agenda. Journal of Business Research, 79, 228–237.
  • Central Bank of Brazil. (2017). Financial citizenship series: Studies on education, protection and inclusion. Competencies in financial education: Description of research results from the international financial education Network adapted and applied in Brazil (5th ed.)
  • Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika. 16, 297-334.
  • Çiğdemir, S. (2025). İlkokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık tutum ve davranışlarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 23(2), 1648-1672.
  • Dilek, Ö. (2023). Finansal okuryazarlık düzeyinin ölçülmesi: lise öğrencileri örneği. Journal of Economics, Finance and Sustainability, 1(1), 1-21.
  • Ekinci, T. (2022) Hanehalkının Finansal Okuryazarlık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Konya İli Örneği (Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi)
  • Erbek Dertli, E. M., & Yükselen, C. (2025). Yatırımcı davranışlarının bireysel yatırım kararlarına etkisi: finansal okuryazarlık ve risk algısının aracılık rolü. Muhasebe ve Finansman Dergisi (106), 139-172.
  • Dündar, G. İ., Akduman, G., & Hatipoğlu, Z. (2018). Finansal iyilik ve tükenmişlik ilişkisinin kuşaklar bazında incelenmesine yönelik bir araştırma. Istanbul Management Journal, 29(84), 31–50.
  • Garg, N. ve Singh, S. (2018). Financial literacy among youth, International Journal of Social Economics, 45(1), pp. 173-186.
  • Gök, B., & Coşkun, A. (2020). Z kuşağının finansal okuryazarlık eğilimlerinin incelenmesine ilişkin bir araştırma. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 6(1), 356-366.
  • Hasler, A., & Lusardi, A. (2017). The gender gap in financial literacy: A global perspective. Global Financial Literacy Excellence Center (GFLEC).
  • Korkmaz, Ö. F., Soğukoğlu Korkmaz, S., Tunçez, H. A., Gültekin, N. (2024). Finansal okuryazarlık, finansal tabana yayılma ve finansal erişim üzerine literatür incelemesi. Söke İşletme Fakültesi Dergisi, 1(1), 16-25.
  • Kılıç, E. (2024). Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin finansal kapsanma/dijitalleşme boyutu. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 105-120.
  • Kim, J., Garman, E. T., & Sorhaindo, B. (2003). relationships among credit counseling clients’ financial well-being, financial behaviors, financial stressor events, and health. Financial Counseling and Planning,14, 75–87.
  • Klapper, L., Lusardi, A., & Panos, G. A. (2013). Financial literacy and its consequences: Evidence from Russia during the financial crisis. Journal of Banking & Finance, 37, 3904–3923.
  • Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2011). Financial literacy around the world: an overview. Journal of Pension Economics and Finance, 10(4), 497–508.
  • National Financial Capability Study (NFCS). (2013). Financial Capability in the United States - report of findings from the 2012 national financial capability study. Financial Industry Regulatory Authority (FINRA) Investor Education Foundation.
  • Northern, J., O’Brien, W., & Goetz, P. (2010). The development, evaluation, and validation of a financiastress scale for undergraduate students. Journal of College Student Development, 79-92.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2005), Improving Financial Literacy: Analysis of Issues and Policies, OECD Publishing, Paris.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2013), “Financial literacy framework”, in OECD (Ed.), PISA 2012 Assessment and AnalyticalFramework: Mathematics, Reading, Science, Problem Solving and Financial Literacy, OECD Publishing, Paris, pp. 139-166.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2014), “PISA 2012 technical background”, in OECD (Ed.), PISA 2012 Results: Students and Money: Financial Literacy Skills for the 21st Century, Vol. VI, OECD Publishing, Paris, pp. 123-145
  • OECD-INFE (2011), Measuring Financial Literacy: Core Questionnaire in Measuring Financial Literacy: Questionnaire and Guidance Notes for Conducting an Internationally Comparable Survey of Financial Literacy, OECD Publishing, Paris.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2018). OECD/INFE toolkit for measuring financial literacy and financial inclusion.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2023). OECD/INFE 2023 international survey of adult financial literacy. OECD business and finance policy papers, No. 39. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/56003a32-en
  • Onat, O. K., ve Yöntem, H. (2022). Finansal okuryazarlığın bireysel emeklilik sistemi tercihlerine etkisi: burdur mehmet akif ersoy üniversitesinde bir araştırma. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(26), 165-192.
  • Özkılıçcı, G. ve Onay Kılıç, Y. (2025). finansal stres ölçeği: türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 42(2).
  • Özmen, G. ve Demir, Ö. (2024). Finansal okuryazarlık ve finansal dijitalleşme ilişkisi: Z kuşağı üzerine bir araştırma. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 362-385.
  • Potrich, A. C. G., Vieira, K. M., & Paraboni, A. L. (2020). Youth Financial Literacy Short Scale: Proposition and Validation of a Measure. Erişim adresi: https://eaesp.fgv.br/sites/eaesp.fgv.br/files/u519/youth_financial_literacy_short_scale_ebfc_-_complete.pdf
  • Sarıgül, H. (2024). Financial literacy gender gap: a meta-analysis. Sosyoekonomi, 32(61), 275 294.
  • TCMB (2025). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Egitim-Akademik/Finansal+Okuryazarlik/Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi .
  • Tetik, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri: İnönü Üniversitesi örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 437-455.
  • Van Rooij, M. C. J., Lusardi, A., & Alessie, R. J. M. (2011). financial literacy and retirement planning in The Netherlands. Journal of Economic Psychology, 32, 593–608.
  • Rahman, M., Isa, C.R., Masud, M.M. vd (2021). The role of financial behaviour, financial literacy, and financial stress in explaining the financial well-being of B40 group in Malaysia. Futur Bus J 7, 52
  • Sunal, O. (2012). Finansal İyilik Hali Ölçeği (FİHÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Akademik Bakış, 12(2), 209-214.
  • Tokgöz, M., & Yıldız, M. (2025). Finansal eğitimin finansal okuryazarlık düzeyine etkisi. Alanya Akademik Bakış, 9(3), 906-921.
  • Türkiye Bankalar Birliği (2025). https://foy.tbb.org.tr
  • SPK (2025), https://spk.gov.tr/duyurular/baskanin-konusmalari/2024/finansal-okuryazarlik-platformu-acildi
  • Yakoboski, P., Lusardi, A., & Hasler, A. (2018). The 2018 TIAA institute-GFLEC personal finance index. The state of financial literacy among U.S. Adults.
  • Yılmaz, H., & Kaymakçı, T. (2021). Finansal davranışlar ve finansal okuryazarlık ilişkisi. Akademik Hassasiyetler, 8(15), 141-164.

Financial Literacy, Stress, and Well-Being: A Comparative Analysis Among University Students

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 4, 821 - 837

Seda Bayrakdar

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1749535

Öz

It is known that increasing individuals' financial literacy is effective in the process of making sound financial decisions. Making sound financial decisions is important for both the individual and the country's economy. For this reason, many training programs have recently been provided to increase economic literacy. The main objective of this article is to investigate whether there is a difference in the context of financial literacy between university students who take intensive courses related to economics and those who do not, and whether these courses contribute to financial literacy. Therefore, the study aims to conduct a comparative analysis of financial literacy, stress levels, and well-being between students from Ankara Hacı Bayram Veli University's Faculty of Financial Sciences and students from OSTİM Technical University's Faculty of Engineering. A total of 41 questions were asked to the students via Google Forms for the analysis survey. Following the questions on income, gender, faculty, and class year, the subsequent twelve items measure financial knowledge related to financial literacy, followed by seven items on financial behavior, three items on financial attitude, six items on financial stress, and the last eight items related to financial well-being. The reason for choosing the Faculty of Financial Sciences as the study group is that the curriculum of this faculty includes courses heavily related to finance and economics, and therefore, students are naturally expected to have high financial literacy. Conversely, financial literacy is expected to be lower among students from OSTİM Technical University's Faculty of Engineering due to fewer finance and economics-related courses in their curriculum. Additionally, financial stress, behavior, and well-being among university-age students are investigated based on income, gender, class year, and university categories. The study found a significant difference in financial stress, attitude, and financial literacy based on gender, and in financial behavior based on class year. It was also determined that the financial literacy of students from Ankara Hacı Bayram Veli University's Faculty of Financial Sciences is higher than that of students from OSTİM Technical University's Faculty of Engineering.

Anahtar Kelimeler

Financial literacy financial stress financial well-being

Proje Numarası

Araştırma Kod No:2025/101

Kaynakça

  • Atkinson, A. and Messy, F.-A. (2012). “Measuring financial literacy: results of the OECD/ international network on financial education (INFE) pilot study”, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions No. 15, pp. 1-73.
  • Aydın, A. D. (2018). Türkiye’de finans eğitimi ve finansal okuryazarlık üzerine eleştirel bir değerlendirme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(642), 9-24.
  • Bağcı, H. (2020). The effect of gender on financial literacy. Journal of Life Economics, 7(1), 45- 60.
  • Brüggen, E. C., Hogreve, J., Holmlund, M., Kabadayi, S., & Löfgren, M. (2017). Financial Well-Being: A Conceptualization And Research Agenda. Journal of Business Research, 79, 228–237.
  • Central Bank of Brazil. (2017). Financial citizenship series: Studies on education, protection and inclusion. Competencies in financial education: Description of research results from the international financial education Network adapted and applied in Brazil (5th ed.)
  • Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika. 16, 297-334.
  • Çiğdemir, S. (2025). İlkokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık tutum ve davranışlarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 23(2), 1648-1672.
  • Dilek, Ö. (2023). Finansal okuryazarlık düzeyinin ölçülmesi: lise öğrencileri örneği. Journal of Economics, Finance and Sustainability, 1(1), 1-21.
  • Ekinci, T. (2022) Hanehalkının Finansal Okuryazarlık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Konya İli Örneği (Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi)
  • Erbek Dertli, E. M., & Yükselen, C. (2025). Yatırımcı davranışlarının bireysel yatırım kararlarına etkisi: finansal okuryazarlık ve risk algısının aracılık rolü. Muhasebe ve Finansman Dergisi (106), 139-172.
  • Dündar, G. İ., Akduman, G., & Hatipoğlu, Z. (2018). Finansal iyilik ve tükenmişlik ilişkisinin kuşaklar bazında incelenmesine yönelik bir araştırma. Istanbul Management Journal, 29(84), 31–50.
  • Garg, N. ve Singh, S. (2018). Financial literacy among youth, International Journal of Social Economics, 45(1), pp. 173-186.
  • Gök, B., & Coşkun, A. (2020). Z kuşağının finansal okuryazarlık eğilimlerinin incelenmesine ilişkin bir araştırma. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 6(1), 356-366.
  • Hasler, A., & Lusardi, A. (2017). The gender gap in financial literacy: A global perspective. Global Financial Literacy Excellence Center (GFLEC).
  • Korkmaz, Ö. F., Soğukoğlu Korkmaz, S., Tunçez, H. A., Gültekin, N. (2024). Finansal okuryazarlık, finansal tabana yayılma ve finansal erişim üzerine literatür incelemesi. Söke İşletme Fakültesi Dergisi, 1(1), 16-25.
  • Kılıç, E. (2024). Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin finansal kapsanma/dijitalleşme boyutu. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 105-120.
  • Kim, J., Garman, E. T., & Sorhaindo, B. (2003). relationships among credit counseling clients’ financial well-being, financial behaviors, financial stressor events, and health. Financial Counseling and Planning,14, 75–87.
  • Klapper, L., Lusardi, A., & Panos, G. A. (2013). Financial literacy and its consequences: Evidence from Russia during the financial crisis. Journal of Banking & Finance, 37, 3904–3923.
  • Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2011). Financial literacy around the world: an overview. Journal of Pension Economics and Finance, 10(4), 497–508.
  • National Financial Capability Study (NFCS). (2013). Financial Capability in the United States - report of findings from the 2012 national financial capability study. Financial Industry Regulatory Authority (FINRA) Investor Education Foundation.
  • Northern, J., O’Brien, W., & Goetz, P. (2010). The development, evaluation, and validation of a financiastress scale for undergraduate students. Journal of College Student Development, 79-92.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2005), Improving Financial Literacy: Analysis of Issues and Policies, OECD Publishing, Paris.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2013), “Financial literacy framework”, in OECD (Ed.), PISA 2012 Assessment and AnalyticalFramework: Mathematics, Reading, Science, Problem Solving and Financial Literacy, OECD Publishing, Paris, pp. 139-166.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2014), “PISA 2012 technical background”, in OECD (Ed.), PISA 2012 Results: Students and Money: Financial Literacy Skills for the 21st Century, Vol. VI, OECD Publishing, Paris, pp. 123-145
  • OECD-INFE (2011), Measuring Financial Literacy: Core Questionnaire in Measuring Financial Literacy: Questionnaire and Guidance Notes for Conducting an Internationally Comparable Survey of Financial Literacy, OECD Publishing, Paris.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2018). OECD/INFE toolkit for measuring financial literacy and financial inclusion.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2023). OECD/INFE 2023 international survey of adult financial literacy. OECD business and finance policy papers, No. 39. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/56003a32-en
  • Onat, O. K., ve Yöntem, H. (2022). Finansal okuryazarlığın bireysel emeklilik sistemi tercihlerine etkisi: burdur mehmet akif ersoy üniversitesinde bir araştırma. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(26), 165-192.
  • Özkılıçcı, G. ve Onay Kılıç, Y. (2025). finansal stres ölçeği: türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 42(2).
  • Özmen, G. ve Demir, Ö. (2024). Finansal okuryazarlık ve finansal dijitalleşme ilişkisi: Z kuşağı üzerine bir araştırma. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 362-385.
  • Potrich, A. C. G., Vieira, K. M., & Paraboni, A. L. (2020). Youth Financial Literacy Short Scale: Proposition and Validation of a Measure. Erişim adresi: https://eaesp.fgv.br/sites/eaesp.fgv.br/files/u519/youth_financial_literacy_short_scale_ebfc_-_complete.pdf
  • Sarıgül, H. (2024). Financial literacy gender gap: a meta-analysis. Sosyoekonomi, 32(61), 275 294.
  • TCMB (2025). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Egitim-Akademik/Finansal+Okuryazarlik/Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi .
  • Tetik, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri: İnönü Üniversitesi örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 437-455.
  • Van Rooij, M. C. J., Lusardi, A., & Alessie, R. J. M. (2011). financial literacy and retirement planning in The Netherlands. Journal of Economic Psychology, 32, 593–608.
  • Rahman, M., Isa, C.R., Masud, M.M. vd (2021). The role of financial behaviour, financial literacy, and financial stress in explaining the financial well-being of B40 group in Malaysia. Futur Bus J 7, 52
  • Sunal, O. (2012). Finansal İyilik Hali Ölçeği (FİHÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Akademik Bakış, 12(2), 209-214.
  • Tokgöz, M., & Yıldız, M. (2025). Finansal eğitimin finansal okuryazarlık düzeyine etkisi. Alanya Akademik Bakış, 9(3), 906-921.
  • Türkiye Bankalar Birliği (2025). https://foy.tbb.org.tr
  • SPK (2025), https://spk.gov.tr/duyurular/baskanin-konusmalari/2024/finansal-okuryazarlik-platformu-acildi
  • Yakoboski, P., Lusardi, A., & Hasler, A. (2018). The 2018 TIAA institute-GFLEC personal finance index. The state of financial literacy among U.S. Adults.
  • Yılmaz, H., & Kaymakçı, T. (2021). Finansal davranışlar ve finansal okuryazarlık ilişkisi. Akademik Hassasiyetler, 8(15), 141-164.
Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ekonometrik ve İstatistiksel Yöntemler, Ekonomi Teorisi (Diğer), İstatistik (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Seda Bayrakdar 0000-0003-3879-6561

Proje Numarası Araştırma Kod No:2025/101
Erken Görünüm Tarihi 22 Ekim 2025
Yayımlanma Tarihi 26 Ekim 2025
Gönderilme Tarihi 23 Temmuz 2025
Kabul Tarihi 21 Ekim 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 26 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Bayrakdar, S. (2025). Finansal Okuryazarlık, Stres ve İyi Olma Hali: Üniversite Öğrencileri Arasında Karşılaştırmalı Bir Analiz. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(4), 821-837. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1749535
 Kapak Resmi İndir

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.